مصوبه مجلس درباره الزام دولت به پرداخت یارانه کالاهای اساسی بدلیل عدم شفافیت در نحوه تأمین منابع مالی، از سوی شورای نگهبان رد شد؛ این مصوبه روز دوشنبه در کمیسیون برنامه و بودجه اصلاح و دیروز در صحن علنی به تصویب نمایندگان رسید.
در اصلاحیه مصوبه تصریح شده دولت منابع مورد نیاز را از محل فروش باقیمانده سهام خود در بانک ملت، پالایشگاه تهران، شرکت ملی مس، فولاد مبارکه و مخابرات ایران تأمین کند.
این در حالی است که کارشناسان معتقدند این حجم از عرضه سهام دولتی آنهم در دوره‌ای که بازار پس از سقوط ۹۰۰ هزار واحدی، در تلاش است تا به مدار رشد بازگردد، ریسک بزرگی برای بازار سهام ایجاد می‌کند و می‌تواند به سقوط مجدد بازار سهام منجر شود؛ بویژه آنکه نگاهی به تحولات ماههای گذشته بازار سهام نشان میدهد اصولاً دولت در مواجهه با بازار سهام، درایت و تدبیر لازم را به خرج نداده است و در حالی که ابتدای امسال بازار سهام یک فرصت طلایی برای دولت بود، با اقداماتی غلط، تبدیل به چالش جدی، نه فقط برای دولت بلکه برای کل کشور شد.
براین اساس، با توجه به تجربه‌ای که از حضور دولت در بازار سهام وجود دارد، در برهه فعلی ملزم کردن دولت به فروش ۳۰ هزار میلیارد تومان سهام آنهم در شرایطی که بازار بیشتر تشنه تزریق نقدینگی است، می‌تواند یک ریسک جدید برای بازار سهام باشد.
عرضه ۳۰ هزارمیلیاردتومان سهام ریسک بالایی برای بازار دارد
در همین خصوص، احسان همتی کارشناس بازار سرمایه در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره تأثیرگذاری اجرای طرح تأمین کالاهای اساسی بر وضعیت بازار سرمایه اظهار داشت: این مسأله خیلی روشن است که اگر دولت بخواهد عرضه سنگین در بازار سهام داشته باشد، باید اولاً عرضه را با تدبیر و درایت و حساب شده انجام دهد، ضمن اینکه بعد از عرضه نیز از بازار حمایت کند.
وی توضیح داد: روندی که ابتدای امسال طی شد این بود که مردم وقتی دیدند دولت قصد فروش دارایی‌های خود را در بازار سهام دارد و بازدهی سرمایه گذاری در بازار افزایش شدیدی خواهد داشت، به سرمایه گذاری در بورس ترغیب شدند. بخصوص اینکه دولت بارها امنیت سرمایه‌های مردم در این بازار را تضمین و بیمه کرد.
وی افزود: حرفه‌ای های بازار می‌دانستند که به هر حال عرضه زیاد یک نکته منفی است و می‌تواند به عاملی برای فشار فروش و نهایتاً تعدیل قیمت‌ها منجر شود. که همینطور هم شد.
کارشناس بازار سرمایه با اشاره به تجربه‌ای که از وضعیت بازار در نیمه نخست سال جاری برای اقتصاد کشور به دست آمد، ادامه داد: براین اساس اگر قرار باشد برای اجرای مصوبه پرداخت یارانه کالاهای اساسی چنین حجم بالایی از دارایی‌ها یعنی ۳۰ هزار میلیارد تومان، به فروش برسد، مجدداً همین روال طی می‌شود.
