در سومین روز هفته، سکه تمام بهار آزادی اولین کاهش قیمتی خود را در سال جاری تجربه کرد و به زیر سطح ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی رفت. سکه که در دو روز ابتدایی هفته رویه افزایشی داشت و دو روز قبل به بالاترین قیمت تاریخی خود رسیده بود، روز دوشنبه را آرام تر آغاز کرد و در نهایت ساعت ۳ بعدازظهر روی عدد ۶ میلیون و ۴۷۰ هزار تومان قرار گرفت؛ این قیمت ۵۰ هزار تومان کمتر از روز یکشنبه بود.
افت قیمتی سکه در شرایطی رقم خورد که بهای طلای جهانی در آغازین ساعات فعالیت بازارهای جهانی رویه افزایشی را در پیش گرفته و در مقطعی به نزدیکی محدوده هزار و ۶۴۰ دلاری نیز رسیده بود. افت قیمتی سکه در چنین شرایطی که طلا در جاده افزایشی قرار داشت و پیش‌بینی تحلیلگران نیز مبنی بر ادامه رشد طلا بود، نشان از اهمیت متغیری دیگری برای معامله‌گران بازار سکه داشت و آن متغیر نامی ندارد جز «دلار».
در واقع یکی از مهمترین دلایلی که منجر به افت قیمت سکه در شرایط افزایش اونس شد، توقف روند افزایشی دلار در بازار داخلی بود.
دیروز شاخص ارزی در ابتدای روز رفتار افزایشی از خود نشان نداد و سعی کرد خود را بالای محدوده ۱۶ هزار و ۴۰۰ تومانی تثبیت کند؛ با این حال، هر چقدر از ابتدای روز فاصله گرفتیم، شاخص ارزی رویه نزولی در پیش گرفت و حدود ساعت۳ بعدازظهر روی عدد ۱۶ هزار و ۳۷۵ تومان قرار گرفت که ۶۵ تومان کمتر از روز دوم هفته بود.
فعالیت بازار عادی نیست
اولین افت قیمتی دلار در سال جاری در شرایطی ثبت شد که بسیاری از فعالان باور دارند شرایط بازار ارز عادی نیست. به گفته فعالان، هر سال در تعطیلات نوروز به آن صورت معامله‌ای در بازار انجام نمی‌شد و خرید و فروش‌ها در حجم بسیار محدودی قرار داشت. سال ۹۹ نیز نه تنها از این قاعده مستثنی بود، بلکه به گواه صحبت‌های برخی فعالان، حجم معاملات حتی محدودتر از سال‌های پیش بود. به گفته این دسته در سال‌های قبل بعضا در تعطیلات برخی افراد به بازار مراجعه می‌کردند، چرا که می‌خواستند برای سفرهای خارجی خود ارز مورد نیاز را تهیه کنند. ولی در سال جاری سفر خاصی در کار نبود و در نتیجه تقاضای خاصی نیز در بازار حضور نداشت.
حیاط خلوت بازار
برخی فعالان انتظار داشتند با شروع هفته جاری و پایان تعطیلات، بازار تا حدی به روال پیشین خود بازگردد؛ با این حال چنین اتفاقی رخ نداد. در حال حاضر برخی از فعالان بازار رسمی کار خود در سال جاری را آغاز نکرده‌اند و فردوسی خلوت‌تر از همیشه است. حتی از حجم عابران پیاده نیز کاسته شده است. تمام اینها مسلما به دلیل گسترش ویروس کرونا و انتقال راحت آن است. در این میان، مشتری خاصی نیز به بازار رجوع نمی‌کند؛ در واقع درست است که در سمت بازیگران رسمی ارز کاهش فعالیت وجود دارد، ولی این نکته را نیز باید در نظر داشت که افراد عادی نیز به بازار مراجعه نمی‌کنند. در شرایط کنونی به نظر می‌رسد هم سمت عرضه تضعیف شده است و هم سمت تقاضا.
به گفته یکی از بازیگران با تجربه بازار، هم‌اکنون معاملات بیشتر به‌صورت آنلاین انجام می‌شود و افراد سعی می‌کنند بدون اینکه به بازار مراجعه کنند ارز خود را بفروشند یا ارز مورد نیاز خود را تهیه کنند. پیک‌های دلاری در این روزها فعالیت‌شان افزایش پیدا کرده است و ارزهای معامله شده را جا‌به‌جا می‌کنند.
فعالیت پشت کرکره‌های نیمه باز
بخشی از خلوتی بازار نیز ناشی از تعطیل بودن رسمی طلا فروشی‌هاست. رئیس اتحادیه طلا و جواهر چندی پیش اعلام کرد هیچ طلا فروشی حق فعالیت تا بیستم ماه جاری را ندارد و در صورت مشاهده برخورد جدی صورت می‌گیرد.
