آزادسازی سهام عدالت سرانجام پس از گذشت بیش از یک دهه انتظار، وارد فاز اجرایی شد. به‌طوری‌که از روز گذشته (۱۰خردادماه) مشمولانی که روش آزادسازی مستقیم سهام عدالت را انتخاب کرده‌اند، مجاز شدند با مراجعه به بانک‌ها و تکمیل فرم‌های مربوطه تا ۳۰درصد از سهامشان را بفروشند. در این میان بررسی‌های صورت گرفته نشان میدهد مراجعه به شعب بانکی در نخستین روز این فرآیند با هجوم صاحبان سهام عدالت همراه بوده است، به‌طوری‌که در نخستین روز حدود ۲۰۰هزار نفر موفق به تکمیل فرم‌های مربوطه شدند.
صف فروش200هزار نفری برای سهام عدالت
همچنین در حالی تا هفته گذشته تنها ۱۰میلیون نفر درخواست مدیریت مستقیم سهام خود را ثبت کرده بودند که با توجه به اعلام‌های صورت گرفته از سوی نهادهای مربوطه مبنی بر آنکه تنها آن دسته از سهامدارانی که مدیریت مستقیم را برگزیده‌اند، می‌توانند ۳۰درصد از سهام خود را بفروشند، این درخواست‌ها با شیب بیشتری همراه شد. به‌طوری‌که تا روز گذشته ۵/ ۱۴میلیون نفر از مشمولان، درخواست مدیریت مستقیم را ثبت کردند.در این روزها که همچنان ویروس کرونا در کشور وجود داشته و بسیاری از کسب‌وکارها را تحت‌تاثیر خود قرار داده، شلوغی و ازدحام مردم قابل‌توجه است؛ نه تنها پیش از این تالارها و شعب کارگزاری‌های بورس برای صدور کدهای جدید معاملاتی پررونق بوده‌اند، بلکه روز گذشته شعب بانک‌ها نیز با صف‌های طولانی مواجه شدند. با توجه به اعلام صورت گرفته از سوی نهادهای آزادسازی سهام عدالت، از روز گذشته شعب بانک‌های فعال در کشور به تکمیل فرم‌های مربوطه برای فروش ۳۰درصد از سهام مشمولان «عدالت» اقدام کردند. چنان‌که آمارهای اختصاصی «دنیای اقتصاد» نشان میدهد تنها در جریان روز کاری گذشته حدود ۲۰۰هزار نفر موفق شدند فرم‌های فروش خود را تکمیل کنند؛ جالب توجه آنکه، در هفته گذشته ۱۰میلیون نفر از ۵۰میلیون نفر مشمول دریافت سهام عدالت، مدیریت مستقیم سهام خود را انتخاب کرده بودند که این روند طی یک هفته با شتابی روزافزون همراه شده است. به‌طوری‌که اطلاعات و بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان میدهد در این یک هفته گزینش روش مدیریت مستقیم، به یکباره تا ۴۵درصد افزایش یافته است؛ به‌طوری که تا روز گذشته در مجموع ۵/ ۱۴میلیون نفر از مشمولان یعنی حدود ۳۰درصد از سهامداران «عدالت»، به مدیریت مستقیم سهام خود نظر داده‌اند.
همان‌طور که عنوان شد استقبال متقاضیان برای مدیریت مستقیم سهام عدالت به حدی است که مشاهدات «دنیای اقتصاد» از ازدحام مردم در مقابل شعب بانک‌ها برای تکمیل فرم‌های مربوطه درخصوص فروش سهام عدالت حکایت دارد. البته به‌نظر می‌رسد با توجه به اینکه روز شنبه آغاز فعالیت بانک‌ها درخصوص تکمیل درخواست‌های فروش مشمولان بود، چنین روند شلوغی همچنان در روزهای آینده ادامه داشته باشد.
ارزش روز ۱۷میلیون تومانی
پس از یک دهه انتظار، سرانجام عملیات اجرایی آزادسازی سهام عدالت از روز گذشته آغاز شد. با این حال، در مرحله نخست فقط مشمولانی که روش آزادسازی مستقیم سهام عدالت را انتخاب کرده‌اند، مجازند با مراجعه به بانک‌ها تا ۳۰درصد از سهامشان را بفروشند. بقیه مشمولان، باید تا زمان ورود شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به بورس برای فروش سهامشان منتظر بمانند.
همچنین تمام مشمولان سهام عدالت که آزادسازی مستقیم را انتخاب کرده‌اند، از ۱۰ خرداد، می‌توانند از طریق سامانه‌های الکترونیکی سهام عدالت شرکت‌های کارگزاری، سبد دارایی سهام خود را مشاهده و مدیریت کنند. طبق بررسی‌های «دنیای اقتصاد» ارزش روز هر برگه سهام یک میلیون تومانی حدود ۱۷میلیون تومان است. همچنین افرادی که هر برگه سهام عدالت ۵۳۲هزار تومانی دارند نیز از ارزش روزی بالغ بر ۲/ ۸میلیون تومان برخوردارند. ضمن اینکه ارزش روز هر برگه ۴۹۰هزار تومانی نیز بیش از ۷میلیون و ۸۰۰هزار سهم است.
