روند متفاوت بازار سرمایه در یک ماه اخیر سیگنال‌های متفاوتی به سرمایه‌گذاران این بازار پرحاشیه میدهد. کاهش پی در پی شاخص بورس از اواسط مردادماه سهامداران خرد را بر آن داشت تا تصمیمات جدی برای خروج از بازار اتخاذ کنند اما بعد از سه ماه پرچالش، بورس تهران در چند قدمی رسیدن به تعادل در حرکت است. به گفته کارشناسان وضعیت بازار سهام از آنچه تصور می‌شد بهتر است. دراین میان عوامل متعددی وجود دارد که می‌تواند چشم‌انداز مثبتی برای سهامداران ترسیم کند. یکی از این عوامل اما روند قیمت نفت و فلزات در بازار جهانی است.
سوخت جهانی برای بورس‌بازی
حدود ۶۰ درصد از ارزش بازار سهام در اختیار شرکت‌های کامودیتی‌محور قرار دارد. در هفته‌های اخیر با توجه به تغییرات اقتصادی برخی کشورها و پایان شیوع کرونا در نقاط مختلف، آمار گمرکی غول‌های اقتصادی دنیا از جمله چین از افزایش میزان خرید و مصرف فلزات اساسی پرده بر می‌دارد به گونه‌ای که قیمت جهانی این محصولات با افزایشی چشمگیر بر روند صعودی در حرکت است. کارشناسان بر این باورند که با توجه به وضعیت فعلی بازارهای جهانی و کاهش قیمت جهانی دلار این روند تداوم خواهد یافت. این وضعیت حاکی از آن است که شرایط شرکت‌های کالایی بورس و شرکت‌هایی که در داخل این محصولات را تولید می‌کنند، به دنبال تغییرات قیمت‌های جهانی وارد فاز جدیدی می‌شوند و میزان تاثیر‌پذیری قیمت سهام این شرکت‌ها از قیمت جهانی محصولات فلزی افزایش می‌یابد. سرنوشت گروه‌های فلزی به قیمت‌های جهانی گره خورده است، از این‌رو به نظر می‌رسد شاهد تغییرات جدی در نحوه دادوستد‌های این گروه‌ها طی هفته‌های آینده باشیم.
پیشروی مس در بازار جهانی
قیمت کامودیتی‌ها فراتر از انتظارات در حال رشد هستند و این رشد غیرمنتظره اگر پایدار باشد سودآوری دلاری شرکت‌های بورسی و همچنین تراز ارزی کشور را دچار تحول می‌کند. مهدی افنانی کارشناس بازار سهام در همین رابطه به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: در هفته گذشته قیمت جهانی مس قلل جدیدی را فتح کرد و به اعداد جدیدی رسید. برآوردها حاکی از آن است که روند رشد قیمت مس بعد از سال میلادی جدید نیز صعودی باشد. افزایش قیمت جهانی مس تاثیر بسزایی بر شرکت‌های بورسی مس‌محور دارد. چشم‌انداز مثبت قیمت جهانی مس همراه با ثبات نرخ ارز در محدوده ۲۴ تا ۲۶ هزار تومان، سود قابل تاملی را نصیب سهامداران خود می‌کند. از این‌رو با توجه به حرکت مثبت قیمت مس در بازارهای جهانی به نظر می‌رسد شرکت‌های مذکور در سال آینده، سال پر فروشی داشته باشند.
وی با اشاره به وضعیت بازار نفت و تاثیر آن بر بورس تهران عنوان می‌کند: عبور بهای هر بشکه نفت (برنت) از مرز ۵۲ دلار (سقف ۹ ماهه) دو موضوع اساسی را روشن می‌کند. امکان افزایش عرضه نفت توسط ایران یکی از موضوعات مهمی است که اظهارات مختلفی در این خصوص شنیده می‌شود که از جهات مختلف برای ایران حائز اهمیت است. افنانی ادامه میدهد: موضوعات کرونا و تغییرات شرایط بین‌المللی ایران، وضعیت نفت را وارد فاز دیگری می‌کند. این دو عامل مهم احتمال تثبیت قیمت نفت در محدوده ۵۰ تا ۶۰ دلار در هر بشکه را به بالاترین حد ممکن می‌رساند؛ اگرچه نرخ دلار در بودجه ۱۴۰۰ نیز نقش تعیین‌کننده‌ای بر بازار نفت ایران و صنایع و زیرمجموعه‌های آن بازی می‌کند.
