هفته گذشته بازار در حالي با افت قابل توجه 2/4 درصدي شاخص كل مواجه بود كه اين بار خريداران حقوقي در نقش حمايت‌كننده از بازار، حضور فعال‌تري نسبت به حقيقي‌ها داشتند.
بررسي «دنياي اقتصاد» نشان مي‌دهد ارزش معاملات طي هفته گذشته به صورت ميانگين، روزانه 311 ميليارد تومان بوده است كه حاكي از عقب نشيني سهامداران حقيقي در معاملات است. بر اين اساس، طي هفته گذشته (شنبه‌تا سه‌شنبه) تغيير مالكيت 583 ميليارد ريالي (معادل 2/6 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقوقي به حقيقي انجام شد. اين امر، در نگاه اول باعث تعجب است كه در يك بازار بسيار منفي، تغيير مالكيت به نفع سهامداران حقيقي انجام شده است، اما بايد به عرضه اوليه بزرگ‌ترين هلدينگ دارويي، «تيپيكو»، در روز دوشنبه هفته گذشته توجه داشت كه باعث اين تغيير مالكيت شده است. به اين ترتيب، اگر معاملات مربوط به اين نماد در نظر گرفته نشود، تغيير مالكيت 633 ميليارد ريالي (معادل 3/8 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي طي هفته گذشته (شنبه تا سه‌شنبه) انجام شده است. طي هفته سپري‌شده، ترس از افت بازار در كنار گزارش‌هاي 9 ماهه كه عموما ضعيف‌تر از انتظار سهامداران بود منجر به نزول شديد بورس شد. در واقع، سهامداران به ويژه حقيقي‌ها كه با هيجان بسيار زياد طي ماه‌هاي اخير در صف‌هاي فروش باعث رشد بيش از اندازه شاخص كل شده بودند، اكنون با فروكش كردن اين هيجانات، تمايلي زيادي به انجام معامله در بورس ندارند و با سرعتي مشابه قبل اما اين بار در نقش فروشنده در حال عرضه سهام خود هستند. با اين حال، انتظار مي‌رود پس از يك دوره تقريبا دو هفته‌اي كه در تمامي گروه‌هاي بورسي اصلاح قيمت انجام شد، در اين هفته بازار كمي متعادل‌تر رفتار كند و از مسير نزولي فاصله گيرد. مهم‌ترين علت اين پيش‌بيني، حضور قابل توجه حقوقي‌ها به عنوان خريدار است، زيرا اين گروه از سهامداران معمولا سكان دار مسير حركت بورس هستند و اكنون كه مالك مقدار قابل توجهي از سهام موجود شده‌اند تمايلي به افت قيمت‌ها ندارند و سعي مي‌كنند براي حفظ ارزش دارايي‌هاي خود از افت بيشتر بازار جلوگيري كنند.
در اين مطلب، نحوه تغييرات مالكيت سهامداران حقوقي به حقيقي در هفته پيشين در 12 نماد با بيشترين حجم معاملات طي ماه گذشته مورد بررسي قرار گرفته است. 12 نماد مورد بررسي در اين گزارش عبارت است از: بانك صادرات ايران «وبصادر»، سرمايه گذاري نفت و گاز تامين «تاپيكو»، گروه مپنا «رمپنا»، ملي صنايع مس ايران «فملي»، ايران خودرو «خودرو»، سايپا «خساپا»، مخابرات ايران «اخابر»، صنايع آذر آب «فاذر»، بانك ملت «وبملت»، سايپا ديزل «خكاوه»، گروه بهمن «خبهمن» و بانك پاسارگاد «وپاسار». براي درك شهودي از اين تغييرات مالكيت، نمودارهايي رسم شده است كه در طول متن با ارائه مثال‌هاي عددي توضيح داده خواهند شد.
در نماد «وبصادر» طي هفته گذشته (شنبه تا سه‌شنبه) تغيير مالكيت ناچيز 2/3 ميليارد ريالي (معادل 4/0 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقوقي به حقيقي روي داد. همانطور كه در نمودار مشاهده مي‌شود، در روز سه‌شنبه تغيير مالكيت به ارزش 5/3 ميليارد ريال از سوي سهامداران حقوقي به حقيقي انجام شده است كه نسبت به ارزش كل معاملات «وبصادر» در آن روز، يعني 60 ميليارد ريال، 9/5 درصد كل را نشان مي‌دهد. به عبارت ديگر، سهام با ارزشي معادل 5/3 ميليارد ريال توسط حقوقي‌ها فروخته و به وسيله حقيقي‌ها خريداري شده كه 9/5 درصد كل معاملات را شامل مي‌شود. بنابراين در نمودار، ميزان تغيير مالكيت در اين روز با رنگ سبز و در بالاي منحني قرار گرفته است. به‌طور مشابه، اگر معاملات روز شنبه در نظر گرفته شود، 1/0 درصد از كل ارزش معاملات باعث تغيير مالكيت سهام از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي‌ها شده است كه با رنگ قرمز و در پايين نمودار نمايش داده شده است (يعني تغيير مالكيت از سوي حقيقي‌ها به حقوقي‌ها). بررسي معاملات «وبصادر» نشان مي‌دهد به‌رغم نزولي بودن قيمت، سهامداران حقوقي در نقش فروشنده حضور نسبتا فعال‌تري داشتند. اما از ميان خريداران اين سهم مي‌توان به دولت جمهوري اسلامي اشاره كرد كه طي هفته سپري شده 130 ميليون سهم اين نماد را خريداري كرده است.
