بورس تهران پس از رشد قابل‌توجه در نخستین روز هفته، معاملات یکشنبه را با افت شاخص کل به پایان رساند. به این ترتیب دیروز نماگر اصلی سهام با کاهش حدود ۳۱۰۰ واحدی مواجه و در میانه کانال ۹۷۰ هزار واحد متوقف شد. افت ۳/ ۰ درصدی شاخص سهام در این روز درحالی رقم خورد که در ساعات ابتدایی بازار شاهد رشد حدود ۱۴هزار واحدی و رسیدن به سطح ۹۸۷هزار واحدی بود. در ادامه اما با تشدید فشار عرضه‌ها شاهد تغییر مسیر شاخص کل بودیم. چرخشی که از نگاه برخی متهم اصلی آن ضعف سامانه اصلی معاملات است. برخی دیگر اما معتقدند تکرار سندروم یکشنبه‌های بازار سهام، پس از یک روز صعودی شاخص سهام را به مسیر نزولی کشاند.
درحال‌حاضر به‌نظر می‌رسد بازار سهام درحال تثبیت موقعیت خود و وفق یافتن با شرایط جدید است. جایی که با مسائل نامشخصی همچون سهام‌عدالت و تاثیر آن بر کلیت بازار سهام مواجه شده است. در این شرایط هر چند از هراس تازه‌واردهای بازار کاسته شده است و تمایل این دسته برای ماندن در گردونه معاملات افزایش یافته اما همچنان سردرگمی و نبود یک استراتژی مشخص، ویژگی عام این روزهاست. جایی که روندهای لحظه‌ای و کوتاه‌مدت حتی به بازه یک روزه تغییر یافته‌اند. در این میان یکی از دلایل افزایش فشار عرضه‌ها، بر هم خوردن تناسب سودآوری و قیمت‌ها است. در مقابل اما ترس از تورم بیشتر، سرکوب بازارهای موازی توسط دولت و شکل‌گیری این تصور که راهی برای دولت جز تامین مالی از کانال بازار سرمایه باقی نمانده، جبهه تقاضا را نیز تقویت کرده است. همزمان با تحولات جدید رخ داده پیرامون بازار سهام، شاهد واکنش بورس‌بازان به تقویت جریان اطلاعات هستیم. سرمایه‌گذارانی که تفسیر و تحلیل شخصی خود را در قیمت‌ها منعکس می‌کنند. این تصورات اما به سبب برخی سوءتفاهم‌ها، فهم نادرست جریان اطلاعات، اخبار و حتی تغییر خلق‌الساعه تصمیمات دولتی می‌تواند روند بازار سهام را دستخوش تغییراتی کند.
اصلاح سود پالایشی‌ها و توقف نمادها
درحالی این روزها نگاه بورس‌بازان به سامانه کدال برای اطلاع از عملکرد بنگاه‌های بورسی خیره مانده است که در ساعت پایانی معاملات روز گذشته دو شرکت پالایشی با ارسال اطلاعیه‌ای از تغییر سود سال گذشته خود خبر دادند. از این رو دیروز «شبریز» طی اصلاحیه‌ای سود سال 98 را از 916ریال به 1035ریال افزایش داد. پالایش نفت تبریز اعلام کرد طبق اعلامیه ارسالی از پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران مابه‌التفاوت نرخ تسعیر ارز نفت کوره صادراتی در سال 1397 و تاثیرش در سود اضافه شد.
شرکت پالایش نفت لاوان نیز روز یکشنبه طی اصلاحیه‌ای سود سال 98 را از 1612ریال به 3797ریال افزایش داد. این پالایشگاه فرابورسی نیز در اطلاعیه ارسالی خود اعلام کرد تغییر گزارش اصلاحی مربوط به ردیف سایر درآمدهای عملیاتی به مبلغ 312 میلیارد و 305 میلیون و 400 هزار تومان است که در اثر تغییر نرخ تسعیر ارز فروش‌های صادراتی سال ۹۷ طبق ابلاغیه جدید وزارت نفت است. اصلاحیه این دو پالایشی سبب شد تا تمامی 6 شرکت پالایشی بازار سهام با توقف نماد معاملاتی خود مواجه شوند. در این میان به غیر از «شپنا» که در سقف مجاز روزانه دادوستد شد، دیگر نمادها با افت قیمت مواجه شدند.
نقش سهام‌عدالت در روز منفی بورس
درخواست فروش سهام‌عدالت در بانک‌های عامل از روز شنبه آغاز شد. در این میان برخی به نقش این مهم در تشدید فشار فروش در کلیت بازار سهام سخن می‌گویند و برخی دیگر معتقدند با توجه به افزایش محسوس پول‌های ورودی به بازار سهام، سهام‌عدالت قابل فروش به راحتی در دل بازار هضم خواهد شد و نمی‌تواند اثر کاهنده بر بازار داشته باشد.
