در حالی که پیش‌بینی می‌شد بازار سهام به دنبال عبور از کف میانگین قیمت‌ها از آذرماه روزهای بهتری را پشت سر بگذارد اما این اتفاق نیفتاد و شاخص کل بورس پس از کش و قوس فراوان اولین روز هفته را با بیش از ۳ درصد افت پشت سر گذاشت و به محدوده یک میلیون و ۳۵۴ هزار واحدی نزول کرد تا نگرانی سهامداران از معاملات آتی بورس بالا بگیرد. معاملات روز گذشته بازار در حالی قرمز به پایان رسید که روی کاغذ اوضاع به نفع بورس است اما واکنش هیجانی به احتمال افزایش تنش‌های منطقه‌ای در سالگرد شهادت سردار قاسم سلیمانی و تجربه تلخ سهامداران از اصلاح شدید قیمت‌ها روند داد و ستد‌ها را وارد فاز دیگری کرد و در نهایت افزایش فشار فروش را رقم زد.
روزهای بلاتکلیف بورس‌بازان
اگرچه بورس بازان در گذشته نیز شاهد چنین اتفاقاتی که موقتا بازار را از تعادل خارج کند بودند اما تداوم تصمیمات هیجانی برخی سهامداران در این مقطع پیامد منفی بر روند کل بازار می‌گذارد؛ این درحالی است که شاخص کل بارها بعد از اصلاح‌های مقطعی راه خود را پیدا کرده و حتی صعود قابل توجهی را ثبت کرده است. برای آینده بازار سناریوهای مختلفی وجود دارد. بر همین اساس ممکن است احتمال منفی شدن بورس از اواسط هفته به حداقل برسد. وجود پتانسیل‌های بنیادی قوی و رسیدن قیمت سهام به ویژه در گروه‌های بزرگ و کامودیتی محور بازار به سطوح جذاب می‌تواند این سناریو را تقویت کند تا شاهد رشد قیمت‌ها و به تعادل رسیدن بازار باشیم.
بازار تحت تاثیر شایعات
شاخص بورس در حالی طی پایان معاملات روز گذشته با افت ۱/ ۳ درصدی به یک میلیون و ۳۵۴ هزار واحد رسید که عوامل متعدد اما مبهمی عامل به وجود آمدن این ریزش بودند. در همین رابطه پیمان حدادی تحلیلگر بازار سهام به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: در حال حاضر بازار بدون توجه به واقعیات اقتصادی روز به سمت شایعات و ابهامات در حرکت است به گونه‌ای که عملکرد معامله‌گران در چند روز اخیر بر اساس شایعاتی بنا شده که صحت و سقم آن در ابهام است. وی اظهار می‌کند: بازار سرمایه از یک ماه گذشته با شایعات بی‌اساسی دست به گریبان است و سهامداران با رفتاری هیجانی روند بازار را از تعادل خارج کرده‌اند این در حالی است که شاخص خیز صعودی جدیدی برداشته بود.
وی با بیان اینکه بازار سرمایه به شایعات بهای بسیاری میدهد، عنوان می‌کند: روند بورس در این روزها با پارامترهای اقتصادی موجود همخوانی ندارد. در حالی که شاهد افزایش قیمت‌های جهانی و عملکرد مثبت گزارش ۹ ماهه شرکت‌ها هستیم، شاخص کل نزولی شده و سهامداران بسیاری وارد صفوف فروش شده‌اند. این کارشناس سهام می‌گوید: بازار فارغ از اتفاقات مثبت اقتصادی همچنان با اما و اگرهای بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند. از سویی دیگر چشم معامله‌گران بیش از هر زمان دیگری به بازار ارز دوخته شده است. ثبات قیمت ارز و واکنش بازار دلار به حواشی شایعات اخیر این سیگنال را به سهامداران میدهد که بازار ارز ممکن است با ریزش قیمت بیشتری مواجه شود از این رو کاهش قیمت احتمالی ارز، دست خریدار سهام را می‌بندد. پیمان حدادی ضمن اشاره به پیامد انتخابات ریاست جمهوری بر بازار سرمایه خاطرنشان می‌کند: بازار با ابهامات بسیاری در مورد تیم اقتصادی دولت جدید مواجه است و از این بُعد شاهد خریداران کمتر و فروشنده‌های بیشتری در این بازار خواهیم بود. وی در ادامه با انتقاد از اظهارات ضد و نقیض مسوولان در مورد قیمت‌گذاری برخی صنایع اظهار می‌کند: اصرار مجلس به کاهش قیمت فولاد و سیمان وضعیت بازار سرمایه را به هم می‌ریزد. قیمت سیمان در ۱۰ سال اخیر حتی به اندازه تورم هم رشد نداشته اما همچنان به دنبال کاهش دستوری قیمت سیمان هستند. اقدامی که می‌تواند با تسری به صنایع دیگر سرمایه‌گذاران را از این بازار فراری دهد.
