قصه پر ماجرای آزادسازی سهام عدالت تمامی ندارد و فعلا آخرین فصل این قصه به توقف فروش این سهام رسیده است؛ توقفی که مشخص نیست تا چه زمانی ادامه خواهد یافت اما قطعا دائمی نخواهد بود.
آزادسازی سهام عدالت از اردیبهشت ماه سال جاری کلید خورد و ۴۰ مشمول این سهام حق انتخاب داشتند که یکی از روش های مستقیم یا غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کنند. در نهایت حدود ۱۹ میلیون نفر روش مستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کردند.
بر این اساس ابتدا امکان فروش ۳۰ درصد و پس از چند ماه سپس امکان فروش ۳۰ درصد دیگر (یعنی مجموعا ۶۰ درصد) از سهام عدالت برای مشمولین این سهام فراهم شد و از آنجایی که این اتفاق در روزهای صعودی بازار سرمایه اتفاق افتاد، برخی سهامداران اقدام به فروش سهام خود کردند.
اما ماجرا طبق انتظار سهام داران پیش نرفت و نه تنها سهام آن ها فروش نرفت بلکه به دلیل کاهش شاخص کل، روز به روز از ارزش واقعی سهام آن ها کاسته شد. در این میان تصمیم گیرندگان تصمیمات مختلفی برای مدیریت سهام عدالت و فشار فروشی که این سهام به کلیت بازار وارد می کرد اخذ کردند. از تغییر تابلوی سهام بگیر تا فروش بلکوی و حتی امکان لغو سفارش فروش. تصمیماتی که هیچ کدام موفقیت آمیز نبود و در نهایت قرعه به نام توقف فروش سهام عدالت افتاد.
بر این اساس، حدود چهار روز است که فروش سهام عدالت متوقف شده و مشخص نیست این توقف تا چه زمانی ادامه خواهد یافت.
از روز یکشنبه (۲۵ آبان‌ماه) ناظر بازار سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد: فروش سهام عدالت متوقف شده است، اما مشخص نشده این توقف تا چه زمانی ادامه خواهد داشت البته برخی صحبت‌ها مبنی بر این وجود دارد علت اصلی این توقف بازگرداندن بازار سرمایه به سمت تعادل است، زیرا فشار فروش سهام عدالت از سوی کارگزاری‌ها یکی از دلایلی بود که به نزولی شدن حرکت شاخص بورس دامن می‌زد.
هرچند این توقف فروش ممکن است در کوتاه مدت باعث کاهش فشار فروش و سبز ماندن شاخص بشود اما در نهایت این سهام حق مردم است و باید اجازه فروش به آن ها داده شود.
ساز و کار آزادسازی سهام عدالت فراهم نبود
در این راستا روزبه شریعتی در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به فرآیند آزادسازی سهام عدالت اظهار کرد: قرار بود فرآیند آزاد سازی از شهریور ماه سال جاری صورت بگیرد اما از اردیبهشت ماه اجرا شد و سازوکارآن اشتباه شکل گرفت.
وی با بیان این که ۳۰ درصد نخست سهام عدالت خریدار داشت گفت: زمان فروش نخست سهام عدالت نقدیندگی در بازار زیاد بود و با این که حجم شناور بازار بابت فروش سهام عدالت زیاد شد اما کسی به آن توجه نکرد. در حالی که قسمت دوم آزادسازی که در عید غدیر صورت گرفت همزمان با ریزش بازار بود و تعادل بازار را برهم زد.
این تحلیل گر بازار سرمایه با تاکید بر این که سهام عدالت از ۳۶ سهم اصلی بازار تشکیل شده است گفت: بی برنامگی شرکت بورس در سهام عدالت بسیار زیاد بود. یکبار تصمیم گرفتند آن را در تابلوی عادی به فروش برسانند بعد به تابلوی چهار و بعد به تابلوی دوم منتقل شد. از سوی دیگر بازار از نبود نقدیندگی رنج می‌برد.
شریعتی ادامه داد: شنیده‌ها حاکی از این است که ارزش سهام عدالت حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان یعنی برابر با عددی است که قرار بود از صندوق توسعه ملی به بازار تزریق شود و در واقع به میزانی است که بازار را با چالش زیادی مواجه می‌کند.
مردم به پول خود نیاز دارند
وی با بیان این که میزان نقدیندگی قابل توجه در بازارهای دیگر می‌تواند خریدار سهام عدالت باشد توضیح داد: برای مثال پالایش نفت تهران آمادگی دارد همه سهام عدالت را یکجا بخرد تا بتواند در این سهام سیت مدیریت بگیرد. امیدواریم سهام عدالت را مانند ای تی اف واگذار نکند.
این تحلیل گر بازار سرمایه با اشاره به توقف فروش سهام عدالت گفت: توقف فروش سهام عدالت به نفع کلیت بازار است اما نباید فراموش کنیم که بسیاری از مردم به پول خود نیاز دارند و درخواست فروش داده‌اند. نمی‌توان از این موضوع چشم پوشی کرد بسیاری از مردم از سهام خود را در تاریخ ۲۰ مرداد که ارزش واقعی سهام عدالت حدود ۳۰ میلیون تومان بود به فروش گذاشتند اما د رحال ارزش سهام آنها ۱۲ میلیون تومان شده است.
باید منتظر ماند و دید برنامه سازمان بورس برای از سرگیری فروش سهام عدالت در روزهایی که شاخص کل بعد از چهار ماه ریزش روندی صعودی به خود گرفته چه خواهد بود.