افت 201 واحدی شاخص کل بورس تهران روز گذشته در شرایطی رخ داد که روز شنبه پس از مدت‌ها بالاخره یک رشد تمام‌عیار در بازار سرمایه به ثبت رسید؛ رشدی که در پی آن شاخص 1285 واحد صعود کرد و تقریبا بیش از 90 درصد نمادهای بازار یا در محدوده مثبت داد‌و‌ستد شدند یا با صف خرید مواجه بودند. کارشناسان معتقدند روند هیجانی که روز شنبه در بازار رخ داد در کنار کاهش قیمت و فروش گسترده در نماد فارس دو عامل کاهشی روز گذشته این بازار محسوب می‌شود به طوری‌که نماد فارس که دومین روز بازگشایی آن سپری می‌شد 184 واحد اثر منفی بر شاخص کل بر جای گذاشته است.
این موضوع باعث شد نمادهای گروه پتروشیمی و پس از آن کل بازار با تبعیت از وضعیت قرمز موجود روندی کاهشی را پشت سر بگذارند. با این حال رشد 100 درصدی حجم معاملات نسبت به میانگین هفته گذشته و رسیدن آن به 560 میلیون معامله نشانه‌ای قوی از موقتی بودن روند کاهشی بازار دارد، این رشد برای ارزش معاملات البته 80 درصد بوده است. البته ارزش معاملات دیروز به 160 میلیارد تومان رسید که رشد قابل توجهی را در حدود 80 درصد نشان میدهد که با در‌نظر گرفتن ریزش قیمت‌ها در بورس طبیعی است. کارشناسان معتقدند در شرایطی که هنوز ثبات کاملی بر بازار حاکم نیست، سهامداران به دنبال قیمت‌های پایین‌تر هستند که همین امر باعث شده به‌رغم افزایش حجم، ارزش معاملات رشد همسانی را تجربه نکرده باشد. با این حال نکته نگران‌کننده در اواخر بازار روز شنبه، عرضه برخی سهام در دقایق پایانی بود؛ عرضه صف خرید شبندر شاید سیگنالی بود که بازار دیروز را در مسیر کاهشی به پیش برد؛ به‌طوری‌که این نماد 97 واحد تاثیر منفی بر شاخص بورس ایجاد کرد. به این ترتیب روز گذشته با افت 3/0 درصدی، شاخص کل اندکی از 72 هزار واحد پایین‌تر آمد. به این ترتیب زیان بازار از ابتدای سال به 9/8 درصد رسید. برخی تحلیلگران تکنیکی اعتقاد دارند، محدوده 73 هزار و 500 واحدی مهمترین مقاومت پیشروی شاخص است و شکست این سطح می‌تواند سیگنال رشد شاخص در میان مدت را صادر کند. متاسفانه مشکلی که همواره در بازار مالی ما دیده می‌شود، مساله واکنش بیش از حد سرمایه‌گذاران به اخبار است؛ به‌طوری‌که کمتر شاهد رفتاری طبیعی و نرمال در بازار هستیم و بنابراین پدیده‌ای به نام صف در بازار سرمایه ما به مساله‌ای عادی بدل شده است. با این حال در بازار دیروز حقوقی‌ها منطقی عمل کردند به طوری‌که با جمع‌آوری صف‌های فروش اجازه ندادند که صف در بازار باقی بماند و با این اقدام می‌توان کمی به ورود حقوقی‌ها و آغاز فعالیت آنها خوش‌بین بود.
با این حال امیدواری‌های زیادی در بازار وجود دارد و به نظر می‌رسد جو منفی چندان پایدار نباشد؛ به طوری که با پیگیری‌هایی که از جانب سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه صورت گرفت، مجلس و دولت سعی در کنترل شرایط موجود دارند که آخرین وضعیت در این خصوص حضور رئیس بورس و اوراق بهادار در صحن علنی مجلس در روز جاری خواهد بود؛ دکتر صالح‌آبادی برای بحث و بررسی پیرامون نقش بازار سرمایه در اقتصاد مقاومتی و نیز علل رکود شاخص‌های بورس امروز به مجلس می‌رود. انتظار می‌رود حضور وی در مجلس با دور تازه‌ای از تصمیمات قانونی و حمایتی برای صنایع همراه باشد که می‌تواند نتایج مثبتی را در دید معامله‌گران ایجاد کرده و به تحرک دوباره بورس منجر شود.
