در هفته گذشته عواملی همچون اعلام صورت‌جلسه نشست اخیر فدرال رزرو همراه با انتشار گزارش‌هایی از اوضاع اقتصادی اروپا، ژاپن و آمریکا به بروز نوساناتی در قیمت ارز، طلا، نفت و فلزات منجر شد؛ به طوری که در روز دوشنبه هفته گذشته و در شرایطی که به نظر می‌رسید با نزدیک شدن به زمان اعلام صورت‌جلسه نشست کمیته بازار آزاد فدرال رزرو و اینکه احتمالا به زودی شاهد مشخص شدن برنامه بانک مرکزی آمریکا در مورد اجرایی کردن تصمیم خود برای کاهش سیاست‌های انبساطیش خواهیم بود تا حدی مانع اتخاذ موقعیت‌های قابل توجه خرید یا فروش ارزهایی همچون دلار شد. در واقع ابهامی که نسبت به این موضوع بر جو روانی بازار سایه افکنده بود به نوعی محافظه‌کاری سرمایه‌گذاران را افزایش داد. از سوی دیگر رشد نگرانی‌ها از افزایش نرخ بهره اوراق قرضه نیز فشار رو به پایینی بر بازارهای سهام وارد آورد.
بر این اساس در بازار طلای روز دوشنبه، با اینکه بروز علائمی از رشد خرید فیزیکی طلا همراه با بیشتر شدن موجودی طلای صندوق‌های سرمایه‌گذاری به افزایش قیمت این کالای گرانبها کمک کرد؛ اما در کل جو حاکم بر این بازار هم به نوعی متاثر از نزدیک شدن به زمان اعلام صورت‌جلسه نشست فدرال رزرو منفی بود. در روزهای اخیر قیمت طلا به پشتوانه عواملی نظیر کاهش شاخص دلار، بستن معاملات فروش و دلایل تکنیکالی حدود 8 درصد رشد نشان داده است؛ به طوری که روز گذشته از کانال هزار و 400 دلار نیز عبور کرد و تا رقم هزار و 420 دلار بالا رفت.
ابهام و عدم‌اطمینان نسبت به کاهش یا عدم‌کاهش سیاست‌های انبساطی بانک مرکزی آمریکا در آینده نزدیک موضوعی بود که طی هفته گذشته تا روز چهارشنبه از تمایل برای سرمایه‌گذاری در سهام کاسته بود، البته افزایش بازده اوراق قرضه نیز به عنوان گزینه جذاب‌تر برای سرمایه‌گذاری در کاهش معاملات بازارهای سهام بی‌تاثیر نبود. از سوی دیگر در پی اظهارات بانک مرکزی آلمان، مبنی‌بر اینکه ECB موظف نیست نرخ بهره اروپا را در کمترین سطح ممکن حفظ کند، بلکه چنانچه قیمت مصرف‌کننده افزایش یابد، امکان رشد این نرخ وجود دارد، ارزش یورو در بازار تقویت شد، به طوری‌که در بازار طلای روز سه‌شنبه، در عین حال که ابهام موجود در بازار نسبت به مشخص شدن خط مشی سیاست‌های کلان اقتصادی بانک مرکزی آمریکا در روزهای پایانی هفته فشار رو به پایینی بر قیمت طلا وارد می‌کرد، کاهش شاخص دلار همراه با افزایش خرید فیزیکی این کالای گرانبها در آسیا به رشد بهای طلا انجامید.
اما بالاخره در روز چهارشنبه هفته گذشته پس از آنکه انتشار صورت‌جلسه نشست فدرال رزرو بدون اشاره به توقف برنامه حمایتی صورت گرفت، شاخص دلار افزایش و بازارهای سهام تنزل یافت. با اینکه شواهد حاکی از آن بود که بین مقامات این بانک
بر‌سر زمان آغاز روند کاهشی برنامه حمایتی اختلاف نظر وجود دارد، اما در کل این صورت‌جلسه انتظار بازار را از عملی شدن تصمیم مذکور در ماه سپتامبر تغییر نداد؛ اگرچه ظاهرا اکثر سیاست‌گذاران پولی بانک مرکزی بر این مساله اتفاق نظر دارند که هنوز زمان مناسب تغییر روند برنامه حمایتی فرا نرسیده است. در واقع به نظر می‌رسد فدرال رزرو هم مانند سایرین در این خصوص به تصمیم قطعی نرسیده است؛ چراکه آنها هم هنوز سیگنال‌های قوی از بهبود بازار برای عملی کردن تصمیم خود دریافت نکرده‌اند.