از سوي ديگر، در نماد «تاپيكو» طي معاملات هفته گذشته، تغيير مالكيت 8/8 ميليارد ريالي (معادل 2/5 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي روي داده است. در واقع، حقوقي‌ها در اين نماد به ويژه در ابتداي هفته حضور فعالي در نقش خريدار داشته‌اند. خريد 4/10 ميليون سهم اين نماد توسط شركت سرمايه گذاري صبا تامين طي هفته گذشته قابل توجه است.
همچنين، «رمپنا» طي هفته گذشته تغيير مالكيت قابل توجه 2/84 ميليارد ريالي را (معادل 9/15 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي تجربه كرده است. حضور حمايتي سهامداران حقوقي به عنوان خريدار در حالي كه اين نماد روزهاي منفي را سپري مي‌كرد كاملا طبيعي بود. در اين ميان، مي‌توان به خريد 5/1 ميليون سهم «رمپنا» توسط شركت آينده‌نگر توسعه خاورميانه اشاره كرد.
در اين شرايط، نماد «فملي» طي هفته گذشته تغيير مالكيت قابل توجه 5/5 ميليارد ريالي (معادل 5 درصد ارزش كل معاملات) را از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي شاهد بوده است. خريد قابل توجه سهام اين نماد در روز دوشنبه توسط حقوقي‌ها عامل اصلي اين تغيير مالكيت به شمار مي‌آيد.
در نماد «خودرو» نيز طي هفته گذشته، تغيير مالكيت 6/12 ميليارد ريالي (معادل 4/7 درصد ارزش كل معاملات) از سوي حقيقي‌ها به حقوقي‌ها انجام شد. سهامداران حقوقي به ويژه در ابتداي هفته حضور قابل توجهي در نقش خريدار اين سهم داشته‌اند. در اين ميان، خريد 9/7 ميليون سهم توسط شركت سرمايه گذاري سمند قابل توجه است.
همچنين، در نماد «خساپا» تغيير مالكيت 2/10 ميليارد ريالي (معادل 8/9 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي انجام شده است. در اين نماد نيز در ابتداي هفته خريداران حقوقي حضور پررنگي داشته‌اند اما در روز سه‌شنبه با متعادل شدن نسبي بازار، اين روند تغيير پيدا كرده است. طي هفته گذشته، 5 ميليون سهم «خساپا» توسط شركت سرمايه گذاري سايپا خريداري شده است.
در اين شرايط، در نماد «اخابر» تغيير مالكيت 850 ميليون ريالي (معادل يك درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي انجام شد. بر خلاف روند حضور حقوقي‌ها در اين نماد طي ماه‌هاي اخير، در هفته گذشته اين سهامداران در نقش خريدار حضور قابل توجهي داشته‌اند.
«خبهمن» نيز تغيير مالكيت 5/5 ميليارد ريالي (معادل 8/7 درصد ارزش كل معاملات) را از سوي حقيقي‌ها به حقوقي‌ها شاهد بوده است. قرمزرنگ بودن نمودار مربوط به اين نماد نشان از حضور فعال حقوقي‌ها در نقش خريدار دارد.
در اين ميان، «وبملت» تغيير مالكيت 9/14 ميليارد ريالي (معادل 4/9 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي را تجربه كرده است. حقوقي‌ها در ابتداي هفته كه اين نماد منفي بوده است در نقش خريدار ظاهر شده‌اند اما روز سه‌شنبه با مثبت شدن نماد حقوقي‌ها در نقش فروشنده حضور فعال‌تري پيدا كرده‌اند.
از سوي ديگر، «سايپا ديزل» تغيير مالكيت قابل توجه 7/14 ميليارد ريالي (معادل 5/24 درصد ارزش كل معاملات) را از سوي سهامداران حقوقي به حقيقي تجربه كرد. عرضه سنگين حقوقي‌ها در روز شنبه (تنها روز مثبت اين نماد طي هفته گذشته) عامل اصلي اين تغيير مالكيت است.
«خبهمن» نيز تغيير مالكيت 7/5 ميليارد ريالي (معادل 5/7 درصد ارزش كل معاملات) را از سوي سهامداران حقوقي به حقيقي شاهد بوده است. سبزرنگ بودن نمودار اين نماد در تمامي روزهاي هفته نشان از عرضه‌هاي قابل توجه حقوقي‌ها به‌رغم منفي بودن آن طي هفته گذشته دارد.
در نهايت، نماد «وپاسار» طي هفته گذشته شاهد حضور نسبتا پررنگ حقوقي‌ها در نقش خريدار بوده به طوري كه در اين نماد تغيير مالكيت قابل توجه 22 ميليارد ريالي (معادل 2/18 درصد ارزش كل معاملات) از سوي سهامداران حقيقي به حقوقي صورت گرفته است؛ همين امر باعث قرمزرنگ بودن نمودار اين نماد در تمامي روزهاي هفته شده است.