نگاهی به دو اطلاعیه ستاد خبری
در همین راستا روز گذشته ستاد خبری سهام عدالت اقدام به انتشار دو اطلاعیه کرد؛ درمتن اطلاعیه نخست عنوان شده: «از روز دهم خردادماه ۱۳۹۹، بازار سرمایه کشورمان میزبان بیش از ۴۶ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر مشمولان سهام عدالت به‌عنوان سهامداران جدید شرکت‌های بورسی و فرابورسی است تا با آزادسازی سهام آنها برگ زرین دیگری در تاریخ اقتصاد و بازار سرمایه ایران رقم بخورد. بر این اساس تمام دارندگان سهام عدالت که روش سهامداری مستقیم را انتخاب کرده‌اند، می‌توانند با مراجعه به درگاه http:/ / sahamedalat.ir از وضعیت دارایی خود در ۳۶ شرکت بورسی و فرابورسی مطلع شوند.»
در اطلاعیه دوم نیز عنوان شده: «سهامداران مشمول طرح سهام عدالت که روش سهامداری مستقیم را انتخاب کرده‌اند از روز گذشته ۱۰ خردادماه می‌توانند با مراجعه به کارگزار منتخب خود نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کرده و با خرید سهام جدید به دارایی‌های خود اضافه کنند یا در صورت تصمیم به فروش تا ۳۰ درصد ارزش دارایی خود در شرکت‌ها را به فروش برسانند. همچنین فروش یکجای ۳۰ درصد از سبد دارایی هر فرد در سهام عدالت از طریق شعب بانک‌های کشور تا پایان وقت اداری روز سه‌شنبه مورخ ۱۳ خردادماه جاری ادامه خواهد داشت. متقاضیانی که هنوز اقدام به انتخاب روش سرمایه‌گذاری خود نکرده‌اند تا پایان روز ۱۵ خردادماه جاری فرصت دارند با مراجعه به سایت samanese.ir روش مدیریت خود را انتخاب کنند. در صورت عدم مراجعه به این سامانه مشکلی برای سهامداران به وجود نیامده و روش انتخابی آنها، غیرمستقیم تلقی خواهد شد.»
در همین راستا روز گذشته بانک ملی ایران اولین بانکی بود که بخش اعظم سهام مربوط به سفارش‌های دریافتی از مشمولان سهام عدالت را به فروش رساند که بلافاصله پس از تسویه معاملات و دریافت وجه به حساب متقاضیان فروش واریز خواهد شد.
درخواست‌های جدید
در همین راستا عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینکه آزادسازی سهام عدالت با موافقت مقام معظم رهبری، منجر به افزایش ضریب نفوذ بازار سرمایه میان مردم شده، گفت: ۵/ ۳میلیون نفر کنترل سهام را به عهده گرفتند.علی آقامحمدی روز گذشته در مراسم آغاز به کار پنجره شروع کسب و کار در اتاق بازرگانی تهران گفت: آزادسازی سهام عدالت سبب شده تا ضریب نفوذ سهام در کشور به ۷۰ درصد رسد؛ بر این اساس از جمعه‌شب گذشته تاکنون بیش از ۵/ ۳ میلیون نفر وارد سایت شده و کنترل سهام عدالت خود را به عهده گرفته‌اند.
مستقیم یا غیرمستقیم؟
در همین راستا حسین فهیمی، سخنگوی ستاد رهبری سهام عدالت با توضیح اینکه انتخاب شیوه مدیریت غیرمستقیم سهام عدالت، مخصوص افرادی بوده که تخصص یا وقت کافی برای پرداختن به این امور را نداشتند، بیان کرد: در صورتی که فردی مهارت و دانش کافی برای مدیریت سهام خود ندارد، بهترین حالت انتخاب شیوه غیرمستقیم است. در واقع سپردن مدیریت مالی به یک شرکت یا فرد واسطه، یک شیوه متداول و براساس استانداردهای جهانی است. در مورد سهام عدالت این واسطه، شرکت سرمایه‌گذاری‌های استانی طراحی شده که دارایی‌های مشمولان هر استان را اداره کند. به گفته فهیمی، براساس پیش‌بینی سازمان بورس، اداره این شرکت سرمایه‌گذاری به‌صورت حرفه‌ای انجام و مدیران آن از میان افراد با صلاحیت انتخاب خواهند شد. او درباره امتیاز و تسهیلاتی که برای این شرکت‌ها در نظر گرفته شده، توضیح داد: چیزی که به‌طور قطع می‌توان گفت، اختصاص امتیاز‌های ویژه به این شرکت‌هاست اما با توجه حضور آنها در بورس و فرابورس، ابعاد و جزئیات آن را نمی‌توان مطرح کرد.
فهیمی درخصوص نگرانی افراد برای انتخاب شیوه مدیریت مستقیم و غیرمستقیم، بیان کرد: این دو گزینه هر دو یک شیوه مدیریت مالی است که افراد بنا به شرایط خود می‌توانند هرکدام از آنها را انتخاب کنند و این حق انتخاب فقط شرایط را برای مشمولان تسهیل می‌کند وگرنه هیچ تفاوت و نگرانی در هیچ‌کدام از این دو مورد وجود ندارد.