درست در همان روز که معامله‌گران منتظر نتایج نشست فدرال رزرو بودند، در بازار طلا همزمان با رشد شاخص دلار و انتشار گزارش بسیار مثبتی از بازار مسکن آمریکا (رشد تعداد فروش خانه‌های نوساز در آمریکا در ماه گذشته که به بالاترین سطح خود در پنج سال اخیر رسید) شاهد افت قیمت‌ها بودیم. البته در روز پنج‌شنبه با وجود انتشار گزارش نه چندان مطلوبی از بازار کار آمریکا، تاثیر مثبت اظهارات روز چهارشنبه مقامات فدرال بر بازار (در مورد کاهش برنامه حمایتی آمریکا در ماه سپتامبر) به رشد شاخص دلار و نرخ بهره اوراق قرضه منجر شد. گفتنی است با اینکه تقاضای اشتغال آمریکا طی هفته گذشته افزایش نشان داد اما همچنان این شاخص نزدیک به کف آن در شش سال اخیر بود و نتوانست جو‌روانی بازار را تحت‌تاثیر قرار دهد. از سوی دیگر بهبود گزارش‌های منتشرشده از وضعیت بخش تولیدی اروپا، چین و آمریکا با افزایش امیدواری‌ها از بهتر شدن اوضاع اقتصادی منطقه پولی یورو به تقویت بازارهای سهام انجامید.
در این روز با اینکه افزایش ارزش دلار فشار رو به پایینی بر تقاضا برای طلا وارد ساخت، اما انتشار گزارش مطلوبی از وضعیت تولید چین با تقویت امیدواری‌ها نسبت به روند بهبود اقتصادی آن باعث رشد بهای این کالای گرانبها در بازارهای جهانی شد.
در آخرین روز از هفته قبل، انتشار گزارش نه‌چندان مطلوبی از بازار مسکن آمریکا (به دلیل تاثیر منفی افزایش نرخ تسهیلات بانکی بر این بازار) انتظار سرمایه‌گذاران درخصوص اجرایی شدن تصمیم کاهش برنامه‌های حمایتی فدرال رزرو در ماه آینده را تنزل داد و به افت شاخص دلار انجامید. در عین حال بروز نشانه‌ها و علائمی از رشد اقتصادی منطقه پولی یورو موجب افزایش ارزش یورو در بازارهای جهانی شد؛ همچنین بازارهای سهام نیز تا حدی مثبت شدند.
در بازار طلا نیز در این روز، با وجود کاهش قیمت طلا در ساعات اولیه معاملات این روز (در پی مثبت بودن آخرین گزارش‌های منتشر شده از وضعیت تولید و بازار کار آمریکا)، نگران‌کننده بودن آمارهای منتشر شده از بازار مسکن این کشور از آنجاکه امیدواری فعالان این بازار را نسبت به تعویق اجرای تصمیم فدرال رزرو درخصوص آغاز روند کاهش برنامه حمایتی آن از ماه سپتامبر افزایش داد موجب رشد بهای طلا شد. البته با نزدیک شدن به جشن‌ها و فستیوال‌ها در هند و چین (ماه آینده) ظاهرا خرید فیزیکی طلا هم افزایش نشان داد.
در عین حال به گزارش جهان سهم قیمت طلا روز دوشنبه در ابتدای معاملات در بازارهای آسیایی به بالای ۱۴۰۰ دلار در هر اونس افزایش یافت و این روند روز گذشته نیز با رسیدن به بهای هزار و 420 دلار در میانه معاملات ادامه پیدا کرد که بالاترین میزان طی یازده هفته گذشته بود. به گزارش جهان سهم، رشد قیمت طلا از هفته پیش آغاز شده بود؛ یعنی هنگامی که خبری منفی از بخش مسکن آمریکا احتمال محدود شدن سیاست‌های انبساطی بانک مرکزی این کشور را کاهش داد. البته شدت یافتن تنش‌های ژئوپلتیک در منطقه خاورمیانه نیز در افزایش قیمت‌ها موثر بوده است. در حقیقت افزایش پایای قیمت طلا در روزهای اخیر حاصل ترکیب سه عامل یعنی ضعف اقتصاد آمریکا، گزارش شورای جهانی طلا در خصوص رشد تقاضای فیزیکی برای طلا در سه ماهه دوم امسال و تنش‌های سیاسی در منطقه خاور میانه بوده است. اما درباره پایا بودن عواملی که به رشد قیمت فلز زرد منجر شده‌اند، اطمینانی وجود ندارد.
در هفته جاری نیز تنش‌های ژئوپلتیک در منطقه خاورمیانه که از ابتدای هفته پیش شدت یافته از مهمترین عوامل رشد بهای طلا بوده است. با گذشت زمان از تاثیر این عامل بر رفتار سرمایه‌گذاران کاسته خواهد شد و می‌توان گفت این عامل پایا نخواهد بود.
امید به رشد قیمت فلز زرد بر مبنای عوامل موجود چندان منطقی نیست؛ اما اگر در چین که سال پیش دومین مصرف‌کننده بزرگ طلای جهان پس از هند بوده شرایط اقتصادی بهتر شود و انتظارات تورمی در اقتصادهای بزرگ افزایش یابد می‌توان به رشد قابل‌ملاحظه قیمت طلا امیدوار بود. نمودار همراه، نشان‌دهنده تغییرات قیمت فلز زرد در یک ماه اخیر است.
*تحلیلگر اقتصاد جهانی- شرکت کارگزاری بهمن