نگاه سهامداران به بودجه و دلار
حدادی می‌گوید: روز چهارشنبه که شاخص سقف روانی یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد را از دست داد ریزش شاخص در روز شنبه قابل پیش‌بینی بود. اما امیدواریم شاخص در محدوده یک میلیون و ۳۰۰ هزارواحد به خودش بیاید و از بازار حمایت شود. این کارشناس بیان می‌کند: در معاملات سهام از نظر روانشناسی سوگیری به نام تکرار و تایید وجود دارد به این صورت که هرچه یک خبر فارغ از درست یا غلط بودن آن تکرار شود سهامداران بنا را بر درست بودن خبر می‌گذارند و بر اساس آن تصمیم می‌گیرند که ضربه مهلکی به بازار می‌زند.
حدادی تاکید می‌کند: برای بورس‌بازان، بودجه دولت یکی از موضوعات بسیار مهم محسوب می‌شود. قیمت نهایی دلار در بودجه، قیمت فروش نفت، میزان فروش سهام دولتی و اوراق بدهی تاثیر بسزایی در رفتار معامله‌گران دارد. از سویی دیگر بسیاری از سهامداران با حمایت دولتمردان وارد این بازار شده‌اند این در حالی است که هم‌اکنون قیمت پالایشی یکم که با تبلیغات گسترده‌ای به مردم فروخته شد از ۱۰ هزارتومان به ۷هزارو ۶۰۰ تومان رسیده، ریزشی که سهامداران بیشتری را وارد فاز فروش خواهد کرد.
سکان بازار در دستان نوسان‌گیرها
تا مجلس تکلیف بودجه ۱۴۰۰ را روشن نکند وضعیت بازار سرمایه به همین منوال طی خواهد شد. این را مهدی افنانی کارشناس بازار سهام به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید و عنوان می‌کند: بازار سهام تغییرات بازار ارز را به شدت دنبال می‌کند و کوچک‌ترین نوسانی در این بازار مسیر داد‌و‌ستدهای تالارهای شیشه‌ای را تغییر خواهد داد. عدم شفافیت بازار ارز و قیمت دلار از یکسو و از سویی دیگر واکنش غیر قابل پیش‌بینی مجلس به بودجه سال بعد بورس‌بازان را در بلاتکلیفی مطلق فرو برده است. وی اظهار می‌کند: اما این همه ماجرا نیست. حقوقی‌ها که از طرق دیگری نمی‌توانند تامین مالی کنند دراین مقطع از سال معمولا از بازار، تامین مالی می‌کنند. در مثبت‌ها فروشنده هستند و بازار را به دید تامین مالی نگاه می‌کنند از این رو در حال حاضر بازار به دست نوسان‌گیرها افتاده است. این کارشناس با بیان اینکه روند بازار به دنبال شایعات با نوسانات زیادی مواجه می‌شود خاطرنشان می‌کند: شواهد حاکی از آن است که نوسانات بازار سهام تا پایان دی‌ماه ادامه داشته باشد اما بعید به نظر می‌رسد به زیر سقف یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد نزول کند.
مهدی افنانی اظهار می‌کند: جو بازار تحت تاثیر شایعات و اخبار نظامی قرار گرفته اما این وضعیت ادامه نخواهد داشت به‌طوری که پیش‌بینی می‌شود از اواسط هفته سیاست‌گذاران بازار را جمع کنند و مانع از ریزش بیشتر بازار شوند. بررسی صورت‌های مالی شرکت‌ها نشان میدهد شاخص از محدوده یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد پایین‌تر نیاید. برخی صنایع فولادی و معدنی در حال حاضر زیر قیمت ارزش ذاتی خود عرضه می‌شوند و منطقی نیست که قیمت‌ها کاهش بیشتری داشته باشند. وی تاکید می‌کند: تا زمانی که در سیاست خارجی و داخلی کشور شفافیت به وجود نیاید سهامداران نمی‌توانند با اطمینان کامل معامله کنند. همین اتفاق ریسک سرمایه‌گذاری را بالا برده و نوسانات بیشتری را به دنبال خواهد داشت.