تداوم روند صعودی قیمت‌ها
این کارشناس بازار سهام در مورد چشم‌انداز قیمت جهانی فلزات می‌گوید: قیمت آلومینیوم، سرب، روی، فولاد و معدنی‌ها برای سال آینده میلادی با از بین رفتن کرونا بر مدار صعودی حرکت خواهند کرد. در حال حاضر چین به دنبال خرید این فلزات است. اتفاقی که می‌تواند منجر به رشد قیمت جهانی قیمت این فلزات و در نهایت روند رو به رشد قیمت آنها در بازار بورس تهران شود. وی تاکید می‌کند: سرعت رشد قیمت این فلزات به سرعت رشد مس نخواهد رسید. در مورد شرکت‌های فولادی نیز وضعیت به‌گونه‌ای است که به نظر می‌رسد با توجه به حل مشکلات زنجیره فروش داخلی و پایان حواشی فروش فولاد، صنایع فولادی در پایان سال گزارش عملکرد مثبتی ارائه خواهند کرد.
افنانی در پایان با بیان اینکه بازار تاکنون نسبت به دلار ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومانی وزنه زیادی نداده است، اظهار می‌کند: در حال حاضر تنها موضوعی که بازار سرمایه را تهدید می‌کند نرخ دلار در بودجه ۱۴۰۰ است. بازار سرمایه خود را با دلار زیر ۲۰ هزارتومان نمی‌تواند وفق دهد اما در صورتی که مجلس با دلار ۱۱ هزارتومانی موافقت کند بازار سهام، متفاوت تر از چیزی که پیش بینی می‌شود واکنش نشان میدهد و احتمال ریزش قیمت سهام وجود دارد. در مورد دلار ۱۱هزار تومانی حرف و حدیث زیاد است اما شواهد حاکی از آن است که گزارش عملکرد شرکت‌ها تا پایان اسفند بر اساس نرخ فعلی دلار بسته می‌شود.
برنامه چین برای مس
جمشید آسیایی یکی دیگر از کارشناسان بازار سرمایه به بررسی تغییرات قیمتی فلزات اساسی می‌پردازد و به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: در یک ماه اخیر قیمت کامودیتی‌ها به خصوص فلزات افزایش چشمگیری داشته که عوامل مختلفی در آن دخیل هستند. مس اولین فلزی است که ریزش قیمتی که به علت هراس پاندمی بیماری کرونا را تجربه کرده بود، بازیابی کرد (ریزش از ۶۲۰۰ تا ۴۶۰۰) و در پایان معاملات روز جمعه تا مرز ۸هزار دلار پیشروی کرد و به سقف ۹۵ ماهه رسید. با توجه به شیوع کرونا در آمریکای جنوبی و وجود منابع غنی مس در آن مناطق، نگرانی‌های بین‌المللی درباره عرضه مس به ویژه از سوی شیلی که بزرگ‌ترین تولید‌کننده آن است، همچنان ادامه دارد و این کاهش عرضه منجر به افزایش قیمت‌ها می‌شود. وی اظهار می‌کند: موسسه بین‌المللی فیچ در مورد افزایش تقاضای مس در سال ۲۰۲۱ دو عامل را برشمرده است؛ یکی افزایش تقاضای انرژی بیشتر، ساخت و ساز و گسترش صنایع خودرو در سطح جهان و عامل مهم دیگر اقدامات محرک‌های اقتصادی چین. بدین معنی که چین بودجه مربوط به پروژه‌های زیرساختی جهت دوران پسا کرونا را افزایش داده که این تصمیم موجب افزایش تقاضا برای مس خواهد شد، به همین دلیل قیمت ۸۵۰۰ دلار به بالا برای این فلز کاملا محتمل است.
