سلامت بازار سرمایه و شفافیت این بازار یکی از مهمترین و اصلیترین مولفهها برای ایجاد بستری مطلوب و عادلانه در خرید و فروشهای سرمایهگذاران است. در این راستا برخی شواهد نشان از بروز تخلفاتی از سوی معاملهگران دارد که از معاملات رانتی آنها نشات میگیرد. این رانت که بارها ازسوی سایت تحلیلی «دنیای بورس» نیز به آن تاکید شده، در برخی عرضههای اولیه و بهصورت کلی سفارشات سرخطی مشاهده میشود. این موضوع سبب شد تا فعالان بازار خواستار نظارت هر چه بیشتر نهاد سیاست گذار بازار سرمایه باشند و با پیگیریهای نهاد ناظر این مساله ریشهکن شود.
سلامت بازار سرمایه و شفافیت این بازار یکی از مهمترین و اصلیترین مولفهها برای ایجاد بستری مطلوب و عادلانه در خرید و فروشهای سرمایهگذاران است. در این راستا برخی شواهد نشان از بروز تخلفاتی از سوی معاملهگران دارد که از معاملات رانتی آنها نشات میگیرد. این رانت که بارها ازسوی سایت تحلیلی «دنیای بورس» نیز به آن تاکید شده، در برخی عرضههای اولیه و بهصورت کلی سفارشات سرخطی مشاهده میشود. این موضوع سبب شد تا فعالان بازار خواستار نظارت هر چه بیشتر نهاد سیاست گذار بازار سرمایه باشند و با پیگیریهای نهاد ناظر این مساله ریشهکن شود.
حال در نخستین اقدامات شاهد راهکارهای جدید فرابورس ایران و شناسایی کدها و نمادهای معاملاتی متخلف هستیم. بهطوریکه قرار است نه تنها این موارد افشا شود و در اختیار عموم سرمایهگذاران قرار گیرد، بلکه اعمال محدودیت دسترسی به کد معاملاتی از اول اردیبهشتماه نیز صورت میگیرد. در این راستا مدیر نظارت بازار و بازرسی فرابورس ایران با بیان اینکه نوع خاصی از سفارشگذاری که بهنظر میرسد برای مقاصد غیرمعاملاتی مانند مخفی کردن مظنههای قابل مشاهده توسط کاربران برخط یا اقدامات هماهنگ کدگذاری شده، وارد سامانه معاملاتی میشود، تصریح کرد: فرابورس برای جلوگیری از این اقدام همواره تلاش کرده و اکنون تصمیمات جدیدتری در این باره گرفته شده است. به گزارش روابط عمومی فرابورس ایران، سروش خواجه حقوردی با اشاره به اقدامات فرابورس برای محدود کردن کدهای معاملاتی که سفارشهای نامتعارف در سامانه معاملات ثبت میکنند و موجب اخلال در روند دریافت اطلاعات و تصمیمگیری سرمایهگذاران در بازار سرمایه میشوند، گفت: برای ارتقای سلامت بازار سرمایه و امکان معاملات سرمایهگذاران در بستری شفاف، در دو گام مختلف که نقطه آغاز آن ۲۱ دی ۹۸ بود با ارائه تذکر و محدود کردن موقت کدهای معاملاتی ارسالکننده اینگونه سفارشها، سعی در کاهش ارسال سفارشهای نامتعارف در سامانه معاملات داشتیم اما از اول اردیبهشت ۹۹، کدهای معاملاتی که چنین اقدامی انجام دهند بهطور دائم محدود خواهند شد. خواجه حقوردی با بیان اینکه نوع خاصی از سفارشگذاری که بهنظر میرسد برای مقاصد غیرمعاملاتی مانند مخفی کردن مظنههای قابل مشاهده توسط کاربران برخط یا اقدامات هماهنگ کدگذاری شده، وارد سامانه معاملاتی میشود، افزود: فرابورس برای جلوگیری از این اقدام همواره تلاش کرده و اکنون تصمیمات جدیدتری در این باره گرفته شده است. به گفته او با شناسایی سیستمی سفارشهای نامتعارف ارسالی در حال حاضر میتوان بهصورت قانونی، دسترسی کدهای معاملاتی ارسالکننده این نوع سفارشات را به بازارهای فرابورس ایران محدود کرد. خواجهحقوردی درباره مراحل مقابله با این نوع سفارشگذاریها توضیح داد: در نخستین مرحله مقابله سیستمی با این پدیده که از ۲۱ دیماه آغاز شد و تا ۲۰ اسفندماه ادامه پیدا کرد، در صورت مشاهده سفارشگذاریهای نامتعارف توسط ایستگاههای معاملاتی نامک یا آنلاینهای گروهی، از کارگزاری میخواستیم با ارائه تذکر به معاملهگر این روند را متوقف کند. در صورتی که ارسالکننده این نوع سفارش، مشتری برخط بود دسترسی مشتری به سفارشگذاری و انجام معامله در بازارهای فرابورس تا زمان اخذ تعهد مکتوب از وی محدود میشد. خواجهحقوردی با اشاره به اینکه پس از مدتی مشاهده شد که برخی افراد سفارشگذاری بهصورت نامتعارف را تکرار میکنند، گفت: در مرحله دوم از ۲۱ اسفندماه تلاش کردیم تدابیر شدیدتری در این زمینه اتخاذ کنیم. در همین راستا، بار اول با گرفتن تعهد توسط کارگزاری محدودیت کد معاملاتی رفع شده، اما در صورت تکرار، دسترسی کد معاملاتی به بازارهای فرابورس محدود میشود و تا اطلاع ثانوی رفع محدودیت امکانپذیر نخواهد بود. وی با اشاره به این نکته که مشتریان برخط در حال حاضر صرفا به مشاهده ۵ مظنه برتر دسترسی دارند و سفارشهای نامتعارف وارد شده، دریافت اطلاعات توسط آنها را تحت تاثیر قرار میدهد و از این طریق بر تصمیماتشان موثر است، گفت: این اقدام به دلایل مذکور مغایر با شفافیت اطلاعاتی در بازار در نظر گرفته میشود و با توجه به دوره سه ماهه اخیر و مصاحبه حاضر زمان کافی به منظور هوشیارسازی سرمایهگذاران اختصاص یافته است، بنابراین برای صیانت از حقوق فعالان بازار سرمایه در گام بعدی (سوم) که از ابتدای اردیبهشتماه آغاز میشود، دسترسی تمامی افرادی که اقدام به ورود اینگونه سفارشها در سامانههای معاملاتی میکنند بدون لحاظ تکرار دفعات به بازارهای فرابورس ایران محدود خواهد شد و رفع محدودیت مذکور صرفا در صورت صلاحدید این مدیریت خواهد بود.