فاصله ۲۶ تا ۴۷ درصدی بهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا با «واقعیت‌های قیمتی» از متوسط انتظار رشد ۳۳ درصدی بهای سکه در رفتار معامله‌گران این بازار حکایت دارد. هرچند که بازار آتی سکه به‌صورت کاملا دستوری از دسترس معامله‌گران خارج شده ولی ابزارهای مالی بورس کالا هنوز هم به‌عنوان ابزاری برای پوشش ریسک و رصد انتظارات قیمتی فعالان بازار ایفای نقش می‌کند؛ در حالی که معاملات گواهی سپرده سکه یا صندوق‌های قابل معامله طلا در بورس کالا بدون امکان استفاده از اهرم‌های معاملاتی در حال دادوستد هستند. بنابراین این میزان انحراف از قیمت‌ها حکایت از میزان قطعی انتظارات تورمی در بازار سکه دارد. به‌صورت دقیق‌تر سرشکن‌شدن انحراف ۳۳ درصدی قیمت ابزارهای مالی طلا در بورس کالا با احتساب نوسان محدود طلای جهانی، از انتظارات تورمی در بازار ارز حکایت دارد که می‌تواند چراغی راهنما برای عملکرد سرمایه‌گذاران و تصمیم‌سازان اقتصادی باشد؛ استفاده از ابزارهای مالی بورس کالا در شرایط فعلی یکی از بهترین مسیرها برای رصد انتظارات تورمی در بازار ارز و سکه است اگرچه توسعه آن می‌تواند سرعت‌گیر قدرتمندی در برابر رشد نرخ در بازار آزاد به شمار رود.
انتظارات تورمی در کانال ۴۰ درصدی
با توجه به ضعف بازار سرمایه و کاهش نرخ در بازار سهام، همچنین افزایش جذابیت اوراق بهادار با درآمد ثابت، مهاجرت نقدینگی به بازار گواهی سپرده سکه طلا و صندوق‌های کالایی طلا افزایش یافته است که همین مطلب به افزایش فاصله قیمتی صندوق طلا و نرخ‌های واقعی آن منتهی شده است. بنابراین کاهش قیمت‌ها در بازار سهام به افزایش جذابیت خرید صندوق طلا و رشد انتظارات تورمی در این بازار منتهی شده در حالی که نبود محدودیت قیمتی جدی در بازار صندوق‌های طلا به محرک مضاعفی برای جذب سرمایه در این بازار تبدیل شده است. غالبا سقف و کف تغییرات قیمتی این صندوق‌ها بالاتر از گواهی‌های سپرده سکه طلا نوسان می‌کند که به اصطلاح می‌گوییم تقریبا دامنه نوسان باز دارند. به عبارت دقیق‌تر دامنه نوسان گواهی سپرده سکه طلا به یک درصد محدود شده اما بررسی صندوق‌های طلا نشان میدهد در مقاطعی از زمان، نوسان آنها بسیار معنی‌دار بوده است. همان‌طور که در ۱۱ شهریور سال‌جاری شاهد رشد ۹ درصدی صندوق طلا بودیم که بالاترین رشد قیمت در چندماه اخیر به شمار می‌رود. موشکافی بیشتر صندوق‌های طلا نشان‌دهنده اختلاف قیمتی ۲۸ تا ۴۹ درصد میان بهای مورد معامله صندوق‌ها و NAV ابطال آنهاست که بسیار عجیب و قابل‌توجه است. که چنین تفاوتی، جای بحث دارد. درواقع NAV ابطال، قیمت بازخرید واحدهای سرمایه‌گذاری یا ابطال آنها بر اساس خالص ارزش دارایی‌های ابطال است و با کسر هزینه‌های مربوط به کارمزد و معاملات فروش از بهای فروش دارایی‌های سبد تعیین می‌شود. درواقع NAV ابطال مبنای خالص پرداخت به شخص است.
