افزایش حجم و ارزش معاملات آتی سکه در هفته گذشته

هفته گذشته بازار معاملات آتی سکه بورس کالا روزهای پر فراز و نشیبی داشت؛ روزهایی که توانست حجم معاملات را ناگهان به میزان زیادی افزایش دهد و این میزان را در مجموع سه روز اول این هفته به بیش از 35 هزار قرارداد برساند.

کاهش چشمگیر تقاضا در بازار، بازار پوک نقدی که بدون انجام معاملات واقعی، قیمت‌های ارز و سکه را پایین نگه داشت، در کنار تداوم جو روانی مثبت در میان فعالان اقتصادی، از مهم‌ترین دلایل نوسانات شدید در بازار قراردادهای آتی سکه طلا طی هفته گذشته بود. هرچند این روند از نیمه هفته تا انتهای آن تا حدودی برگشت، اما نمودار تغییرات قیمتی این هفته را با نوسان شدید روبه‌رو کرد. شنبه گذشته، روز ریزش شدید قیمت‌ها بود. در این روز بازارهای طلا و ارز قیمت‌هایی را ثبت کردند که در دو هفته قبل از آن بی‌سابقه بود. بهای دلار در بازار آزاد در این روز به 3050 تومان هم رسید. سکه نقدي نیز قیمت یک میلیون و 25 هزار تومان را در ساعاتی از این روز به ثبت رساند. برخی سکه‌های بازار قراردادهای آتی بورس کالا هم روز شنبه با بهای سکه نقدی برابری می‌کردند. 

در این روز تمام سررسیدهای آتی، با کاهش قیمت نزدیک به 5 درصد رو‌به‌رو شدند. ریزش شدید قیمت در بازار نقدی و آتی روز شنبه در حالی روی داد که بهای جهانی طلا در ساعات نهایی معاملات روز جمعه (28 تیر) با افزایش ناگهانی قیمت نفت و کاهش ارزش دلار و همچنین در پی آخرین صحبت‌های برنانکه در خصوص ادامه سیاست تسهیل پولی، روند صعودی را آغاز کرده و وارد کانال 1290 دلاری شده بود؛ هرچند در ادامه روز قیمت این فلز با نوسانات اندکی مواجه شد، اما در نهایت قیمت هر اونس طلا با افزایش 13 دلاری، به 1296 دلار رسید. در این سو، به اعتقاد فعالان بازارهای ارز و طلا، دلیل اصلی ریزش‌هایی که از پنج‌شنبه گذشته (27‌تیر) به‌رغم افزایش بهای جهانی طلا آغاز شد، ترس معامله‌گران از ورود به بازار و خرید و فروش ارز و سکه بود. به گفته این گروه، در حال حاضر حجم تقاضا در بازار بسیار کمرنگ شده و به اصطلاح بازار پوک عمل می‌کند؛ به این معنی که معامله‌ای صورت نمی‌گیرد، بلکه تنها در میان خود صرافان و به صورت صوری قیمت‌ها روی کاغذ در حال پایین آمدن هستند. در این شرایط تنها تقاضایی که در بازارهای ارز و سکه وجود دارد متوجه کسانی است که به رفع نیاز واقعی و ضروری خود می‌پردازند، مثل واردکنندگان یا کسانی که ارز دانشجویی تهیه می‌کنند. در نتیجه به قول معامله‌گران بازار ارز، بازارها در شرایط حاضر خروجی ندارند. در معاملات روز شنبه بازار ارز و سکه نیز، جای انواع سکه خالی بود و دلالان تنها به خرید و فروش صوری که در آن ارز جابه‌جا نمی‌شود، می‌پرداختند. برخی سرمایه‌گذاران این بازار یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش قیمت ارز را بحث مذاکرات بین‌المللی می‌دانند و بر این باورند، تا زمانی که چنین جو مثبتی در میان مردم و فعالان اقتصادی در خصوص احتمال کاهش یا رفع تحریم‌ها و از سویی بهبود جایگاه سیاسی ایران در جامعه بین‌الملل وجود دارد، قیمت‌ها با افزایش روبه‌رو نخواهند شد؛ مگر اینکه تقاضای سنگینی وارد بازار شود. به اعتقاد این قشر در صورتی که چنین تقاضایی وارد بازار شود، بازار این قابلیت را دارد که سریعا تغییر جهت داده و قیمت‌ها را افزایش دهد. البته هفته گذشته بازاریان و سرمایه‌گذاران در انتظار چنین پیشامدی نبودند، اما به گفته برخی کارشناسان بازار ارز و طلا، زمانی که دلار به کمترین سطح قیمتی که می‌تواند در حال حاضر ثبت کند، برسد بهای آن برای خریداران جذاب خواهد شد. 

