سردرگمی عنوانی است که می‌توان به رفتار این روزهای معامله‌گران بازار سهام نسبت داد. سهامدارانی که نه می‌توانند از بازده حاصل از خرید و فروش دلار دست بردارند و نه می‌توانند استراتژی معامله‌گری خود در بازار سرمایه را تغییر دهند. این دست از سرمایه‌گذاران به‌طور معمول با موج صعودی شاخص‌کل و بدون در نظر گرفتن عوامل بنیادی صنایع و شرکت‌ها وارد جریان معاملاتی بازار سهام می‌شوند و هنگام اصلاح قیمت سهام نیز در صفهای فروش قرار می‌گیرند.
این نوع رفتار سرمایه‌گذاری که در اصطلاح، نوسان‌گیری نامیده می‌شود هر چند که ممکن است سود‌های اندکی به همراه داشته باشد اما در بازه زمانی بلند مدت یقینا منجر به ضرر و زیان سرمایه‌گذار خواهد شد. فارغ از این موضوع همان‌طور که در پنج ماه ابتدایی سال جاری موج عظیمی از نقدینگی به سمت بورس و فرابورس گسیل پیدا کرد و قیمت سهام بدون توجه به پتانسیل و صورت‌های مالی شرکت‌ها با افزایش قیمت چشم‌گیری همراه شدند و به یک‌باره این روند رو به رشد کلیت بازار را در بر گرفت. از ۱۹ مرداد ماه همزمان با استارت اصلاح قیمت سهام شرکت‌ها نوع رفتار حقیقی‌ها و حقوقی‌ها تغییر کرد و رفتارهای هیجانی فعالان بازار موجب تشدید روند نزولی در بازار سهام شد. در این شرایط اصلاح مقطعی جای خود را به دومینوی ریزش داد و قیمت سهام اغلب شرکت‌ها را به ارقامی پایین تر از ارزش ذاتی رساند. حمایت‌های مقطعی که در دستور کار سازمان بورس و اوراق بهادار و شورای عالی بورس قرار گرفت هم کار به جایی نبرد.
بازارگردانی در سایه
با این حال در برخی از روزهای معاملاتی اخیر مشاهده می‌شود که بازارگردان در ابتدای شروع داد و ستدها اقدام به جمع‌آوری صفهای فروش کرد و همزمان با تشکیل صفهای خرید آهسته از گردونه معاملات خارج شد به‌طوری که همچنان تقاضا برای خرید سهم‌ها از سوی معامله‌گران وجود داشت. هر چند عمر این رفتار از سوی بازارگردان‌ها سریع به اتمام رسید اما در صورت تداوم و ایجاد اطمینان خاطر بین خریداران و فروشندگان بازار می‌توان چشم‌انداز روشن‌‌تری را برای آینده معاملاتی بازار سرمایه کشور متصور شد.
به اعتقاد صاحب‌نظران اقتصادی تجهیز منابع بازارگردان و مدیریت زمان برای ورود به بازار می‌تواند شاخص‌کل را از فراز و فرود‌های شارپی مصون نگه‌دارد.
نگاهی به بازار دیروز
بررسی معاملات دیروز بورس تهران نشان میدهد در ۲۰دقیقه ابتدایی داد و ستدها نماگر اصلی ۹۲۹۰ واحد رشد کرد؛ اما در ادامه شکل‌گیری فروش آبشاری سهام به نوعی مانع از رشد شاخص شد و به ناچار این نماگر با شیب تند تا رقم یک میلیون و ۵۷۰ هزار واحدی عقب نشینی کرد. در نهایت از میانه‌های روز معاملاتی تا پایان داد و ستدها بورس تهران با رشد ناچیز ۰۱/ ۰ درصدی به کار خود پایان داد.
روز گذشته در گروه حمل ونقل، انبارداری و ارتباطات اکثر نمادهای معاملاتی به خصوص شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران قرمز پوش بودند، از طرفی شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر نیز بیشترین میزان افت را به شاخص کل بازار سهام تحمیل کرد. با این حال شپنا و شتران از گروه شرکت‌های گروه فرآورده های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای تحت تاثیر اخبار مثبت با محوریت افزایش سرمایه همراه شدند و تا حدودی دماسنج بازار را در مسیر تعادلی هدایت کردند. در واقع استقبال خریداران در گروه پالایشی موجب تشکیل صفهای خرید میلیونی در برخی از نمادهای این گروه شد. صنعت فرآورده‌های نفتی که به نوعی در تقابل با کانه‌های فلزی و بانک‌ها قرار گرفت، در پی رشد روز گذشته خود توانست بازدهی صندوق پالایشی یکم را دستخوش تغییر کند.
روز گذشته ارزش معاملات خرد بورس تهران به رقم ۹۷۵۱ هزار میلیارد تومان رسید. با این حال بررسی خالص تغییر مالکیت در این بازار از جابه‌جایی معادل ۲۱۱ میلیارد تومان سهام از حقوقی به حقیقی‌ها حکایت دارد. خالص خرید حقیقی‌ها به روایت آمار در جای خود می‌تواند نشان از بازگشت سهامداران خرد به معاملات بورس داشته باشد، سرمایه‌گذارانی که اکنون به دنبال میزان اثر‌گذاری نرخ‌های دلار در صورت‌های مالی شرکت‌ها هستند و بعضا نیم‌نگاهی هم از اکنون به نتایج احتمالی انتخابات ایالات متحده آمریکا دارند.
رئیس دولت دیروز در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی از تداوم عرضه‌ها در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری حمایت کرد و راضیه صباغیان، مدیر نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس نیز از پذیره‌نویسی باقی مانده سهام دولت در بانک‌های تجارت، صادرات و ملت در صندوقی تحت عنوان صندوق واسطه‌گری مالی در آینده خبر داد. با این حال علی صحرایی، مدیرعامل شرکت بورس تهران هم از ۳۵ هزار میلیارد تومان نقدینگی نزد شرکت‌های کارگزاری خبر داد و صیانت از سهامداران را وظیفه جدی دولت توصیف کرد.