بورس تهران ریزش بالایی را در مدتی کوتاه تجربه کرده است. در شرایط کنونی دو اتفاق مهم در بازار در شرف وقوع است؛ نخست ریزش مداوم قیمت‌ها در این بازار که از طرفی به خروج سریع صاحبان سهم منجر می‌شود تا بلکه بتوانند از زیان بیشتر خود جلوگیری کنند. این در حالی است که در عرضه‌هایی که در بازار صورت می‌گیرد نیز خریداری وجود ندارد و این امر فشار مضاعفی را بر شاخص کل بازار به صورت مداوم وارد می‌سازد. چالش دوم آثار روانی ناشی از احتمال کاهش بیشتر قیمت است که باعث توقف عملیات خرید حتی در شرایط پایین‌تر از کف شده است.
در این شرایط، شاهد ریزش مداوم بازار هستیم. بورس تهران در حال حاضر در مقایسه با اوج شاخص در نیمه دی‌ماه سال قبل بیش از 21 درصد افت را تجربه کرده است.
بر این اساس سطوح معاملاتی سهام در بورس تهران به پایین‌ترین حجم خود در یک سال و نیم گذشته رسیده است. بازار سهام که این روزها همانند دیگر بازارها روند نزولی داشته، به دنبال تعیین تکلیف مذاکرات هسته‌ای و خوش‌بینی‌ها از افت بیشتر قیمت‌های سهام، بیش از گذشته با افت همراه شده است.
کارشناسان معتقدند که با توجه به شرایط اقتصادی کشور قیمت سهام به پایین‌ترین سطح خود رسیده است؛ قیمت‌هایی که گاهی به دلیل هیجان‌زدگی بازار رشدهای زیادی و مهم‌تر از آن صف‌های خرید زیادتر را تجربه کرده‌اند، اکنون که به قیمت‌های واقعی خود و حتی کمتر رسیده‌اند با اقبال مواجه نیستند. اکنون سوال این است که آیا اکنون بهترین زمان برای خرید سهم و سرمایه‌گذاری بلندمدت نیست و چرا حتی حقوقی‌ها هم وارد گود نمی‌شوند؟
به عقیده برخی فعالان بازار سهام نبود نقدینگی دلیل اصلی این امر است. با این پیش فرض و با توجه به رکود در سایر بازارها طرح این سوال موضوع مهمی است که نقدینگی در حال حاضر در کدام بازار پارک شده است؟
مهدی طحانی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری آوای آگاه نبود نقدینگی را از مهمترین دلایل رکود بازار و کم‌اقبالی سهام می‌داند.
وی اعتقاد دارد که سهامداران عمده هم نقش مناسبی را در این زمینه ایفا نکرده‌اند.
به گفته وی زمانی که قیمت‌ها صعودی بود سهامداران عمده مبنایی از ارزش شرکت خود نداشتند و اکنون نیز سهام خود را بازارگردانی نمی‌کنند.
وی با اشاره به اینکه قیمت سهام شرکت‌ها پایین‌تر از ارزش واقعی در حال معامله است، می‌گوید: سرمایه‌گذارانی که در دی‌ماه گذشته با ارزش جایگزینی سهام را مقایسه می‌کردند و دچار افراط بودند الان نیز دچار تفریط شده‌اند.
طحانی با انتقاد از برخوردهای دولت می‌گوید: در حالی که بهای تمام شده کالاهای اساسی، نرخ حامل‌های انرژی و حقوق و دستمزد افزایش پیدا کرده اما قیمت محصولات همچنان ثابت مانده و این روند مناسب بازار نیست.
مدیرعامل سرمایه‌گذاری آوای آگاه اتفاقات خاورمیانه را نیز در روند مسائل داخلی مهم ارزیابی کرده و ادامه میدهد: هر روز در بخشی از منطقه بحران وجود دارد، به طوری که هنوز بحران اوکراین تمام نشده عراق دچار مشکل شده و اخبار آنها بر بازارها سایه انداخته است.
وی با تاکید بر لزوم نظارت ارکان بازار بر رفتار سهامداران اعتقاد دارد که متاسفانه در کشور ما اراده منسجم و قوی برای حمایت از بازار وجود ندارد.
به گفته وی، سهامداران عمده و حقوقی‌ها اکنون باید با اتکا به مسوولیتی که در قبال بازار برای عرضه سهام دارند سهام خود را جمع کنند.