در این میان همان بازار پوک می‌تواند حالا جهت عکس به خود بگیرد و در جهت افزایش قیمت‌ها پیش رود. بنابراین چنین ریزشی چندان پایدار نخواهد ماند. به اعتقاد برخی کارگزاران بازار آتی سکه، قیمت‌های روز شنبه سررسیدهای آتی، پایین تر از حد انتظار بود؛ به طور مثال قیمت یک میلیون و 50 هزار تومان برای سکه سررسید آبان (که در ساعاتی از این روز ثبت شد) بسیار پایین به نظر می رسید. این البته در حالی است که مدیران بورس کالا بر این باورند که از آنجا که بسیاری از فعالان بازار هم معتقدند که تداوم فضای مثبت سیاسی به منزله تداوم کاهش قیمت‌ها است، همین تحلیل‌های متفاوت و تضاد آرا است که روند بازار را شکل می دهد، بنابراین قیمت‌های کم روزهای ابتدای هفته را در بازار آتی سکه، منطقی و عادی می‌دانستند. روز شنبه همچنین علاوه بر سکه مردادماه، قیمت سکه سررسید شهریور نیز زیر بهای سکه نقدی معامله شد؛ اتفاقی که چندان در بازار آتی سکه، سابقه نداشته است. دلیل این امر به گفته برخی فعالان این بازار، جو فروش شدید حاکم بر این بازار بود که البته در روزهای پس از آن تا حدود زیادی تعدیل شد. بازار سکه نقدی و طلا که روز شنبه را در پی خبرهای خوش سیاسی و افت تقاضا در بازارها، با ریزش‌های شدید قیمتی آغاز کرده بود، روز یکشنبه در ابتدای معاملات، تا حدودی از شدت کاهش قیمت‌ها کاست. بازار قراردادهای آتی سکه نیز همین روند را در پیش گرفت؛ بنابراین به نظر می‌رسید معامله‌گران کمی محتاط تر از روز شنبه عمل می‌کنند، اما با گذشت کمتر از یک ساعت از معاملات این روز، سکه آبان ماه، نزدیک به 4 درصد ریزش را تجربه کرد. این رویداد در حالی اتفاق افتاد که ریزش‌های شدید روز شنبه با گذشت حدود 4 ساعت از شروع معاملات رخ داده بود، اما روز یکشنبه کاهش‌های بیش از 3 درصد، بسیار زودتر آغاز شد. از طرفی حجم معاملات اين روز به بیش از 13 هزار معامله رسید.

روز یکشنبه 2 تیرماه بود که حجم معاملات در پی ریزش شدید دلار در بازار آزاد (در این روز بهای دلار به 2950 تومان رسید) و کاهش وجه تضمین از سوی بورس کالا و در نتیجه این عوامل، نوسانی شدن بازار آتی که منجر به ورود نوسان گیران به بازار آتی سکه شده بود، به 12 هزار و 428 معامله رسیده بود؛ اما بعد از آن روز، تا روز یکشنبه گذشته، حجم معاملات در نهایت کمتر از 11 هزار قرارداد بود. این رویداد همچنین در شرایطی رخ داد که معمولا روزهای یکشنبه به دلیل تعطیلی بازارهای جهانی و ثبات قیمت اونس طلا، حجم قراردادهای بازار آتی سکه محدود است. خبرهای مثبت سیاسی که این روزها نقل محافل اقتصادی هم شده‌اند، در ابتدای هفته گذشته از مهم‌ترین دلایل کاهش قیمت در بازارهای طلا، سکه و دلار بودند. بهای سکه نقدی روز یکشنبه به یک میلیون تومان هم رسید که در این میان قیمت سکه سررسید مردادماه 999 هزار تومان بود. بهای دلار اما در طول این روز نوسان چندانی از خود نشان نداد و به نظر می رسید تلاش می‌کند تا بیش از این کاهش قیمت نداشته باشد. افت تقاضا در بازارها نیز همچنان ادامه داشت و خریداران پیش‌بینی می‌کردند که ریزش‌ها ادامه دار باشد و قیمت‌ها هنوز در حدی نبودند که آنان را ترغیب به خرید کنند. 