استمرار انتظار رشد قیمت‌ها
انتظارات تورمی همواره دورنمای افزایشی را می‌پیماید که با توجه به ارزیابی‌هایی که براساس مقایسه تفاوت قیمت گواهی سپرده سکه طلا و بهای آن در بازار آزاد با اختلاف قیمت معامله صندوق طلا و NAV ابطال آن صورت گرفته، به انتظارات تورمی عجیبی پی می‌بریم که به فرضیه مهاجرت نقدینگی از بازار سرمایه به بازار پیش‌نگر ارز و سکه قوت می‌بخشد. گواه این ادعا هم این فاصله قیمتی میان واقعیت بهای صندوق‌های طلا با قیمتی است که هم اکنون در حال معامله است و به وضوح نشان میدهد انتظارات تورمی به بازار طلا بازگشته و نمود عینی خود را در این معاملات که از محدودیت‌های کمتری برخوردار است برجای می‌گذارد. این در حالی است که همیشه صندوق‌های طلا از یک حباب محدود و بعضا ناچیز برخوردار بوده اما هم اکنون این حباب در سطوح بالایی قرار گرفته است. باتوجه به شرایط فعلی می‌توان گفت که انتظارات تورمی تنها بستری که برای خودنمایی پیدا کرده است، همین صندوق‌های طلا است که آینده پیچیده‌ای را برای بازار ترسیم می‌کند. از سوی دیگر جو روانی در بازار ارز نیز، رشد قیمت‌ها را در بر دارد که می‌تواند سیگنال مضاعفی به این بازار وارد سازد. در بازارهای جهانی نیز بسیاری از تحلیلگران دورنمای میان‌مدت بهای طلا را افزایشی درنظر گرفته و اگر نوسان ارزش دلار آمریکا کاهش نرخ‌های جدیدی را ترسیم کند احتمال رشد بیشتر بهای طلا را در پی خواهد داشت. این در حالی است که سقوط بازار سهام آمریکا با محوریت شرکت‌های تکنولوژی‌محور در شاخص نزدک، سیگنال جدیدی است که می‌تواند به رشد بهای جهانی طلا منجر شود.
حباب قیمتی، متهم اصلی
شایان کرمی کارشناس بازار، در بررسی علل این رخداد به «دنیای‌اقتصاد» گفت: صندوق‌های طلا براساس امیدنامه‌ای که منتشر کرده‌اند، بخش عمده‌ای از منابع جذب شده خود را باید به خرید گواهی سپرده سکه طلا اختصاص دهند. بخش دیگر آن را می‌توانند در اوراق مشارکت و انواع اورق بدهی سرمایه‌گذاری کنند. از این رو قیمت هر واحد این صندوق‌ها به قیمت گواهی سپرده سکه طلا وابسته است به‌طوری که هر چه قیمت گواهی سکه افزایش یابد ارزش هر واحد صندوق طلا نیز افزایش پیدا می‌کند. با توجه به اینکه اخیرا دامنه نوسان گواهی سپرده را محدود کرده‌اند، متقاضیان به صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا روی آورده‌اند و این صندوق‌ها با تقاضای هیجانی روبه‌رو شده‌اند. برآیند همه این عوامل سبب شده هم اکنون که با شما صحبت می‌کنم، صندوق طلای لوتوس با وجود آنکه NAV ابطال آن ۸ هزار و ۳۰۰تومان است، در قیمت‌های ۱۳ هزار تومان در انتظار خرید است. این اختلاف بیش از ۵۰ درصدی به خوبی گواه حبابی است که در قیمت‌ها بروز کرده و به وضوح اشتباه تحلیل افراد را نشان میدهد. در حالی که اگر صندوق اقدام به پذیره‌نویسی کرده و بخواهد واحدهای قبلی را ابطال کند و پول مردم را بدهد می‌تواند به قیمت ۸ هزار و ۳۰۰ تومان پرداخت انجام دهد. عملا چنین رویدادی نشان از اشتباه سرمایه‌گذاران دارد که هنوز به خوبی برای فعالیت در بازار سرمایه توجیه نشده‌اند. درحال حاضر حجم زیادی از نقدینگی به بازار سرمایه وارد شده است که سهامداران آنها بدون آموزش‌های لازم برای شناخت بازار، اقدام به خرید و فروش می‌کنند. حتی ممکن است افرادی باشند که در این بازار به فعالیت می‌پردازند اما درک درستی از مفهوم NAV ندارند.
سیگنال موثری که سبب جلب توجه سرمایه‌گذاران به ابزارهای مالی بورس کالا نظیر صندوق‌های طلا شده است، مربوط به اوضاع فعلی بازار سهام است. در رویدادی بی‌سابقه، این بازار رشد شتابانی را در مدت زمان کوتاهی در کارنامه خود به ثبت رساند. اما پس از آن مدتی است که کشش رشد مستمر را ندارد و در نهایت ریزش این بازار سبب سلب اعتماد اهالی بازار شده است. به‌طوری که دیده می‌شود سرمایه‌ها در حال خروج بوده و به سمت بازارهایی نظیر طلا و ارز هدایت می‌شوند. حتی سایر بازارها نظیر خودرو که تحرکات اندکی را تا پیش از این شاهد بودیم، اکنون از سوی سرمایه‌گذاران مورد توجه قرار گرفته‌اند.