خوشبینیهای بازار سرب و روی
جمشید آسیایی با اشاره به چشم‌انداز بازار جهانی سرب بیان می‌کند: در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال ۲۰۱۹ به دلیل شیوع ویروس کرونا، فعالیت بسیاری از معادن سرب و روی کاهش یافت و پیش‌بینی می‌شود که برای کنسانتره روی در سال ۲۰۲۱ با توجه به کاهش قرنطینه و خوشبینیهای به وجود آمده در مورد ریشه‌کن شدن کرونا، کسری عرضه وجود داشته باشد و این کسری عرضه تا سال ۲۰۲۵ ادامه داشته باشد که منجر به رشد قیمتی این دو فلز خواهد شد. به گفته این کارشناس، براساس داده‌‌های statista میانگین قیمتی روی در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۱۸ در محدوده ۲۳۰۰ دلار بوده است. در حالی که در آن سال‌ها مازاد عرضه وجود داشته است از این‌رو جهش قیمتی روی قابل انتظار است. طبق گزارش رویترز، ذخایر روی شانگهای در حال حاضر در سطح ۸۹ هزار و ۱۸۸تن است که از اوج ماه مارس ۸۱ هزار تن کاهش یافته است که مبین تقاضای شدید آن در بازارهای جهانی است.
وی می‌گوید: به‌رغم کاهش تقاضای خودرو در سال گذشته، به نظر می‌رسد که این بخش بهبود یافته و به دلیل تقاضای زیاد برای کامیون‌ها و وسایل نقلیه تجاری، فروش آنها درماه ژوئن ۶/ ۱۱ درصد افزایش یافته است، به همین علت واردات روی تصفیه شده چین طی دو ماه گذشته رو به افزایش و ادامه‌دار است. بر اساس پیش بینی موسسه ILZSG تقاضای سرب و روی در سال ۲۰۲۱ به ترتیب بیش از ۴/ ۴ و ۶/ ۶ درصد افزایش خواهد یافت. ساخت ظرفیت‌های جدید واحد ذوب روی در چین به‌طور چشمگیری کاهش یافته است به‌طوری که محدودیت در تولید را خواهیم داشت که این محدودیت در کنار رشد تقاضا، منجر به افزایش قیمتی شدیدی خواهد شد. قیمت‌های آتی سرب و روی در سررسیدهای سه ماهه، یک ساله و دوساله مس بیشتر از قیمت نقدی آنها است (کونتاگو) که مبین انتظارات رشد قیمتی سرب و روی است.
تکرار سودآوری شرکت‌ها
جمشید آسیایی در مورد وضعیت بازار سنگ آهن و فولاد نیز اظهار می‌کند: بازار سنگ آهن از یکسو به‌خاطر افزایش تقاضای واردات چین و سرمایه‌گذاری در بخش زیرساخت‌ها و محرک‌های اقتصادی این کشور و از سوی دیگر به دلیل نگرانی عرضه سنگ آهن از جانب برزیل و استرالیا با جهش خیره‌کننده‌ای روبهرو شده است. در مورد بازار فولاد نیز شرایط متفاوت تر از گذشته پیش می‌رود.بازار داخلی شدیدا در رکود و تقاضا برای شمش فولادی در بورس کالا به شدت ضعیف است. اگر وزارت صمت، دست از مقررات سختگیرانه صادرات فولاد بردارد، یک فرصت بزرگ برای فولادسازان کشور نظیر «فولاد»، «فخوز»، «کاوه» و «هرمز» به وجود خواهد آمد.
وی در ادامه می‌گوید: شواهد حاکی از آن است که فولادسازان ایرانی به دنبال قیمت‌های ۴۹۰ تا ۵۰۰ دلار به ازای هر تن بیلت صادراتی هستند، این در حالی است که مشتریان خارجی به قیمت ۴۷۰ دلار برای شمش فولادی صادراتی ایران رضایت داده‌اند. این کارشناس با بیان اینکه سود شش ماهه امسال شرکت‌ها ۱۵۶ هزارمیلیارد تومان است که نسبت به سال قبل حدود ۱۲۰ درصد رشد داشته تاکید می‌کند: درسه ماه دوم امسال این افزایش سود ۱۸۸ درصد است و متوسط نرخ دلار صادراتی هم درشش ماه اول حدود ۱۷.۵۰۰ تومان بوده است که با ثبات روند نرخ دلار نیمایی و رشد قیمت‌های جهانی در نیمه دوم سال جاری این سود قابل تکرار خواهد بود و حتی شاهد شکست رکورد سودآوری در شرکت‌های کامودیتی محور خواهیم بود.
