بورس اوراق بهادار در حالي گام به آخرين هفته كاري دي‌ماه مي‌گذارد كه همچنان ابهام در تحولات لايحه بودجه و تصميمات درون بازاري تلاطم‌هاي قابل ملاحظه‌اي را ايجاد كرده است. بورس اوراق بهادار در خلال دو هفته گذشته با 4 چالش مهم مواجه بوده است؛ چالش‌هايي كه شامل اجراي توافق هسته‌اي، انتشار گزارش‌هاي 9ماهه، بررسي لايحه بودجه سال 93 و اجراي مرحله دوم طرح هدفمند‌سازي يارانه‌ها بود.
تحولات در روزهاي اخير دو چالش از اين 4 مورد را به نفع بازار سرمايه مرتفع كرد. مذاكرات هسته‌اي به اجراي توافق ژنو منجر شد و بيشتر گزارش‌هاي 9 ماهه نيز قابل قبول بوده‌اند به ويژه در گروه‌هاي پيشرويي نظير پتروشيمي، معدن، بانك و فلزي به همراه دو گروه سيمان و دارويي مي‌توان گفت كه بيشتر گزارش‌ها انتظارات را برآورده كرده است. اما همچنان بازار با تلاطم ناشي از بررسي لايحه بودجه و رفتار نمايندگان مجلس در افزايش عوارض و تغيير در متن اوليه لايحه بودجه مواجه است كه موجب نوسان شديد در بازار شده است. در كنار اين مساله، تصميم براي انتقال برخي از نمادهاي بازار پايه به بازار توافقي نيز در هفته گذشته براي بازار مشكل‌ساز شد. تصميمي كه هر چند به لحاظ منطق اجرا درست بود اما به نوسان شديدي در بازار منجر شد. برخي از كارشناسان پيش از اين تصميم، با هشدار در مورد رفتار برخي سهامداران، روش‌هايي نظير كاهش دامنه نوسان نمادهاي كوچك و افزايش هزينه‌هاي معاملاتي را پيشنهاد كرده بودند كه البته هر كدام از اين دو روش داراي مزيت‌ها و معايبي است.
در حال حاضر بازار سرمايه همچنان شاهد انتظار براي اتمام بررسي لايحه بودجه و طرح آن در صحن مجلس است؛ موضوعي كه در يك ماهه آينده نيز گريبانگير بازار سرمايه خواهد بود مگر آنكه تا پيش از فرا رسيدن زمان پايان بررسي لايحه بودجه در صحن مجلس، بازار به اطمينان نسبي در مورد برخي از مهم‌ترين موضوعات پيش روي خود از جمله بهاي گاز و عوارض معدني برسد. در همين حال بيشتر كارشناسان همانند رئيس‌جمهور با اميدواري روند تحولات سياسي و تاثير آن بر اقتصاد كشور را دنبال مي‌كنند. رئيس‌جمهور در سفر اخير خود به استان خوزستان بر رونق يابي اقتصاد كشور با كاهش تحريم‌ها تاكيد كرد كه همين امر نيز در اقتصاد كشور به چشم مي‌خورد. در همين حال تحولات واقعي نيز تاثير سياست‌هاي اخير را بر رفتارهاي اقتصادي نشان مي‌دهد. كاهش تورم و افزايش ورود نقدينگي به بازار سرمايه نشان از آرامش نسبي در اقتصاد كشور دارد. در همين حال نرخ بهره واقعي نيز در حال تنظيم خود با شرايط كنوني است و شنيده‌ها از شروع باز پس دهي سپرده‌هاي گران قيمت بانك‌ها به صاحبان سپرده خبر مي‌دهد. در اين صورت، چرخ‌هاي اقتصاد پس از مدت‌ها سكون بار ديگر به حركت در خواهد آمد.
در تحولات اقتصادي، هفته گذشته معامله گران با ادامه بحث در مورد لايحه بودجه در كميسيون تلفيق تصويب عوارض 30درصدي براي شركت‌هاي سنگ‌آهني را در دستور كار قرار دادند كه با انتقادات شديدي مواجه شد. در حالي كه شركت‌هاي سنگ‌آهني با نرخ‌هاي ترجيحي در حال ارائه محصول به شركت‌هاي فولادي هستند تصميم براي اخذ سنگين‌ترين عوارض جهان از اين شركت‌ها بخش معدن كشور را با چالش جدي مواجه ساخته و به فرار سرمايه از اين بخش منتهي خواهد شد. مشابه چنين روندي در بخش پتروشيمي نيز در حال مشاهده است كه خبرهاي منتشره در مورد احتمال تصويب گاز 15سنتي به توقف تمامي طرح‌هاي در حال اجرا در استان‌هاي كشور و تعميق ركود در اين بخش مي‌انجامد. در اين شرايط نبود تشكل مدافع حقوق سهامداران و همچنين بي‌تحركي نهادهاي بازار سرمايه به ويژه شركت بورس، نگراني سهامداران را دو چندان كرده است. در بازار سهام هفته گذشته تحولات در ديگر بورس‌ها نيز با اهميت بود. شروع معاملات ميعانات نفتي و گاز مايع در بورس انرژي گامي در جهت شفاف‌سازي قيمت‌گذاري اين محصولات تلقي مي‌شود. اين تصميم همچنين نرخ‌هاي خريد شركت‌هاي پالايشگاهي و برخي از پتروشيمي‌ها را شفاف مي‌كند به ويژه آنكه در حال حاضر قيمت فروش ميعانات گازي به برخي از شركت‌ها به مراتب بيش از قيمت‌هاي كشف شده در بورس انرژي است. معاملات بازارهاي جهاني نيز همچنان آرامش نسبي را شاهد است، به گونه‌اي كه در اين بخش بهاي مس در سطح 7هزار و 345دلار، بهاي آلومينيوم يك هزار و 752دلار، روي 2هزار و 82دلار و سرب 2هزار و 198دلار گزارش شده است.