طحانی با یادآوری جنگ سوریه در سال 90 و 91 و بحران ارزی ایران در همان دوره می‌گوید: در آن زمان نیز بازار به دنبال افزایش نرخ ارز رشد یکباره و پس از آن افت غیرمنتظره‌ای را تجربه کرد؛ رفتاری که اکنون نیز بازار به آن دچار شده است.
طحانی در ادامه با انتقاد از سیاست‌های انقباضی نامتوازن دولت می‌افزاید: اکنون در حالی که تنها بانک‌ها جذابیت برای سرمایه‌گذاران دارند و نرخ تورم به سمت 15 درصد میل کرده، سود بانکی 20 درصد یعنی 5 درصد قدرت خرید بیشتر شده که به نظر خطرناک است و احتمال دارد دولت را به سوی کاهش نرخ سود بانکی نیز متمایل کند.
وی تصریح می‌کند: چنین وضعی برای سرمایه‌گذارانی که سهام خود را فروخته و سرمایه را به بانک‌ها می‌برند مقرون به صرفه نیست، زیرا بازار فعلی بازار صبر و انتظارات بوده و انتظار می‌رود از این شرایط رکودی خارج شود.
دکتر علی رحمانی، مدیرعامل شرکت نیکی گستر نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» بزرگ‌ترین مشکل بازار را کاهش نقدشوندگی دانسته و می‌گوید: خریدهای کوچکی که در بازار انجام می‌شود در قیمت‌های منفی
(پایین‌تر از ارزش ذاتی سهم) صورت می‌گیرد که این خود انعکاسی از کل وضع اقتصادی کشور است.
وی معتقد است: بازار سرمایه بدون توجه به باقی بخش‌های اقتصادی نمی‌تواند پیش برود.
به گفته مدیر عامل سابق شرکت بورس افزایش نرخ خوراک، افزایش مالیات بر ارزش افزوده، وضعیت عوارض و ... باعث شده چشم‌انداز روشنی از سود شرکت‌ها به‌طور شفاف برای سرمایه‌گذاران وجود نداشته باشد.
رحمانی با اشاره به بالا بودن ریسک در این وضعیت معتقد است دولت باید اقدامات اساسی در این زمینه انجام دهد.
به اعتقاد وی، دولت لازم نیست از بازار سرمایه حمایت کند؛ تنها کافی است مشکل شرکت‌ها از جمله وضعیت تسهیلات، افزایش قیمت حامل‌های انرژی و... را مرتفع سازد تا به افزایش سودآوری شرکت‌ها بینجامد.
مدیرعامل سابق شرکت بورس، قرمز شدن هر روزه تابلوی بورس را خطری جدی می‌داند که دولت باید به آن توجه خاصی داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه در گذشته نیز چنین شرایطی وجود داشته می‌گوید: مشکل الان این است که اولویت و فوریتی وجود ندارد.
رحمانی در ادامه با اشاره به نقش مهم مجلس در این زمینه ادامه میدهد: باید گروهی ویژه در مجلس اثر قوانین و مقرراتی که وضع می‌شود را مطالعه کنند، زیرا بررسی پس از اجرای قانون در همه دنیا موضوع مهمی است که متاسفانه در ایران نادیده گرفته می‌شود.
وی با یادآوری طرح تثبیت قیمت‌ها که در گذشته یکی از رؤسای مجلس انجام داده بود می‌گوید: در بلندمدت معلوم شد که این طرح چه مشکلاتی ایجاد کرده و طرح مناسبی نبود.
به گفته وی، اکنون نیز برخی معتقدند بین نقدینگی و تورم رابطه‌ای وجود ندارد، اما باید جلوی چنین اشتباهاتی گرفته شود و نباید طوری رفتار کرد که سرمایه‌گذار
نگران شود.
رحمانی با اشاره به اینکه افق بلندمدتی پیش روی سرمایه‌گذاران نیست، می‌گوید: وقتی بازار سود نداشته باشد نقدینگی از آن خارج می‌شود.
به گفته وی، اکنون بخش زیادی از نقدینگی به عنوان مطالبات معوق مانده، بخشی در بانک‌ها و بخشی متمرکز در دارایی‌هایی است که در حال حاضر نقد نمی‌شوند؛ مانند ملک.