دولت بعد از عرضه سهام از بازار حمایت نمی‌کند
وی یادآور شد: اگر دوباره با این رویکرد که به مردم اعلام کنیم قرار است ۳۰ هزار میلیارد تومان سهام شرکت‌های دولتی را در بورس عرضه کنیم و قرار است بازار مجدداً رشد کند، آنها را به سرمایه گذاری در این بازار ترغیب کنیم، می‌تواند اشتباهی را که در نیمه ابتدایی امسال دولت تکرار کرد و پس از ورود نقدینگی سنگین به بازار، ناگهان دولت از حمایت بورس عقب نشینی کرد، تکرار کند از آنجایی که بسیاری از سرمایه گذاران غیر حرفه‌ای بورس هم قدرت تحلیل ندارند و ممکن است مجدداً به وارد کردن نقدینگی‌های خود به بازار سرمایه اقدام کنند، احتمال تکرار این روند وجود دارد و با عقب نشینی مجدد دولت از حمایت بورس، بازار بار دیگر سقوط خواهد کرد که این بار تبعات منفی آن از دفعه نخست بیشتر است.
همتی تصریح کرد: در حال حاضر برخی مسئولان و سیاستگذاران بازار سرمایه می‌گویند علت تأخیر در بازگشایی نماد پالایشی یکم، جلوگیری از ریزش قیمتی آن است و سعی می‌کنیم با قیمت مناسبی این نماد را بازگشایی کنیم؛ بر فرض که با جوسازی رسانه‌ای کاری کردیم که این نماد با قیمت بالا بازگشایی شد؛ اما خب پس از آن چه کنیم؟ قطعاً ارزش پالایشی یکم افت خواهد کرد. وقتی دولت سیاست صحیحی برای حمایت از بورس ندارد، دوباره بازار با همین وضعیت روبه رو می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: در خصوص فولادی‌ها و خودرویی‌ها هم که قرار است در قالب ETF و داراسوم وارد بازار شوند قطعاً برای این نمادها نیز، همین اتفاق تکرار می‌شود؛ تحلیل بنیادین بازار نشان میدهد که ارزش سهام شرکت‌های فولادی در سطح فعلی باقی می‌مانند و جای چندانی برای رشد ندارند؛ در خصوص نمادهایی هم که در مصوبه مجلس آمده، همین وضعیت وجود دارد و نباید انتظار داشت تا با عرضه آنها در قالب ETF، بتوانیم بازار را در طولانی مدت رشد دهیم.
تأمین ۳۰ هزارمیلیاردتومان با قیمت‌های فعلی امکانپذیر نیست
کارشناس بازار سرمایه گفت: البته اگر قرار باشد سهام شرکت‌های مذکور در طرح یارانه کالاهای اساسی با قیمت‌های فعلی این نمادها در بازار عرضه شوند می‌توان از آن دفاع کرد؛ اما باید در نظر داشت که امکان دستیابی آن به رقم ۳۰ هزار میلیارد تومان در کوتاه مدت، بسیار سخت است.
وی افزود: نظر کارشناسان این است که فعلاً دلار امکان رشد بیشتر از این ندارد، از سوی دیگر قیمت‌های جهانی فولاد هم به تثبیت رسیده، بنابراین عرضه باقی مانده سهام دولت در شرکت‌های فولادی در بازار نمی‌تواند برای خریدار جذاب باشد و مدت کوتاهی پس از عرضه آنها در بازار که با استقبال مواجه می‌شود، بار دیگر افت خواهد کرد بنابراین درآمدزایی برای دولت با این رویکرد اشتباه است و بازار را مجدداً به هم می‌ریزد.
همتی تأکید کرد: شرکت‌های بزرگ و درآمدزایی برای عرضه اولیه وجود دارد که می‌تواند بازار را رشد دهد اما عرضه ETF ها می‌تواند تبعات منفی داشته باشد مگر اینکه مثلاً فولاد را در صندوق‌های جدیدی که عرضه می‌شود، با ارقام منطقی ببینیم نه دو برابر ارزش سهام فعلی این نمادها؛ بازار اگر منطقی پیش برود و با توجه به جو مثبتی که در بازار ایجاد شده، عرضه اولیه‌ها افزایش یابد، رشد فعلی می‌تواند ادامه داشته باشد. اما فروش ۳۰ هزارمیلیاردی سهام مذکور ریسک بازار را بالا می‌برد.