در بازار چه خبر بود؟
بازار روز چهارشنبه همچنان جو ضعيفي را شاهد بود كه به افت هزار و 402واحدي شاخص كل منجر شد. در همين حال روز چهارشنبه اختلاف ميان عدد اعلامي شاخص در سامانه نامك و سايت شركت مديريت فن‌آوري بورس تهران موجب بروز شايعاتي شد كه جو بازار را متاثر كرد. شاخص روز چهارشنبه عملا 1/61درصد كاهش را تجربه كرد. در همين حال كارشناسان بازار به دليل تعطيلي روز يكشنبه نيز در انتظار بازار نه‌چندان قوي در شروع هفته آينده هستند تا در روز دوشنبه روند واقعي معاملات از سر گرفته شود. در بازار چهارشنبه در گروه پتروشيمي بازگشايي پتروشيمي خارك در روزي منفي به بازدهي مثبت براي سرمايه‌گذاران منجر شد تا نشان دهد باوجود نگراني از نرخ گاز پتروشيمي‌ها اين گروه پتانسيل‌هاي مناسبي را در اختيار دارد. «شخارك» سود هر سهم سال مالي جاري خود بر اساس عملكرد 9 ماهه را از 5765ريال به 7389 ريال افزايش داده و با تعديل مثبت 28درصدي روبه‌رو شده و در 9 ماهه نيز 75درصد آن را پوشش داده است. در گزارش جديد مقدار كل توليد، 6 هزار تن افزايش پيدا كرده است. مقدار توليد پروپان و بوتان از 80 هزار تن به بيش از 90 هزار تن افزايش داشته است ولي مقدار توليد پيش بيني شده متانول از 600 هزار تن به 580 هزار تن كاهش يافته است. در 9 ماهه نيز در كل 4/73 درصد تناژ توليدي را پوشش داده است.
در اين گروه بحث اساسي در حال حاضر واگذاري 40درصد سهام پتروشيمي پارس به عنوان يك انتقال مهم است. اهميت پتروشيمي پارس در صنعت پتروشيمي كشور و واحدهاي موجود در عسلويه موجب جلب توجه به اين عرضه شده است. به نظر مي‌رسد در حال حاضر دو سناريو پيش پاي اين معامله است، نخست خريد اين بلوك توسط كنسرسيوم غدير و پارسان است كه موجب مي‌شود اين شركت از ساتا خارج نشده و البته مشكلات نقدينگي ساتا در پايان سال براي پرداخت به مستمري‌بگيران نظامي نيز بر طرف شود و دوم خريد اين واحد توسط هلدينگ خليج فارس است كه موجب تقويت هلدينگ خليج فارس خواهد شد. در همين شرايط تامين نقدينگي اين خريد نيز اهميت فراواني دارد زيرا خريدار بايد بتواند 65درصد مبلغ اين خريد را در 40 روز پرداخت كند. در اين شرايط نگاه‌ها به سوي جلسه مجمع عمومي 8بهمن پتروشيمي پرديس است زيرا هلدينگ نفت و گاز پارسيان اگر تصميم به خريد پتروشيمي پارس داشته باشد با توجه به انباشته هزار ميلياردي خود و نزديك به 600ميلياردي سرمايه‌گذاري غدير چاره‌اي جز تقسيم كل سود پتروشيمي پرديس و گرفتن هزار ميليارد تومان سود از اين شركت ندارد و پس از آن بايد براي تامين بخشي از ثمن اين معامله پرداخت غير‌نقدي را در دستور كار قرار دهد. در آن سو اما هلدينگ خليج‌فارس با انباشته 2هزار و 500ميليارد توماني خود كار ساده تري دارد. در اين ميان نقطه ابهام در شرايط كنوني مالكيت آريا ساسول است، زيرا در حالي كه 50درصد اين شركت متعلق به پتروشيمي پارس است، مالكيت 50درصد ديگر اين شركت كه گفته مي‌شود توسط ساسول آفريقاي جنوبي فروخته شده هنوز مبهم است. در همين حال حضور كنسرسيومي هلدينگ خليج فارس و پارسان نيز مي‌تواند جذاب‌ترين سناريو براي بازار باشد.