لزوم شفافیت و اعتمادسازی
مدير عمليات كارگزاري آگاه، معتقد است بورس طی چند روز اخیر و پس کاهش ارزش شاخص به مرز 70 هزار و 340 واحد (افت بیش از 22 درصد شاخص در حدود شش ماه اخیر) در پی تحرکاتی بین وزرا و مسوولان بورس و تاکید بر اهمیت نقش بورس و قول به مساعدت‌های بیشتر، مجدد سیر صعودی خود را شروع کرد، اما به نظر می‌رسد وضعیت فعلی بازار که از نبود اعتماد کافی نسبت به سیاست‌های دولت و مجلس به‌خصوص برای حمایت از بورس و نبود نقدینگی آزاد رنج می‌برد به زمان بیشتری نیاز است تا بتوان از رشد پایدار صحبت کرد. حسين صالحي در گفت‌وگو با «دنياي اقتصاد»، به بررسی عوامل رکود در بازار پرداخت و گفت: به‌رغم ابهامات در پرونده هسته‌ای و مواضع سیاسی آتی و همچنین انتظار گزارش‌های سه ماهه نه چندان دلچسب به نظر می‌رسد بیشتر سیاست‌های انقباضی دولت که به‌منظور کاهش تورم و تثبیت قیمت‌ها در اکثر صنایع و بازارها صورت گرفته (از جمله افزایش نرخ سود اوراق مشارکت به 22درصد) و به شرایط رکودی دامن زده، دلیل اصلی و بنیادی افت اخیر بازار باشد.
وی ادامه داد: کما اینکه با بحث فروش محصولات پتروشیمی به نرخ ارز آزاد و بر مبنای 95 درصد فوب خلیج‌فارس محرک خوبی برای رشد این گروه بود و در صورت آزاد‌سازی نرخ محصولات در سایر صنایع نگرانی بازار پس متورم شدن سرفصل بهای تمام شده با رشد فروش جبران خواهد شد و می‌تواند نکته مثبتی در ادامه روند مثبت باشد. بنا به عقیده صالحی در شرایطی فعلی تزریق نقدینگی هدفمند به بازار بورس و از بین بردن ابهامات صنایع که لازمه هماهنگی بیشتر بین دولت و مجلس است، به تثبیت موقعیت بازار بسیار کمک می‌کند و باید فضای آتی قابل تحلیلی را برای سرمایه‌گذاران رقم زد، برای مثال لایحه اخیر مالیاتی برای کاهش معافیت مالیاتی صادرکنندگان یا اخذ مالیات بر سود سهامداران در صورت تصویب ضررهای شدیدی بر پیکره دارایی‌های سهامداران خواهد زد که نمونه این دست تصمیمات را در تعیین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و حقوق مالکانه معادن در سال گذشته دیدیم.
فتح قله 79 هزار واحدی در راه است
در این میان مهرداد خالقی از تحلیلگران بازار سرمایه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به اینکه تقریبا 6 ماه از آغاز سقوط آزاد بورس می‌گذرد، گفت: سقوط آزاد بازار سرمایه که با افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و افزایش نرخ بهره مالکانه نمادهای معدنی کلید خورد و سپس آغاز دور دوم هدفمندی یارانه‌ها (که منجر به افزایش بهای تمام شده شرکت‌ها شد) و سیاست پرش قیمتی توسط دولت بر آن دامن زد. مبهم شدن فضای بازار سرمایه مقارن با افزایش نرخ سپرده‌های بانکی شد و به این ترتیب با رکود در سایر بازارهای موازی سیل نقدینگی به سمت بانک‌ها روانه شد.
