بورس تهران درحالی معاملات آخرین ماه پاییز را با رشد بیش از ۱۶ درصدی به پایان رساند که ارزش کل معاملات ثبت شده در کارگزاری‌های فعال بازار سهام با رشد حدود ۷۶ درصدی نسبت به آبان از ۸۶ هزار میلیارد تومان فراتر رفت. درحال‌حاضر کارگزاریها در مهر با خرید و فروش ۸۷ هزار میلیارد تومانی، بیشترین مبادلات را داشته‌اند. نگاهی به عملکرد فصلی این نهادهای مالی اما از ثبت رکوردی جدید در کارنامه کارگزاران فعال در بازار سهام حکایت دارد، به‌طوری‌که ارزش خرید و فروش‌های ثبت شده در پاییز از ۲۲۲ هزار میلیارد تومان نیز فراتر رفته که در تاریخ فعالیت واسطه‌های بورسی بی‌نظیر است.
شاخص سهام در آخرین روز پاییز در یک قدمی قله تاریخی ۳۵۴ هزار واحدی ایستاد تا بازدهی خود را از ابتدای سال به بیش از ۹۸ درصد برساند. این درحالی است که بازارهای رقیب در مدت مشابه تقریبا بدون بازدهی باقی ماندند. هجوم پول‌های تازه مهمترین محرک رشد مداوم بورس تهران محسوب می‌شود. در این ماه در کنار نقدینگی جدید، انتظارات تورمی، رشد نسبی نرخ دلار و بهبود قیمت‌ها در بازار جهانی، سوخت‌های تازه‌ای برای صعود قیمت سهام فراهم آوردند. به‌طوری‌که به‌دنبال تداوم ورود نقدینگی تازه، ارزش معاملات روزانه به ۲هزار میلیارد تومان رسید و سهامداران خُرد با خالص خرید به رکوردی تاریخی دست یافتند. افزایش بهای دلار در آخرین ماه پاییز و به موازات آن کاهش ارزش ریال سبب شد انتظارات تورمی که پیش‌تر به‌واسطه اصلاح قیمت بنزین ایجاد شده بود، تقویت شود. بورس تهران نیز که همواره در دوره‌های تورمی با رشد اسمی قیمت‌ها همراه شده است از روند نرخ دلار متاثر شد. در واقع با افزایش شاخص ارزی کشور که به معنای کاهش بیشتر ارزش ریال است، بار دیگر سرمایه‌گذاران برای فرار از کاهش بیشتر ارزش سرمایه‌هایشان به سمت دارایی‌های دیگر روی می‌آورند. این مهم به شکل تشدید تقاضای عمومی سهام انعکاس یافت و سبب شد تا کارگزاری فعال در بازار سهام به‌عنوان اصلی‌ترین واسطه‌های بورسی، شاهد رشد محسوس ارزش معاملات خود باشند. به‌طوری‌که بررسی خرید و فروش‌های صورت گرفته توسط این نهادهای مالی نشان از دادوستدی در حدود ۴/ ۸۶ هزارمیلیارد تومانی دارد که در مقایسه با عملکرد آنها در آبان، رشد حدود ۷۶ درصدی را ثبت کرده است. خریدوفروش کارگزاریها در مدت مشابه سال قبل نیز تنها ۲۲ هزار میلیارد تومان بوده است.