در گروه پالايشگاهي، پيشرفت فيزيكي طرح افزايش ظرفيت توليد بنزين پالايشگاه نفت بندرعباس با نصب برج جداكننده نفتا افزايش يافت. به گزارش «شانا»، برج جداكننده نفتاي طرح افزايش ظرفيت پالايشگاه بندرعباس به وزن ٥٤٠ تن و ٦٠ متر ارتفاع نصب شد. در گروه معدني روز چهارشنبه تمامي نمادهاي سنگ‌آهني با صف فروش همراه شدند كه در اين ميان دو شركت گل گهر و چادر ملو به دليل عوارض جديد و صبانور با ثبت افزايش سرمايه اخير شركت با مازاد عرضه مواجه است. در همين ارتباط، محمود نوريان در گفت‌‌و‌گو با خبرگزاري فارس، اظهار كرد: مصوبه كميسيون تلفيق بر روي سه شركت چادرملو، گل‌گهر و سنگ‌آهن مركزي تاثيرگذارخواهد بود.
وي افزود: ممكن است اين مصوبه در آينده در مورد معادن كوچك بخش خصوصي نيز اجرايي شود. مدير‌عامل چادرملو با بيان اينكه اجراي مصوبه كميسيون تلفيق، توسعه طرح‌هاي سه شركت بزرگ سنگ‌آهني را دچار مشكل خواهد كرد، افزود: به نظر من هزينه حاصل از اين محل، براي توسعه معادن سنگ‌آهن صرف نخواهد شد.
وي تاكيد كرد: قبلا شركت‌هاي سنگ‌آهني براي تعيين بهره مالكانه 15 درصدي توافق كرده بودند، ولي حال اين رقم 30 درصد تعيين شده است كه تاثير منفي در وضعيت شركت‌ها خواهد داشت.
نوريان تاكيد كرد: تلاش مي‌كنيم با افزايش قيمت سنگ‌آهن، هزينه تحميل شده به شركت‌هاي سنگ‌آهني از محل بهره مالكانه راجبران كنيم.
در همين حال بازار در انتظار روشن شدن ميزان عوارض و تصميم صحن مجلس است. در شرايط كنوني ميزان تاثير اين مصوبه بر نمادهاي گل‌گهر و چادرملو حداكثر در حد 300 و 150ريال خواهد بود، اما ابعاد واقعي اين مصوبه پس از تصويب نهايي طرح و شفاف‌سازي مكانيزم قيمتي خواهد بود زيرا در مقابل اين عوارض شركت‌هاي سنگ‌آهني ممكن است عرضه محصول خود را منحصرا در بورس كالا صورت دهند. در اين گروه توسعه معادن روي ايران در اطلاعيه‌اي اعلام كرده تقاضاي افزايش سرمايه و انتشار سهام جديد اين شركت در سازمان بورس و اوراق بهادار مورد بررسي و تاييد قرار گرفته است. «كروي» با سرمايه 191 ميليارد و 395 ميليون توماني در اين اطلاعيه اعلام كرده افزايش سرمايه يادشده به مبلغ 50 ميليارد تومان (نزديك به 26درصد) از محل سود انباشته و به‌منظور اصلاح ساختار مالي، جلوگيري ازخروج وجه نقد و توسعه سرمايه‌گذاري‌ها انجام خواهد شد.
در گروه فلزي پوشش مناسب شركت‌هاي فولادي انتظارات اوليه كارشناسان را محقق كرده است. در همين حال اشباع بازار داخلي، دست شركت‌ها را براي صادرات بازگذاشته است كه اين موضوع نيز در گزارش برخي از شركت‌ها به چشم مي‌خورد. در اين گروه ذوب‌آهن اصفهان در گزارش 9 ماهه 390 ريال سود به ازاي هر سهم محقق كرده است كه معادل 81 درصد آخرين سود پيش‌بيني شده توسط شركت است. در گروه بانكي بانك خاورميانه از بازار پايه به بازار دوم فرابورس منتقل شده است، در گروه تجهيزات، تراكتور‌سازي با تعديل 30درصدي مواجه شده است. شركت 90 ميليارد توماني تراكتور‌سازي ايران در اطلاعيه‌اي پيش‌بيني درآمد هر سهم در سال مالي منتهي به 29 اسفند 92 براساس عملكرد واقعي دوره 9 ماهه را مبلغ 280 ريال اعلام كرده كه در دوره يادشده 75 درصد از اين مبلغ را محقق كرده است. در مجموع بازار روز چهارشنبه بازاري منفي بود كه در آن ارزش معاملات نيز به 405ميليارد تومان رسيد و همه آمار‌هاي هفتگي نيز با افت همراه شدند.