بورس اوراق بهادار تهران هفته گذشته براي دومين هفته پياپي با افت مواجه بود و تلاش‌هاي اوليه براي به تعادل رساندن بازار بي‌نتيجه باقي ماند.
در حالي كه بازار در ابتداي هفته پاياني دي ماه شرايط مناسبي را با رسيدن به مرز بازدهي 130درصد و شاخص نزديك به 90هزار واحد تجربه مي‌كرد، اما شرايط رو به ضعف گذاشته و شاخص با كاهشي چشمگير در اين مدت به 82هزار و 28واحد رسيد؛ افتي سريع و غافلگير‌كننده كه اكثر معامله‌گران را با شرايطي سخت مواجه كرده است.
از ديدگاه كارشناسان اين افت برآيند چند پديده توامان بوده است؛ رشد شديد بازار در خلال ايام بعد از توافق ژنو كه موجب نگراني مسوولان بازار شد، سبب شد تا عرضه‌هاي سازمان خصوصي‌سازي و سرمايه‌گذاران حقوقي به شدت بالا رود. همين عرضه‌هاي سنگين نيز بازار را به سوي نمادهاي كوچك هدايت كرد تا اكثر سرمايه‌گذاران در نمادهاي كوچك با مشكلات بنيادي درگير شوند. تعميق اشتباه بازار در گروه‌هاي خودرويي و بازار پايه نيز بر پيچيدگي شرايط افزود. در اين ميان بروز شايعات متعدد و ضعف غير‌قابل انكار مجموعه روابط عمومي‌هاي نهادهاي بازار كه عملا بستر رشد شايعات را فراهم كردند در كنار نگراني از روند بررسي لايحه بودجه و اظهار نظرهاي برخي از نمايندگان كه عملا توجيهي براي آنها نمي‌توان يافت سبب شد تا بازار در آستانه كاهش سريع و گسترده قرار گيرد.
اين در حالي است كه بازار سهام نيز به صورت سنتي با ضعف دست به گريبان بوده است؛ نبود استراتژي مشخص و متعدد در ميان سرمايه‌گذاران عمده و حقوقي و همچنين مشكلات قديمي نظير حجم مبنا كه كشف قيمت تعادلي را دشوار مي‌سازد نيز بر دشواري بازار افزود. متاسفانه در بورس تهران به دليل ضعف سنتي تحليل عملا بازار با جريان يكدست حركتي در ميان حقوقي‌ها و حقيقي‌ها مواجه است. در اين شرايط زماني كه بازار در حال رشد است هر دو گروه حقيقي و حقوقي تقريبا با شدتي مساوي به خريد مي‌پردازند و در هنگام فروش هر دو گروه مجددا همسو عمل مي‌كنند و از اين رو همواره بازار با جريان غالب حركتي مواجه است. اين امر در شرايطي كه تنش فوري رخ نداده و بازار عملا با تغيير جدي نيز مواجه است، به چشم مي‌خورد تا بازار به جاي برخورد و برآيند تحليل به محلي براي حركتهاي توده‌اي تبديل شود. دراين فضا زماني كه تئوري شكست خورده‌اي نظير حجم مبنا نيز همچنان همانند قانوني مقدس به اجرا در مي‌آيد عملا كشف قيمت تعادلي به يك فرآيند چالشي فرسايشي تبديل خواهد شد.
نمونه بارز چنين شرايطي را در نماد مپنا در هفته‌هاي اخير شاهد بوديم. جايي كه به دليل وجود حجم مبنا نماد مديريت پروژه‌هاي نيروگاهي 17روز طول كشيد تا با صف خريد از نرخ 10هزار و 911ريال به 13هزار و 242ريال معادل 21درصد رشد كند، اما در هنگام افت تنها 5روز كاري لازم بود تا همين راه را برعكس طي كرده و از 13هزار و 242ريال به 10هزار و 940ريال بازگردد. اين امر عملا كاركرد تله حجم مبنا را نشان مي‌دهد؛در حالي كه به دليل صف خريد و عدم كشف قيمت هر روزه افراد حقيقي و حقوقي تشويق به نشستن در صف خريد شده و سهام رشد آرامي را به نمايش مي‌گذارد، زماني كه سرانجام 5هزار و 258نفر حقيقي و حقوقي در طي 17روز قادر به خريد سهم مي‌شوند ظرف 5روز افت تمامي بازدهي از ميان رفته و عملا فرصتي نيز براي فروش در اختيار سهامداران قرار نمي‌گيرد.
