شاخص بورس اوراق بهادار تهران که از دقایق ابتدایی دیروز مسیر صعودی را در پیش گرفته بود موفق به عبور از کانال 72 هزار واحدی شد و سر‌انجام در محدوده 73 هزار و 25 واحدی آرام گرفت، همچنین در این روز نه تنها تمامی نمادهای بازار سبزپوش شدند، بلکه حجم و ارزش معاملات نیز با رشد چشمگیر و قابل توجه 50 و 103درصدی روبه‌رو شد؛ به اعتقاد بسیاری از فعالان حرفه‌ای جو روانی مثبت در صنایع بزرگی همچون پتروشیمی‌ها و خودرویی بر کل بازار اثرگذار بوده است.
رشد دسته‌جمعی نماگرهای بازار سرمایه روز گذشته در حالی اتفاق افتاد که در هفته اخیر شاخص کل بورس و اوراق بهادار پس از طی دوره طولانی ریزش با نوسانات مثبت و منفی به صورت نوسانی مواجه بوده، به‌طوری‌که روز دوشنبه جزو معدود روزهای معاملاتی در سال 93 بود که فضایی دو قطبی در بازار تشکیل شد که رشد و افت صنایع، بسیار پررنگ و به وضوح قابل تشخیص بود. اما به نظر می‌رسد با تصمیمات جدید دولت و اعلام حمایت همه جانبه از این بازار و همچنین برگزاری جلسات مشترک مسوولان بورس و مجلس، با تغییر روند، شاخص ترک خورده تالار شیشه‌ای در حال ترمیم است و در واقع این ترمیم از رشد 1300 واحدی روز شنبه آغاز شده و سر چشمه آن نیز حمایت از پتروشیمی‌ها است. کارشناسان معتقدند دولت ناگزیر است برای حمایت از اقتصاد کشور و به‌خصوص بازار سرمایه بخش پتروشیمی را در اولویت و حمایت قرار دهد، حتی پیش از این نیز حمایت خود را در قالب تعیین نرخ 7 سنت برای خوراک پتروشیمی‌ها در بودجه 93 اعلام کرده بود، اما مجلس اصرار بر تعیین قیمت بالاتر از این رقم داشت که در نهایت نرخ مورد نظر مجلس به تصویب رسید و این امر منجر به ریزش شدید بازار شد.
در مرحله بعد هم دولت با آزادسازی محصولات پتروشیمی در بورس کالا و تعیین نرخ این محصولات بر اساس ارز آزاد، دومین فاز حمایتی خود را از این صنعت کلید زد که به نظر می‌رسد این امر نیز با مخالفت برخی نمایندگان مجلس روبه‌رو شده است. سومین حمایت از این صنعت را نیز دولت با کاهش نرخ سوخت مصرفی آغاز کرده است. بر این اساس میانگین قیمت گاز مصرفی از 265 تومان به 202 تومان در هر متر مکعب کاهش یافته که بر اساس این مصوبه بدون اینکه قیمت خوراک کاهش یابد، از طریق کاهش سوخت گاز مصرفی و در نهایت افت میانگین کل قیمت گاز، حمایت دیگری از این صنعت به عمل آمد.
اما این نگرانی وجود دارد که مجلس در برابر تصمیم مزبور نیز واکنش نشان دهد، البته این واکنش با نامه احمد توکلی و عکس‌العمل نمایندگان برخی کمیسیون‌های تخصصی در روز یکشنبه دیده شد. این در حالی است که عکس‌العمل معامله‌گران بازار سرمایه و رونقی که روزهای اخیر به‌خصوص دیروز در بورس مشاهده‌شد نشان‌دهنده این است که تصمیمات دولت و حمایت‌های صورت گرفته از بخش پتروشیمی در حال طی کردن مسیر درستی است و دولت باید به این روند حمایتی ادامه دهد، اما دیگر صنایع را نیز از یاد نبرده و به بررسی وضعیت آنها و حمایت‌های گوناگون بپردازد.
2 عامل مهم در رشد بازار
حسین خزلی‌خرازی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» دو عامل را در رشد روزهای اخیر بازار سرمایه و به‌خصوص دیروز عنوان کرد و گفت: مصوبه افزایش اعتبار توسط کارگزاران به مشتریان خود بر اساس 10 برابر حقوق صاحبان سهام از سه‌شنبه هفته پیش، موجب تغییر رویه منفی بازار در روزهای اخیر شد و در نهایت موج مثبتی با تزریق این اعتبار به بازار به وجود آمد.
این کارگزار بازار سرمایه در ادامه توضیح داد: با احتساب وجود 95 شرکت کارگزاری و حداقل اعتبار 10 میلیارد تومانی توسط هر کدام (که البته این اعتبار برای کارگزاران ردیف اول تا 200 میلیارد تومان نیز می‌تواند باشد) و با در نظر گرفتن اعطای اعتبار تا 10 برابر حقوق صاحبان سهام، مبلغی در حدود هزار میلیارد تومان نقدینگی در بازار به چرخش در می‌آید که رقمی مناسب برای رونق معاملات خواهد بود.