ریزش قیمت‌ها در بازار قراردادهای آتی سکه طی روزهای شنبه و یکشنبه به حدی بود که برخی معامله‌گران این بازار کال‌مارجین شده و مجبور به شارژ مجدد وجه تضمین، برای باقی ماندن در این بازار شدند. روز دوشنبه گذشته، به یکباره ورق برگشت و قیمت‌ها با افزایش ناگهانی روبه‌رو شدند. آنچه در این روز در تابلوی معاملاتی سکه آتی دیده می‌شد گویای این بود که خریداران وارد بازار شده‌اند و قیمت‌ها در بازار نقدی سکه و طلا نیز افزایش داشته است، چراکه سکه‌های آتی با افزایش نزدیک به 2 درصد کار خود را آغاز کردند. روز دوشنبه همچنین با آغاز به کار بازارهای جهانی، اونس طلا با افزایش قیمت توانست به کانال 1300 دلاری بازگردد و به 1318 دلار رسید. تا قبل از شروع ریزش‌های شدید قیمتی (از پنج‌شنبه 27 تیر) نرخ طلا حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان حباب داشت، اما طی روزهای شنبه و یکشنبه هفته گذشته، این حباب نه تنها از بین رفت بلکه با افزایشی که دوشنبه در بهای دلار و اونس طلا رخ داد و با احتساب مالیات بر ارزش افزوده، قیمت سکه نقدی حباب منفی هم گرفت. یکی از مهم‌ترین دلایل بالا رفتن قیمت در بازار سکه، طلا و دلار تهران روز دوشنبه، پارامترهایی بود که موجب شد تا جو خوش‌بینی به بهبود روابط سیاسی ایران با دیگر کشورها تا حدودی برگردد. از سوی دیگر خریدارانی که در انتظار این بودند تا قیمت‌ها به کف کاهش برسند تا از این موقعیت برای خرید ارزان استفاده کنند، روز دوشنبه وارد بازارها شدند و به افزایش قیمت‌ها دامن زدند. البته در اين روز پس از افزایش ناگهانی قیمت طلا، سکه و دلار، به تدریج تا حدودی از بهای این اقلام در بازار آزاد کاسته شد. به گفته فعالان بازار، یکی از دلایل این امر، صحبت‌های امیدوارکننده وزیر امور خارجه در خصوص احتمال تغییر رویکرد غرب در مقابل ایران با روی کار آمدن دولت یازدهم بوده است. به هر حال نوسانی شدن بازار در روزهای ابتدایی هفته گذشته موجب شد تا حجم معاملات روز دوشنبه این هفته به بیش از 10 هزار قرارداد برسد. روزهای سه و چهارشنبه هفته گذشته، روزهای با ثبات این هفته بودند که در آن علاوه بر قیمت‌های بازار نقدی، بازار آتی سکه نیز با نوسان اندک همراه بود. این در شرایطی بود که بهای اونس جهانی طلا روز سه‌شنبه گذشته با نوسان روبه‌رو شد و از شدت افزایش اولیه در صبح این روز تا حدودی کاست، اما با این وجود، قیمت آن از روز دوشنبه بیشتر بود.