عدم كشف قيمت عادلانه به دليل مساله حجم مبنا موجب مي‌شود تا بازار روند فرسايشي خود را ادامه داده و خروج از اين چرخه نيازمند تزريق نقدينگي باشد. به دليل فرسايشي بودن افت جريان ابطال سرمايه‌گذاري‌ها در صندوق‌ها نيز روند تشديد يابنده‌اي را متناسب با زمان افت پيدا مي‌كنند و افراد سرمايه‌گذار با تداوم افت در طول چند هفته بر ميزان ابطالي‌ها به صورت تصاعدي مي‌افزايند، تا كلاف بازار سردرگم‌تر شود.
از ديدگاه كارشناسان، بازار اينك نيازمند هماهنگ‌سازي فعالان است؛ امري كه چند هفته پيش به صورت افراطي براي افزايش عرضه‌هاي صورت گرفت اينك بايد به صورت افراطي در مورد خريد به كار گيرد.در همين رابطه ديروز رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار در رابطه با افت بازار گفت: معمولا افراد حرفه‌اي در شرايط افزايش قيمت، سهام خود را مي‌فروشند و با كاهش شاخص‌ها، خريداري مي‌كنند.
صالح آبادي افزود: با توجه به كاهش قيمت طلا و مسكن و ارز؛ جذابيت بازار سهام افزايش يافته است و سودآروي سهام حتما بيشتر خواهد شد.
در همين حال با افت بازار انتشار اوراق اختيار فروش تبعي نيز در دستور كار قرار گرفته است اوراق اختيار خريد و فروش در صورت انتشار منظم مي‌تواند به تعادل بازار كمك شاياني كند.
در اين رابطه معاون بازار شركت بورس از اعلام آمادگي سهامداران عمده حقوقي بزرگ از جمله ساتا، غدير، هلدينگ نفت و گاز پارسيان، تاپيكو، بانك ملت و گروه سرمايه‌گذاري اميد براي انتشار اوراق اختيار فروش تبعي از هفته آينده، با هدف تضمين قيمت سهام تحت مديريت خبر داد.
در همين راستا تاپيكو اولين شركتي خواهد بود كه از امروز اوراق اختيار فروش خود را منتشر خواهد كرد، براساس اعلام وب‌سايت بورس اين اوراق با حق اعمال نرخ 5هزار و 650ريال در تاريخ انتهاي شهريور سال آينده خواهد بود.
در تحولات اقتصادي معامله‌گران شاهد سخنان اميد بخش رئيس‌جمهوري دكتر روحاني در اجلاس ژنو بودند. اين سخنان تاريخي اطمينان و اعتمادي را به برنامه‌هاي اقتصادي رئيس جمهور افزايش داده است. رئيس‌جمهوري ايران در سخنراني افتتاح نشست داووس، بر آمادگي كشورش براي همكاري در زمينه انرژي تاكيد و از مشاركت اقتصادي در حوزه انرژي استقبال كرد.
او از سياستمداران و سرمايه‌گذاران جهاني دعوت كرد به ايران بروند و مهمان‌دوستي ايرانيان را تجربه كنند. آقاي روحاني در حاشيه اجلاس داووس با بعضي از مديران حوزه انرژي ديدار كرده است.
خبرگزاري رويترز گزارش داده كه رئيس‌جمهوري و وزير نفت ايران در جلسه با مديران نفتي گفته‌اند تا سپتامبر ۲۰۱۴ پروژه‌هاي جديد سرمايه‌گذاري در حوزه انرژي ايران اعلام خواهد شد. اين سخنان به دليل تاكيد دولت بر اعتدال نيز اهميت دارد، اعتدال دولت موجب مي‌شود كه انتظار نرود دولت نرخ حامل‌هاي انرژي را چند برابر كند.در همين حال با كاهش تحريم‌ها و اجرا توافق‌نامه ژنو اميدواري‌ها به اقتصاد كشور افزايش يافته است بازگشت رونق اقتصادي، افزايش صادرات غير‌نفتي، كاهش معوقات بانكي و سرعت يابي طرح‌هاي توسعه‌اي از جمله مواردي است كه هم اكنون در اقتصاد كشور به چشم مي‌خورد.