خرازی ادامه داد: با توجه به اینکه در این مدت نیز قیمت سهام بیشتر شرکت‌ها با 30 تا 60 درصد کاهش مواجه شده، این اهرم اعتباری می‌تواند هم کمک مطلوبی به سرمایه‌گذاران در کسب بازدهی مطلوب و هم به مدیران برای جبران زیان‌ها و رشد قیمت سهام داشته باشد که از نظر منطقی نیز بسیار مناسب بوده و با استقبال روبه‌رو شده است و تمامی شرکت‌ها در تلاش هستند تا از حداکثر منابع استفاده کرده و اعتبار بگیرند.
این کارشناس بازار سرمایه دومین عامل در رشد اخیر را عرضه محصولات پتروشیمی به نرخ ارز آزاد دانست و گفت: براساس ابلاغیه‌ای که روز جمعه توسط خسرو تاج قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت به سازمان بورس و اوراق بهادار، اعلام شد، همه تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی اعم از دولتی و غیر‌دولتی موظف شدند که محصولات خود را در بورس کالا عرضه کنند و همچنین عرضه محصولات پتروشیمی به نرخ ارز آزاد از روز شنبه 14 تیرماه مبنای محاسبه قیمت پایه محصولات پتروشیمی در بورس کالا از ارز مبادله‌ای به ارز بازار آزاد تغییر پیدا کرد که این امر علاوه‌بر حذف رانت در برخی محصولات پتروشیمی در بورس کالا، سبب افزایش حاشیه سود شرکت‌های پتروشیمی شد.
خرازی در ادامه خاطرنشان کرد: این دو عامل در کنار یکدیگر سبب تداوم روند مثبت بورس شده که آثار بیشتر این موضوع در رونق سهام در روزهای آتی نمایان خواهد شد.
خروج از رکود اقتصادی برای رونق بورس
مدیرعامل کارگزاری صبا جهاد با اشاره به اخبار مثبتی که از گفت‌و‌گوهای هسته‌ای به گوش می‌رسد و می‌تواند به بهبود بازار سرمایه نیز منتهی شود نیاز کنونی بازار را عمق بخشی به بازار ثانویه دانست و لازمه این امر را نیز در توسعه بازارهای اولیه اعلام کرد. خسرو مصلح‌آبادی فراهانی ابراز کرد: بازار اولیه باید به‌منظور ورود شرکت‌ها به بازار ثانویه مورد حمایت قرار بگیرد تا در پس حمایت از بازار اولیه، بازار ثانویه نیز رونق بگیرد. وی در بخش دیگری از سخنان خود به ضرورت خروج از رکود در اقتصاد کشور به عنوان یک اصل نام برد و حل موضوعات سیاسی را مقدمه این خروج دانست. مدیرعامل کارگزاری صبا جهاد با تاکید بر اینکه سال گذشته بخشی از رشد قیمت‌ها به‌دلیل جو روانی حاکم بر بازار بوده، خاطرنشان کرد: کل روند مثبت پارسال ناشی از توانایی‌های تولیدی و پیش‌بینی سودهای بالای شرکت‌ها نبود، بلکه بخشی از آن به‌دلیل جو روانی حاکم بر بازار سرمایه بود.
مصلح آبادی شرکت‌های بورسی را به سه دسته تقسیم و خاطرنشان کرد: یک گروه شرکت‌هایی هستند که از سال 89 تا سال 92 میزان بدهی بانکی شان به بانک‌ها کم نشده و بدهی‌شان باقی است. علت کم نشدن بدهی بانکی این گروه از شرکت‌ها هم به‌دلیل فروش پایین آنها است. وی ادامه داد: یک گروه دیگر بدهی بانکی خود را کاهش داده‌اند، اما در سودآوری به لحاظ هزینه‌های مالی که تسهیلات بانکی داشته، رشد نکرده‌اند و در حقیقت، حجم فروش آنها افزایش نیافته است. مدیرعامل کارگزاری صباجهاد با تاکید بر اینکه افزایش فروش و کاهش تسهیلات بانکی دو شاخص مهم برای بررسی موفقیت‌های شرکت به‌شمار می‌رود، تصریح کرد: گروه سوم، هم فروش را افزایش داده و هم بدهی‌ها را کاهش داده است. وی با اشاره به اینکه بهترین متغیر برای بررسی موفقیت و تحلیل شرکت‌های بورسی، شاخص فروش و شاخص بدهی بانکی است، ابراز کرد: عمده شرکت‌هایی که طی یک سال اخیر موفق عمل کرده‌اند، شرکت‌های معدنی و پتروشیمی بوده‌اند که این گروه، فروش خود را افزایش و تسهیلات بانکی را کاهش داده‌اند. مصلح‌آبادی در خصوص راهکارهای خروج از شرایط فعلی بازار سرمایه به لزوم حمایت دولت از این بازار اشاره کرد و افزود: عمده‌ترین راهکار بحث خروج اقتصاد از رکود است و در این راستا هم باید اشتغال ایجاد شود.