البته با وجود این اظهار نظر و منع فعالیت، صحبت‌های برخی افراد عادی و فعالان نشان میدهد که برخی از طلا‌فروش‌ها در سال جدید فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و اقدام به فروش طلا می‌کنند. به گفته یکی از متقاضیان، او توانسته است طلای مورد نیاز خود را از یکی از طلا‌فروشان به‌صورت آنلاین تهیه کند و از طریق پیک تحویل بگیرد.
یکی از فعالان می‌گوید، برخی از فعالان، کرکره مغازه خود را به‌صورت نیمه بالا برده‌اند و در حالی که سعی می‌کنند مشتری حضوری را نپذیرند، به نیاز مشتریان آنلاین خود پاسخ می‌دهند. البته عنوان می‌شود طلا فروشی‌ها که مغازه‌شان در پاساژها قرار دارد، به دلیل تعطیلی کل پاساژ فعالیتی در بازار ندارند و در کل تعداد طلافروشی‌هایی که به‌صورت آنلاین فعالیت دارند، چندان زیاد نیست.
دو دیدگاه درباره افت جزئی دلار
چرا دلار افت کرد؟ دو دیدگاه مختلف پیرامون این موضوع وجود داشت: دسته‌ای باور داشتند به دلیل نبود تقاضای فیزیکی در بازار، سفته‌بازان خریدهای خود را کاهش داده‌اند و همین مساله سمت تقاضا را تضعیف کرده است.
این در حالی بود که گروه دیگری معتقد بودند افت قیمت دلار چندان قابل توجه نبوده است که از آن بتوان برداشتی مبنی بر تغییر رفتار سفته‌بازان داشت. از نظر آنها، معامله‌گران در حال جمع‌آوری نیروهای خود و آمادگی برای عبور از سطح مهم ۱۶ هزار و ۵۰۰ تومانی هستند. به باور این گروه، معامله‌گران در آستانه مرزهای مهم معمولا با احتیاط‌تر رفتار می‌کنند و چند بار به آزمون سطح مورد نظر می‌پردازند.
اگر طی روزهای آتی برای سفته‌بازان مشخص شود کانال ۱۶ هزار تومانی کف کوتاه‌مدت قیمت دلار است، به احتمال زیاد با جسارت بیشتری خریدهای خود را کلید خواهند زد. البته گروه اول موافق این موضوع نیستند که سفته‌بازان در حال آماده‌سازی خود برای شکستن یک سطح مقاومتی هستند. آنها می‌گویند صرافی‌‌ها بسته هستند؛ آنهایی هم که باز هستند، مشتری خاصی ندارند؛ در چنین شرایطی سفته‌بازان چگونه می‌توانند قیمت‌های بازار را دستخوش تغییر کنند، آن هم در شرایطی که بازارساز از روز شنبه فعالیت جدی خود را در بازار از سرگرفته است و صرافی ملی قیمت‌گذاری خود را آغاز کرده است.
صرافی ملی قیمت دلار را کاهش داد
در روزی که قیمت دلار در بازار آزاد تغییر مسیر داد، صرافی ملی نیز کمی از ارزش این ارز را کاست. دیروز قیمت فروش دلار بر تابلوی صرافی ملی ۱۵ هزار و ۷۰۰ تومان درج شد که ۱۰۰ تومان کمتر از روز یکشنبه بود. رفتار بازارساز در روزهای اخیر نشان دهنده آن بوده است که در گام اول نمی‌خواهد کانال ۱۶ هزار تومانی را به رسمیت بشناسد و در گام دوم به دنبال آن است بدون آنکه اجازه آربیتراژ را به دلالان بدهد، زمینه افت آرام قیمت دلار در بازار را فراهم کند.
آنچه مسلم است بازارساز برای مدیریت قیمت در سال جدید با مشکلات زیادی رو‌به‌روست و به نظر می‌رسد نیاز است در روزهای پیش‌رو سیاست جامع خود در زمینه چگونگی مدیریت قیمت‌ها را تا حدی برای فعالان اقتصادی آشکار کند. اکنون بسیاری از سفته‌بازان تنها از طریق جوسازی پیرامون دو موضوع سعی می‌کنند دیگران را تشویق به خرید ارز کنند: یکی افت بهای نفت و دیگری کسری بودجه دولت. در چنین شرایطی سیاست‌گذار بهتر است برای بازیگران ارزی و فعالان اقتصادی مشخص کند که چه راهکارهایی را برای این دو مشکل در نظر دارد و چگونه می‌تواند از تاثیر این دو بر روند قیمت‌های بازار بکاهد.