عملکرد فصلی کارگزاران از دریچه آمار
همان‌طور که اشاره شد بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان از ثبت عملکردی درخشان از سوی کارگزاری‌های فعال در بازار سهام طی معاملات ماه گذشته داشته است. بیشترین میزان خرید و فروش این نهادهای مالی در سال ۹۸ مربوط به عملکرد مهرماه و ثبت دادوستد حدود ۸۷ هزار میلیارد تومانی دارد و پس از آن کارگزاران در آذر بیشترین رقم خرید و فروش‌ها را تجربه کرده‌اند. رونق مجدد بازار سهام و ورود نقدینگی جدید به بورس مهمترین موضوعی بود که در عملکرد کارگزاریها انعکاس پیدا کرد و پاییز را به پرخرید و فروش‌ترین فصل کارگزاران با ثبت ارزش معاملات ۵/ ۲۲۲ هزار میلیارد تومانی تبدیل کرد. رصد دقیق‌تر خرید و فروش این واسطه‌های بورسی در سال‌جاری نیز نشان میدهد که بهار ۹۸ با معاملات ۷/ ۱۴۴ هزار میلیارد تومانی کارگزاریها آغاز شد. این رقم در تابستان به ۷/ ۱۷۱ هزار میلیارد تومان کاهش پیدا کرد و در نهایت پاییز به ۵/ ۲۲۲هزار میلیارد تومان رسید. رکوردی که مرهون دو ماه مهر و آذر ۹۸ بود. کارگزاران فعال در بازار سهام معاملات پرحجمی را در مهرماه سال جاری تجربه کردند و با ثبت خرید و فروش ۹/ ۸۶ هزار میلیارد تومانی به رکورد جدیدی در مقیاس ماهانه دست یافتند. این روند در آبان اما نزولی شد و با افت بیش از ۴۰درصدی به ۴۹ هزار میلیارد تومان رسید. در آذر اما کارگزاران به جبران مافات پرداختند تا در مجموع پاییز به رکورد جدیدی دست یابند. به این ترتیب ۹ ماه نخست سال‌جاری با مبادلات ۵۳۸ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومانی واسطه‌های بورسی پایان یافت. شاخص سهام در این بازه زمانی رشد بیش از ۹۸ درصدی را تجربه کرد.
جزئیات بیشتر از عملکرد آذرماه
بررسی دقیق‌تر عملکرد کارگزاری‌های فعال در بازار سرمایه نشان میدهد این نهادهای مالی در ماه گذشته درحالی خرید و فروش ۵/ ۸۶ هزار میلیارد تومانی را در کارنامه خود ثبت کردند که ۵۴ هزار میلیارد تومان از این رقم یعنی معادل ۶۲ درصد در اختیار معاملات آنلاین بوده است. ۲۳ هزار و ۹۶۸ میلیارد تومان دیگر نیز حجم معاملات عادی در این نهادهای مالی بوده و مابقی به معاملات عمده اختصاص داشته است. در این میان طبق روال دوره‌های قبل، درصد بالایی از خرید و فروش‌ها تنها در انحصار چند کارگزاری بود. در این راستا ۶۲ درصد از معاملات آذر تنها از کانال ۲۰کارگزاری صورت گرفته است.
در صدر این خرید و فروش‌ها نیز همچنان کارگزاری مفید به‌عنوان برترین نهاد مالی قرار دارد. ارزش معاملات کارگزاری مفید در ماه گذشته به بیش از ۱۳ هزار و ۷۵۰میلیارد تومان رسید تا این کارگزاری به تنهایی ۹/ ۱۵ درصد از کل معاملات این نهادهای مالی را در آذر به خود اختصاص دهد. در ادامه این روند نیز کارگزاری آگاه توانست بیش از ۱۰ درصد از کل معاملات کارگزاریها را در ماه گذشته به خود اختصاص دهد که این حجم از معاملات، خرید و فروشی در حدود ۷/ ۸ هزار میلیارد تومان بود. کارگزاری بانک پاسارگاد نیز در آخرین ماه پاییز دادوستد ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی را تجربه کرده و در رتبه سومین کارگزاری برتر ماه قرار گرفت. سهم این کارگزاری از کل مبادلات از ۴ درصد فراتر رفت. در ادامه دیگر کارگزاری‌های برتر آذر ماه، دو کارگزاری فارابی و مبین سرمایه به ترتیب حدود ۶۵/ ۳ درصد و ۸/ ۲ درصد از کل معاملات ماه را به خرید و فروش‌های خود اختصاص دادند. همچنین سه کارگزاری صباتامین، حافظ، آینده‌نگر خوارزمی و بانک صنعت و معدن نیز هر کدام با اختصاص سهمی در حدود ۲ درصد از کل معاملات کارگزاریها در رتبه‌های بعدی جای گرفتند.