وی ادامه داد: اکنون فاصله سقف تاریخی شاخص کل و کف چند روز گذشته آن به بیش از 19 هزار واحد رسیده و به این ترتیب شاخص کل بیش از 20 درصد از سقف تاریخی خود عقب‌نشینی کرده است. این در حالی است که برخی از نمادهای بازار در این مدت ریزش 50 تا 60 درصدی را هم تجربه کردند!
خالقی خاطرنشان کرد: هر چند رسیدن به سقف قبلی در کوتاه‌مدت، با نقدینگی موجود در بازار و داده‌های اقتصادی و سیاسی کنونی، غیر‌محتمل است، اما به نظر می‌رسد پس از 6 ماه ریزش متوالی کم کم وقتش رسیده که بازار حداقل یک برگشت موقت چند هزار واحدی داشته باشد.
بنا به گفته خالقی در حال حاضر دریافت یک سیگنال مثبت از مذاکرات، گزارش‌های 3 ماهه مثبت شرکت‌ها، توقف پرداخت سودهای روزشمار بالای 20 درصد به سپرده‌های قدیمی توسط بانک‌ها و حتی افزایش نرخ برخی از صنایع می‌تواند موتور بازار را برای صعود روشن کند.
وی در ادامه به بررسی وضعیت بازار از منظر تکنیکال پرداخت و گفت: از دید تکنیکی تا چند ماه پیش همه اندیکاتورها و اسیلاتورهای مربوط به شاخص کل در محدوده اشباع از خریدار طی طریق می‌کردند و بیانگر هیجان افراطی در میان خریداران بودند، اکنون حتی در فریم هفتگی نیز اندیکاتور و اسیلاتورها حکایت از فروش‌های هیجانی دارد. به عنوان نمونه در تایم فریم هفتگی اندیکاتور rsi در آستانه ورود به محدوده اشباع از فروشنده است. این علایم نشان میدهد که در برهه کنونی فروشندگان در قالب هیجان‌های ناپایدار افت قیمت‌ها را رقم می‌زنند و قیمت‌های کنونی برای سرمایه‌گذاری با دید میان‌مدت و بلندمدت چندان هم خالی از لطف نخواهد بود.
وی ادامه داد: در تایم فریم روزانه شاخص کل ریزش اخیر را با کمی اغماض می‌توان در قالب یک 5 موجی شمارش کرد؛ همانطور که در نمودار مشخص است، در قالب این 5 موج ریزش، بازار می‌تواند در نهایت تا حوالی 69 هزار واحد (با تلورانس 500 واحدی) ریزش داشته باشد. با قراردادن دماسنج بازار سرمایه در این محدوده می‌توان به‌طور ملموسی، انتظار افزایش تقاضا را در بازار داشت، به‌طوری‌که حتی ممکن است شاهد رشد 10 هزار واحدی شاخص کل از محدوده ذکر شده باشیم.
این تحلیلگر محدوده 73 هزار و 500 واحدی را مهمترین مقاومت پیش روی شاخص دانست و گفت: شکست این سطح می‌تواند سیگنال رشد شاخص را در میان‌مدت صادر کند؛ این سطح محل تلاقی خط 4-2 و همچنین محدوده تبدیل سطح احتمالی است. با شکست این محدوده بازار می‌تواند حداقل تا 79 هزار واحد پیشروی کند و در حالت خوش‌بینانه اگر خریداران به حد کافی قوی باشند می‌توان انتظار رشد تا حوالی 82 هزار واحد را نیز داشت.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: بنابراین به سرمایه‌گذارانی که تا‌کنون از بازار خارج نشده‌اند، توصیه می‌شود یک فرصت دیگر برای بازگشت به شاخص کل بدهند و افراد مترصد برای ورود به بازار نیز می‌توانند حوالی 69 هزار واحد به دنبال موقعیت‌های خرید مناسب باشند.