فرهنگ حسینی، کارشناس بازار سهام در این خصوص به «دنیای اقتصاد» گفت: آزادسازی سهام‌عدالت از جنبه‌های مختلفی قابل بررسی است. یکی از مهمترین جنبه‌ها، اثر عمق بازار و نقدشوندگی است. عرضه‌های سهام‌عدالت به افزایش عمق بازار، افزایش نقدشوندگی و حجم معاملات منجر می‌شود؛ موضوعی که توسعه فیزیکی بازار را به همراه خواهد داشت. او ادامه داد: در سوی دیگر، افزایش عرضه‌ها منجر به فشار فروش و تعدیل قیمت‌ها می‌شود. اگر فروش‌ها با شدت صورت گیرد، می‌تواند منجر به کاهش قیمت شده و نگرانی از عرضه‌های سهام‌عدالت می‌تواند منجر به پیش‌دستی برخی معامله‌گران برای فروش شود تا در قیمت‌های پایین‌تر مجددا خرید کنند. حسینی تاکید کرد: تصمیم‌گیری درخصوص فروش و نگهداری بیش از همه تحت تاثیر روند بازار و نیاز نقدینگی افراد است. به هر حال آزادسازی سهام‌عدالت در مقطع مهمی رخ داد. مقطعی که کرونا بسیاری از مشاغل را تحت تاثیر قرار داد و آزادسازی امکان استفاده از ثروت و پس‌انداز برای این روزها فراهم کرده است. به‌نظر بخشی که نیاز به نقدینگی دارند، تحت فشار برای فروش و نقد کردن هستند و باید این امر به‌صورت گام به گام فراهم‌سازی شود. این کارشناس بازار سهام اضافه کرد: از سوی دیگر، افرادی که نیاز به نقدینگی ندارند، باید توجه داشته باشند که پرتفوی سهام‌عدالت از بهترین و بزرگ‌ترین و عمدتا سودآورترین شرکت‌ها است. شرکت‌هایی که روند سوددهی مناسبی دارند و عمدتا در زمره شرکت‌های دلار محور قرار می‌گیرند. این شرکت‌ها در مقابل نوسانات ارز ریسک فرد را پوشش می‌دهند و حتی بازده بیشتری نیز عاید سرمایه‌گذاران می‌کنند.
خریدحقوقی‌ها؛ حمایت یا فرصت؟
دیروز همزمان با کاهش 3/ 0 درصدی شاخص سهام شاهد افزایش فعالیت بازیگران عمده در سمت خرید سهام بودیم. از این رو روز گذشته در مجموع افزون بر 62 میلیون سهم به ارزش 69 میلیارد و 600 میلیون تومان به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد. در این میان بیشترین خالص خرید حقوقی در سهام زیرمجموعه گروه فرآورده‌های نفتی رقم خورد. در این گروه همان‌طور که عنوان شد پالایشگاه‌ها به سبب ارسال اطلاعیه تغییر سود دو شرکت با توقف دسته‌جمعی مواجه شدند. از این رو معامله‌گران عمده بازار که اغلب در روزهای منفی نقشی حمایتی به خود می‌گیرند، خالص خرید 76 میلیارد و 300 میلیون تومانی را در این گروه رقم زدند. هر چند افت قیمت سهام نیز می‌تواند فرصت خرید مناسبی برای این دسته از بازیگران سهام باشد. پس از آن نیز دارویی‌ها شاهد خالص تغییر مالکیت 47 میلیارد و 930 میلیون تومانی در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. سرمایه‌گذاری‌ها نیز دیروز مورد توجه معامله‌گران عمده بازار قرار گرفتند و خالص خرید حدود 36 میلیارد و 770 میلیون تومانی را تجربه کردند. در میان شرکت‌های فعال بورسی اما دیروز نماد معاملاتی بانک تجارت با بیشترین خالص فروش حقیقی به میزان 70 میلیارد تومان مواجه شد. پالایش نفت بندرعباس دیگر بنگاه بورسی بود که در پایان معاملات روز یکشنبه شاهد جابه‌جایی 66 میلیارد و 600 میلیون تومانی در مسیر حقیقی به حقوقی بود. در آن‌سوی بازار نیز زیرمجموعه‌های گروه محصولات شیمیایی در صدر لیست خرید سهامداران خرد ایستادند. به‌طوری‌که در این گروه شاهد جابه‌جایی حدود 90 میلیارد تومان نقدینگی از پرتفوی سهامداران عمده به سبد سهام حقیقی‌ها بودیم. خودرو و بانک دیگر گروه‌هایی بودند که طی معاملات روز یکشنبه در کانون توجه بورس‌بازان حقیقی قرار گرفتند. در مجموع این گروه شاهد جابه‌جایی 54 میلیارد تومانی در مسیر حقوقی به حقیقی بودیم.