در تحولات مربوط مدير بخش فروش رنو در بيانيه‌اي از آغاز صدور مجدد قطعات خودرو توسط اين شركت به ايران با رفع محدوديت‌هاي مبادلات مالي خبر داده است.
در همين حال با نزديكي زمان بررسي لايحه بودجه در صحن مجلس كه احتمالا از روز سه‌شنبه شروع مي‌شود، بحث در مورد برخي موارد از جمله عوارض معدني مورد توجه است.در موضوع گاز پتروشيمي‌ها نيز هفته گذشته مجلس سرانجام به صورت منطقي تصميم به واگذاري موضوع تعيين قيمت گاز به وزارت نفت گرفت، جايي كه انتظار مي‌رود قيمتي مناسب براي گاز تعيين شود.
در بازار چه خبر بود؟
بازار روز چهارشنبه همچنان با كاهش شاخص همراه شد، هر چند افت قيمت‌ها به انگيزه معامله‌گران براي خريد افزوده است.اين شرايط موجب شده است بازار با پاتك‌هاي پي‌در‌پي براي جمع آوري صف‌هاي فروش مواجه شود كه مهم‌ترين حركت در مورد مپنا صورت گرفت. در همين حال با انتشار گزارش‌هاي 9ماهه بازار حداقل در مورد وضعيت بنيادي شركت‌هاي گروه‌هاي پتروشيمي، دارو، بانك‌ها، پالايشگاه‌ها و معدني - فلزي اطمينان نسبي را به‌دست آورده كه نسبت پي بر اي اين گروه‌ها به لحاظ بنيادي قابل دفاع است اين امر، اما در مورد گروه‌هايي نظير تجهيزات و خودرو همچنان در ابهام قرار دارد.
در گروه تجهيزات صف فروش مپنا با خريد 20ميليون سهم جمع‌آوري شد كه مجددا صف فروشي براي اين نماد تشكيل شد.
در گروه ساختماني، اميدهاي اوليه براي ايجاد رونق در گروه ساختماني با توجه به رشد بهاي اوراق تسهيلات مسكن به ياس تبديل شده است. با رشد قيمت تسهيلات مسكن هم اكنون خريداران بايد نزديك به 5ميليون تومان بابت خريد اوراق و دريافت وام پرداخت كند كه با توجه به بهره وام رقم نهايي بسيار سنگين‌تر مي‌شود كه همين امر نيز مانع رويكرد گسترده به وام جديد شده است. رشد بي‌سابقه قيمت اوراق تسهيلات لزوم اتخاذ سياستي در مورد جلوگيري از سفته بازي در اين اوراق را كه فشار مستقيمي را به اقشار ضعيف خريدار خانه وارد مي‌سازد، مورد تاكيد قرار مي‌دهد.
در گروه دارويي، نماد تيپيكو پس از دو روز حضور در بازار با عرضه‌هاي سنگيني مواجه شد هر چند كه اين نماد زير ارزش خالص دارايي‌هاي معامله شده و جريان گزارش‌هاي 9 ماهه شركت‌هاي زير مجموعه آن حكايت از احتمال رشد سود آوري شركت دارد، اما وضعيت بازار سهام موجب شد تا عرضه‌هاي سنگيني در اين نماد رخ دهد.
در گروه بانكي، پست بانك شاهد عرضه يك بلوك 5درصدي در نرخ 11هزار و 919 ريال بود كه خريداري براي آن پيدا نشد.
در گروه حمل و نقل، توسعه بندري سينا روز چهارشنبه متوقف شد تا احتمال تعديل مثبت اين نماد در بازار شنيده شود.
در گروه خودرويي، تلاش‌هايي براي جمع‌آوري صف‌هاي فروش نمادهاي خوردويي به ويژه خودرو و گروه بهمن صورت گرفت.
در مجموع بازار روز چهارشنبه هر چند خريداران بيشتري داشت، اما همچنان شاخص با افت هزار و 224واحدي همراه شد و به 82هزار و 28واحد رسيد. ارزش معاملات نيز در بورس و فرابورس به 332ميليارد تومان رسيد.در كل هفته نيز شاخص با افت 83/3 درصدي به بازدهي 6/115درصد عقب‌نشيني كرد.