عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس کمیته فقهی سازمان بورس به نقش بورس در اقتصاد کشور اشاره کرد و گفت: اگر بورس در کشور وجود نداشت دولت باید هزینههای زیادی متقبل میشد و آن فواید و منافعی که باید به مردم منتقل میشد، انتقال پیدا نمیکرد بنابراین از این جهت بورس توانسته است یک خلأ اساسی و جدی را در اقتصاد مرتفع کند.
۵ مزیت عرضه گسترده کالاها در بورس کالا
غلامرضا مصباحیمقدم در گفتوگو با «کالاخبر» به مزایای عرضه محصولات در بورس کالا اشاره کرد و با بیان اینکه بورس کالا ویژگیهایی دارد که به رشد و پیشرفت اقتصادی کمک میکند، اظهار کرد: نخستین مزیت عرضه محصولات در بورس کالا ارائه کالاهای استاندارد است زیرا تا محصولی استاندارد نباشد قابل عرضه در بورس نیست، بنابراین خریداران مطمئن هستند اگر کالایی در بورس عرضه میشود رعایت استانداردهای کیفیت در مورد آن کالا صورت گرفته است.
وی اضافه کرد: مزیت دیگر شفافیت است زیرا هم عرضهکنندگان و هم تقاضاکنندگان در بورس کالا وارد معامله میشوند و معاملات کاملا بهصورت شفاف صورت میگیرد و چندقیمتی در این بازار وجود ندارد، لذا علاوه بر شفافیت شاهد رقابت در بورس کالا هستیم، بهطوری که رقابت تنگاتنگی بین عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان در بورس ایجاد میشود که رقابت سالمی است. وی اضافه کرد: این رقابت سالم موجب میشود که کمترین و واقعیترین قیمت شکل بگیرد؛ از سوی دیگر عرضه محصولات در بورس کالا به تولیدکنندگان قابلیت پیشبینی کردن قیمتها را میدهد و باعث میشود آنها براساس پیشبینیها اقدام به تولیدکنند علاوه بر اینکه ظرفیت هم در بورس برای تولیدکننده بهتر تشخیص داده میشود.
غلامرضا مصباحیمقدم در ادامه به قیمتگذاری دستوری اشاره کرد و گفت: اصولا رانت در جایی شکل میگیرد که دو قیمت وجود داشته باشد؛ طبعا یک قیمت، قیمتی است که دولت بهصورت دستوری تعیین کرده و به بنگاهها تکلیف میکند که آن را رعایت کنند ولی علاوه بر آن قیمت دیگری در بازار آزاد شکل میگیرد که قیمت دوم، قیمت اول را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد و طبعا برای کسانیکه در بازار دوم کالاهای خود را عرضه میکنند رانتی شکل میگیرد؛ در واقع این افراد تلاش میکنند تا بتوانند سهمیههایی را که میخواهند به بازار کنترلشده عرضه کنند کاهش دهند و با تعلل آن کالا را به بازار رسمی عرضه میکنند. رئیس کمیته فقهی سازمان بورس عنوان کرد: در این صورت سود اصلی حاصل از اختلاف دو نرخ فوق به جیب واسطه میرود و با این اقدام شاهد پدیدههایی چون احتکار و تعلل در عرضه محصولات به بهانههای مختلف خواهیم بود لذا در مجموع قیمتگذاری دستوری به سود تولید نخواهد بود.
به گفته غلامرضا مصباحیمقدم، بورس کالا بهعنوان یک رکن بازار سرمایه توانسته است طی سالهای اخیر اقتصاد ایران را از معاملات غیرشفاف حوالهای نجات دهد و کشف قیمتها براساس عرضه و تقاضا را جایگزین قیمتگذاری دستوری کند؛ به این ترتیب اینکه کماکان عدهای موافق قیمتگذاری دستوری هستند نشاندهنده قدرت بالای واسطهها در اقتصاد ایران است. به گفته وی، دولت به هر میزان که زمینه عرضه بیشتر و رونق معاملات بورس کالا را فراهم کند در وهله نخست به خود کمک کرده است زیرا شفافیت و رقابت دو اصل برای رونق اقتصادی است که از طریق بورس کالا میسر میشود.
وی افزود: در گذشته که بورس کالا وجود نداشت، بنگاههای بزرگ در بازارها جولان میدادند و مصرفکنندگان امکانی برای گرفتن حق خود نداشتند اما امروز به دلیل ایجاد شفافیت و امکان نظارتها، مجالی برای سوء استفاده این بنگاهها باقی نمانده و مصرفکنندگان نیز براساس رقابت به خرید مواد مورد نیازشان میپردازند لذا در صورت حمایتها از بورس کالا، این بورس در آینده میتواند به یکی از مراجع قیمتی کالاهای مهم ایرانی از قبیل محصولات پتروشیمی، فلزی و کشاورزی در منطقه تبدیل شود تا نقش ایران در روند قیمت کالاها اثرگذارتر شود.