تعداد محدود سهامی که در عرضههای اولیه به سهامداران تخصیص پیدا می‌کند موضوعی است که این روز‌ها مورد انتقاد جامعه سهامداری قرار گرفته است.
سرمایه‌گذاران مکانیزم فعلی عرضههای اولیه را قبول ندارند و غالبا معتقدند که این نوع عرضه، نه تنها تاثیری در سبد سرمایه‌گذاری آنها ندارد بلکه فقط تراکنش برای متولیان بازار به همراه خواهد داشت.
به اعتقاد کارشناسان بازار سرمایه قشر عظیمی از سهامداران در گام نخست به واسطه عرضه اولیه با بازار سرمایه کشور آشنا می‌شوند. ارزنده بودن سهام این شرکت‌ها در واقع بستری برای جذب و ورود نقدینگی بیشتر افراد جامعه به بازار سرمایه مهیا می‌کند. با این حال محمد صادق غزنوی مدیر عملیات بازار فرابورس به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: عرضه اولیه با تعداد محدود تاثیری در پرتفوی سرمایه‌گذاران ندارد اما ممکن است تا دو ماه آینده مسیر حرکت عرضه اولیه تغییر کند. به گونه‌ای که عرضههای کوچک‌تر از طریق صندوق‌ها یا مخاطبان مشخصی که برای آنها در نظر گرفته می‌شود و عرضههای اولیه بزرگ‌تر از طریق فرابورس صورت بگیرند.به هر روی با توجه به استقبال چشمگیر مردم از بخش مولد اقتصادی در صورتی که میزان شناوری سهام شرکت‌ها از ابتدا به واسطه قوانین و مقررات جدید با افزایش همراه شود این مهم می‌تواند نقش قابل توجهی در سبد سرمایه‌گذاری سهامداران ایفا کند.
ضرورت تداوم عرضههای اولیه در شرایط فعلی بازار سهام چیست؟
تامین مالی شرکت‌ها از طریق بازار سرمایه موضوعات قابل اهمیت به شمار می‌رود. در گذشته گفته می‌شد عرضههای اولیه با توجه به میزان نقدینگی که نیاز دارند موجب ورود بازار به سمت و سوی منفی می‌شود. دلیل این مهم هم فروش سهام در جهت تامین منابع لازم برای حضور سهامداران در عرضه اولیه عنوان می‌َشد.
اما در حال حاضر با توجه به ارزش معاملات و میزان ارزشی که شرکت‌ها به نوعی در بازار سرمایه عرضه می‌کنند، مشاهده می‌کنیم که این ارقام قابلیت مطرح شدن هم ندارند و عرضههای اولیه تاثیری در بازار سهام ایجاد نمی‌کند.
به‌عنوان مثال بزرگ‌ترین عرضه اولیه در سال جاری مربوط به شرکت‌های صبا و آریا می‌شود که به ترتیب با رقم ۲۱۰۰ میلیارد تومان و ۱۴۰۰ میلیارد تومان تامین مالی در روز عرضه انجام دادند.
این اعداد در مقایسه با ارقامی نظیر ۱۹ هزار میلیارد تومانی که در طول روز مورد معامله قرار می‌گیرد به نوعی کمرنگ شده است، در این میان حتی عرضه‌هایی در بازار تجربه کرده‌ایم که ارقام عرضه در مقایسه با ارزش معاملات به هیچ‌عنوان قابل اهمیت نیست.
عرضهها در بازار منفی تداوم پیدا می‌کند؟
جلوگیری از عرضه در روند صعودی و نزولی نخواهیم داشت. سه ماه ابتدایی سال در روند مثبت و بعد از آن در روند منفی شاهد تداوم عرضه اولیه در بازار سهام بودیم.عرضههای اولیه بازده‌هایی داشتند که در بازار مثبت و منفی قابل توجه بودند بنابراین سهامداران به‌عنوان موقعیتی به آن نگاه می‌کنند که بتوانند سود حداقلی را از این طریق دریافت کنند.
دلیل اختصاص محدود سهام به سرمایه‌گذاران چیست؟
عرضه اولیه‌هایی که اکنون در دستور کار فرابورس قرار دارد به نوعی است که برخی شرکت‌ها باید تامین مالی خود را بنا به هر دلیلی از طریق بازار سرمایه انجام دهند. عرضههای اولیه که حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان نقدینگی نیاز دارند در واقع همان عرضه اولیه‌ای است که اگر یک سال و نیم گذشته انجام می‌گرفت به هر سهامدار ۲۰۰ هزار تومان تخصیص داده می‌شد. در حال حاضر عرضهها کوچک نشدند اما تقاضا افزایش پیدا کرده است.
آیا با توجه به افزایش تعداد سهامداران راهکار افزایش شناوری نیست؟
این موضوع به‌طور مستقیم به هیات پذیرش که میزان عرضه را مشخص می‌کند مرتبط خواهد بود.
درصد‌ها در عرضههای اخیر با توجه به اندازه شرکت دچار تغییرات شده و اکنون موضوع افزایش شناوری سهام شرکت‌ها در هیات پذیرش مورد توجه قرار گرفته است.
در شرکت بپیوند این موضوع به‌صورت مشهود وجود دارد. از طرفی سهامداران عمده قرار است نسبت به افزایش عرضه سهام اقدام کنند.
بنابراین موضوع شناوری در دست اقدام است، اجرای این مهم چه زمانی خواهد بود؟
بله، در حال حاضر تفکر افزایش شناوری سهام شرکت‌ها وجود دارد اما اعلام زمان اجرای آن بر عهده هیات پذیرش است.
به نظر شما صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک گزینه مناسبی برای عرضه سهم‌های کوچک‌تر نیستند؟
این که شرکت‌های کوچک‌تر به افراد یا صندوق‌ها تعلق بگیرند موضوعی است که در فرابورس مطرح شده اما تا کنون نهایی نشده است. تصویب و ابلاغ این مهم زمانبر بوده و نمی‌توان زمانی برای اجرای آن اعلام کرد.