برترین‌ها کارگزاران در آذرماه
همان‌طور که عنوان شد کارگزاری مفید توانست برتری خود را به‌عنوان فعال‌ترین کارگزاری در آذر نیز حفظ کند. حجم کل معاملات این کارگزاری در ماه گذشته معادل ۱۳ هزار و ۷۴۸ میلیارد تومان بود که بخش عمده‌ای از آن به معاملات آنلاین اختصاص داشت، به‌طوری‌که این کارگزاری به تنهایی ۱/ ۲۴ درصد از کل معاملات آنلاین را در بازار سرمایه به خود اختصاص داد. ارزش دادوستدهای الکترونیک کارگزاری مفید در ماه گذشته رقمی معادل ۱۳هزار میلیارد تومان را شامل می‌شود که ۹۵درصد از کل خرید و فروش‌های این کارگزاری است. حدود ۷۰۰ میلیارد تومان از دادوستدهای این کارگزاری نیز به معاملات عادی تعلق داشته است.
بررسی عملکرد کارگزاری آگاه نشان میدهد که این نهاد مالی نیز در ماه گذشته بخش عمده‌ای از معاملات را به خرید و فروش آنلاین اختصاص داده است. به‌طوری‌که ۹۱ درصد از کل دادوستدهای صورت‌گرفته توسط این کارگزاری بر خط بوده که رقمی بالغ بر ۸ هزار میلیارد تومان را شامل می‌شود. کارگزاری آگاه در مجموع ۸/ ۱۴ درصد از کل معاملات آنلاین را در آذر در اختیار داشته است. کارگزاری بانک پاسارگاد نیز درحالی یکی از برترین نهادهای مالی در ماه گذشته شناخته شد که بخش عمده‌ای از خریدوفروش‌های این کارگزاری در اختیار سایر ابزارهای نوین مالی بوده است. به‌طوری‌که سهم معاملات این ابزارهای نوین مالی در کارگزاری بانک پاسارگاد به بیش از یک هزار و ۴۵۹ میلیارد تومان رسید که ۴۱ درصد از کل مبادلات آن را شامل می‌شود. این رقم سهمی ۴/ ۱۷ درصدی از کل دادوستدهای ثبت شده توسط کارگزاران در آذرماه را در اختیار دارد.
کارگزاری فارابی نیز درحالی چهارمین کارگزاری برتر آذرماه شناخته شد که مبادلاتی در حدود ۳هزار و ۵۲۰ میلیارد تومان را در کارنامه خود ثبت کرد. در ادامه این روند رتبه پنجم به کارگزاری مبین سرمایه تعلق گرفت. این کارگزاری در مجموع خرید و فروش ۲هزار و ۴۰۰میلیارد تومانی معادل سهم ۶۵/ ۳ درصدی از کل معاملات را به خود اختصاص داد. کارگزاری‌های صبا تامین، حافظ، آینده نگر خوارزمی، بانک صنعت و معدن، بانک ملی ایران، سهم آشنا، بانک پارسیان، تدبیرگران فردا، بورس بیمه ایران، اقتصاد بیدار، بانک کشاورزی، بانک تجارت، بانک سپه، بانک رفاه کارگران و نهایت نگر نیز به ترتیب در رتبه‌های برترین کارگزاری‌های ماه گذشته شناخته شدند که هرکدام معاملات بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان داشتند.
ضعیف‌ترین واسطه‌های بورسی
نگاهی به عملکرد واسطه‌های بورسی در آذرماه ۹۸ نشان میدهد که کارگزاری پارس‌نمودگر به‌عنوان ضعیف‌ترین کارگزاری در این ماه شناخته شد. این نهاد مالی تنها حدود ۴/ ۱۲ میلیون تومان خرید و فروش داشته است که تمامی این رقم به معاملات الکترونیکی اختصاص داده شده است. کارگزاری‌های شاخص سهام، آبتین استاک، دلیران پارس و سهم یار نیز به‌عنوان دیگر نهاد مالی با فعالیت اندک شناخته شده است. حجم مبادلات این کارگزاران بین ۳ تا ۳۳ میلیارد تومان بود. کارگزاری‌های دنیای نوین، نماد شاهدان، جهان سهم و ایران سهم نیز هر چند معاملاتی در محدوده ۳۶ تا ۴۸ میلیارد تومان داشتند، اما در فهرست کارگزاری‌های ضعیف در آذرماه قرار گرفتند.