بهای دلار در بازار آزاد نیز که روز دوشنبه با افزایش به 3190 تومان رسیده بود و در ادامه روز با کاهش به 3160 تومان بازگشت، روز سه‌شنبه نیز در همین حدود معامله شد. به اعتقاد برخی فعالان بازار طلا و سکه نقدی، به‌رغم اینکه این روزها بهای طلای آب شده متاثر از بالا رفتن قیمت دلار و اونس طلا، افزایش داشته، اما بهای سکه نقدی در بازار با کاهش روبه‌رو بوده است. این مساله باعث شده تا این گروه احتمال تزریق سکه به بازار از سوی بانک مرکزی را بدهند؛ این مساله البته به این دلیل هم مطرح می‌شود که به گفته این فعالان، بانک مرکزی در چند وقت اخیر، ذخیره فراوانی از طلا را تدارک دیده است که در این شرایط می‌تواند به منظور پایین نگه داشتن قیمت‌ها، از آن بهره ببرد اما از سوی دیگر، ذخیره دلار این بانک به اندازه‌ای نیست که بتواند دلار به بازار تزریق کند. اکنون سکه‌های گرمی و ربع بازار نقدی همچنان حباب دارند اما تزریقی از سوی بانک مرکزی برای این سکه‌ها صورت نمی‌گیرد این در شرایطی است که تمام سکه دارای حباب منفی است. بازار قراردادهای آتی سکه طلا به تبع بازارهای نقدی، روز سه‌شنبه با کاهش قیمت کار خود را آغاز کرد که البته در ابتدا این افت زیر یک درصد بود، اما به تدریج بر شدت ریزش‌ها افزوده شد و تمام سررسیدها نزدیک به 2 درصد کاهش قیمت داشتند. در این روز همچنین بورس کالا اطلاعیه کاهش مجدد وجه تضمین اولیه را ابلاغ کرد که از امروز اجرایی خواهد شد. این بار از این وجه به میزان 150 هزار تومان کاسته شده است. بهای جهانی طلا که توانسته بود روز سه‌شنبه بیشترین رشد خود را طی یک ماه اخیر تجربه کند و در سطح 1349 دلار به معاملات خود پایان دهد، اوایل صبح چهارشنبه با کاهش روبه‌رو شد و به 1342 دلار رسید؛ اما به‌رغم کاهش قیمت اونس طلا، بازارهای سکه و طلای داخلی با کمی افزایش قیمت روبه‌رو شدند که البته نوسانات قیمتی این روز هم در حد روز سه‌شنبه بود و بازارها با ثبات نسبی همراه بودند. بهای دلار نیز روز چهارشنبه کمی افزایش داشت که برخی تحلیلگرن بازار بر این باورند که احتمال دارد دلیل این امر، خرید دلار مسافرتی باشد. بازار معاملات آتی سکه هم روز چهارشنبه با افزایش محدود قیمت آغاز به کار کرد و به همین روند تا انتهای روز ادامه داد. آخرین روز معاملاتی هفته گذشته، دارای کمترین حجم معاملات طی این هفته بود. در این روز حجم کل معاملات در بازار قراردادهای آتی سکه به کمتر از 4 هزار قرارداد رسید. این در شرایطی بود که روز پنج‌شنبه سکه‌های این بازار با کاهش کمتر از یک درصدی قیمت روبه‌رو بودند. اعلام آمارهایی در روز پنج‌شنبه تا حدودی بر روند بازارها تاثیرگذار بود؛ یکی رکورد جدیدی که شاخص بورس اوراق بهادار به ثبت رساند و دیگری اعلام نرخ تورم نقطه به نقطه خردادماه و رسیدن آن به رقم 45 درصد بود و در شرایطی که نگاه سرمایه‌گذاران در بخش‌های ارز، طلا و سکه، در شرایط حاضر، بیش از آنکه متوجه تغییرات اونس طلا باشد، متوجه متغیرهای داخلی است و از آنجا که چند روز بیشتر تا روی کار آمدن دولت یازدهم باقی نمانده است، بازارهای سکه و دلار به میزان زیادی تحت تاثیر روزهای ابتدایی روی کار آمدن این دولت و اعلام آمارهای جدید قرار خواهند گرفت. با نگاهی به ریزش‌های ابتدایی هفته گذشته و همچنین کاهش قیمت‌هایی که طی تیرماه در بازارها اتفاق افتاده است، این نکته دارای اهمیت است که سال گذشته نیز چنین وضعیتی در بازارها حاکم بود، با این تفاوت که حجم زیادی سکه و دلار از سوی بانک مرکزی به بازار تزریق شده بود که موجبات کاهش قیمت‌ها را فراهم کرده بود. اما با این حال که در تیرماه سال گذشته قیمت ارز و سکه کف کاهش را تجربه کردند، افزایش تقاضا در مرداد ماه آن سال، بهای دلار و سکه را بالا کشید. اگر چنین روندی امسال نیز تکرار شود، با توجه به کاهش قیمت‌ها در تیرماه، بهای فعلی دلار و سکه برای خریداران جذاب شده و ورود خریداران به بازار، می تواند به افزایش قیمت‌ها منجر شود. به هر حال پیش‌بینی‌ها از روند تغییرات قیمت در هفته جاری بیشتر کاهشی است تا افزایشی که دلیل این امر رکود حاکم بر بازارها در ماه مبارک رمضان، در کنار عوامل دیگر کاهش قیمت همچون خبرهای متعدد خوش در حوزه سیاست، کاهش شدید تقاضا در بازار و پیش‌بینی معامله‌گران، سرمایه‌گذاران و فعالان بازار ارز و طلا از تداوم روند کاهشی قیمت‌ها است.