بهترین گروه‌های سرمایه‌گذاری
بورس تهران عمدا کامودیتی محور است، از این رو روند فعالیت و سود شرکت‌های بورسی وابستگی مستقیمی به قیمت‌های جهانی دارند. این را علیرضا تاجبر تحلیلگر بازار سرمایه به «دنیای اقتصاد» می‌گوید و عنوان می‌کند: شرکت‌های حاضر در بورس محصولاتی را تولید می‌کنند که از بازار صادراتی مطلوبی برخوردار باشند، بنابراین با افزایش قیمت‌های جهانی، سودآوری این شرکت‌ها افزایش می‌یابد. وی اظهار می‌کند: افزایش قیمت جهانی فلزات از ۳ جهت سود شرکت‌های فلزی را تحت تاثیر قرار میدهد. تثبیت قیمت دلار بالای ۲۰ هزارتومان در ۶ ماه دوم سال (درحالی که نرخ دلار در اوایل سال زیر ۲۰ هزارتومان بود)، کاهش ارزش جهانی دلار که باعث شد کامودیتی‌ها اتفاقات مثبتی را تجربه کنند و سومین مورد که نمی‌توان از کنار آن به راحتی عبور کرد، نرخ فروش محصولات است که پیش‌بینی می‌شود در نرخ فروش آنها گشایش‌هایی صورت گیرد؛ به‌طوری که هم در نرخ فروش و هم در میزان فروش شرکت‌ها تا پایان سال شاهد تغییرات گسترده‌ای خواهیم بود. بر همین اساس گروه‌هایی که به قیمت‌های جهانی وابستگی دارند بهترین گروه‌ها برای سرمایه‌گذاری محسوب و از سه جهت منتفع می‌شوند.
دلایل افزایش قیمت جهانی فلزات
تاجبر به علل افزایش نرخ جهانی فلزات می‌پردازد و می‌گوید: قیمت فلزات به دو دلیل عمده با افزایش روبهرو شده است. کاهش قیمت جهانی دلار و افزایش تقاضا از سوی کشورهای مختلف بازار فلزات را با رونق رو به رو کرده است. بر همین اساس مس و متانول با افزایش قیمت بیشتری مواجه شده‌اند. مس به دلیل افزایش تقاضای ماشین‌های هیبریدی و متانول نیز به دلیل قانون جدید دریانوردی که آن را جایگزین نفت کوره پذیرفته با افزایش قیمت مواجه شدند. وی در ادامه بیان می‌کند: فلزات و کامودیتی‌ها وارد روند افزایشی قیمت‌ها شده‌اند و این روند صعودی با توزیع واکسن و اتمام شیوع کرونا تداوم خواهد یافت.این کارشناس بازار در مورد چشم‌انداز قیمت نفت نیز می‌گوید: وضعیت بازار نفت رابطه مستقیمی با میزان عرضه و تقاضا دارد اما بعید به نظر می‌رسد جهش قیمت نفت ادامه دار باشد.تولید بسیاری از شرکت‌ها توجیه پیدا می‌کند و وارد گردونه تولید می‌شوند و مازاد عرضه مانع افزایش قیمت خواهد شد.
به گفته تاجبر، افزایش نرخ‌های جهانی در شرکت‌های مختلف متفاوت عمل می‌کند. او در همین رابطه اظهار می‌کند: گروه سرب و روی نسبت به سایر گروه‌ها از افزایش قیمت‌های جهانی بیشتری منتفع می‌شود. در سهامی آلومینیومی نیز وضعیت به همین منوال است. با توجه به اینکه برای این گروه همیشه تقاضا وجود دارد روند مثبت قیمت آنها تضمین شده است، اگرچه این گروه با ریسک افزایش حامل‌های انرژی دست و پنجه نرم می‌کنند اما با توجه به اینکه ریسک افزایش حامل‌های انرژی برای سال بعد منتفی اعلام شده این گروه از مزیت‌های فراوان سرمایه‌گذاری برخوردارند. این کارشناس خاطرنشان می‌کند: بازارسرمایه نه بودجه را قبول دارد نه قیمت دلار سال۱۴۰۰ و نه قیمت نفت را. معاملات بازار متناسب با تغییرات قیمت مورد تحلیل فعالان قرار می‌گیرد به همین دلیل قیمت سهام با دلار ۲۲ هزار تومانی در حال حاضر رقمی قابل توجیه است.