این روزها نماگر بورس تهران با روند نزولی خود، عمق کم بازار را به نمایش گذاشته است؛ بازاری که با معاملات کم حجم خود از کاهش سطح نقدینگی خبر میدهد. به گونه‌ای که این ضعف نقدینگی در بازار سرمایه، نوسانات اندک مثبت یا منفی در بازار را رقم زده و ارزش سهام شرکت‌ها را به شدت با کاهش مواجه كرده است، به‌طوری كه قیمت سهام در برخی شرکت‌ها حتی به قیمت‌هایی کمتر از قیمت اسمی تنزل یافته است. بر این اساس است که کارشناسان بازار سرمایه با اظهار نگرانی از شرایط کنونی حاکم بر این بازار، بر این باورند که تداوم این وضعیت، انگیزه را براي خرید یا فروش از میان خواهد برد.
شاخص بازار سرمایه از نیمه دی‌ماه سال گذشته تا کنون از کاهش 4/17درصدی و در سال جاری از کاهش 5/6 درصدی برخوردار بوده است. در تشریح دلایل این کاهش باید به آخرین آمارهای منتشره از سوی بانک مرکزی اشاره کرد که به موجب آن، مانده سپرده‌ها و تسهیلات شبکه بانکی تا پایان اسفندماه سال گذشته با رشد 7/3 درصدی به حدود 684 هزار و 416 میلیارد تومان رسیده است.
مساله‌ای که درپی افزایش تدریجی نرخ سود سپرده‌های بانکی صورت گرفته است و با انعطاف بخشی به بازار پول از سوی بانک مرکزی، به تدریج از اواخر تابستان سال گذشته آغاز شد و به جذابیت سپرده‌های بانکی افزود. با این حال روند بورس تهران هنوز نتوانسته به شرایط گذشته بازگردد، اما کارشناسان معتقدند پتانسیل‌های رشد بورس تهران فراوان است و به زودی می‌توانیم شاهد بازگشت بازار سهام باشیم. دیروز شاخص کل با 46 واحد ریزش به رقم 73 هزار و 906 واحد رسید. با این حال در ساعات ابتدایی معاملات شاخص کل با 18 واحد افزایش روبه‌رو شد، اما روند نزولی بازار طبق روال روزهای اخیر ادامه يافت.
ديروز در بازار سهام، فلزات اساسی و سیمانی‌ها به علاوه کانه‌های فلزی وضعیت خوبی نداشتند، اما ساختمانی‌ها کمی به مدد بازار آمدند. در ابتدای معاملات تقریبا همه خودرویی‌ها مثبت بودند، اما به تدریج صف فروش در این گروه ایجاد شد با این حال وضعیت کلی این گروه تا پایان بازار مثبت ارزیابی می‌شود. قیمت اوراق تسهیلات مسکن نیز امروز در بازار فرابورس به مرز 100 هزار تومان رسید که استقبال بالای خریداران به رغم محدودیت‌های فرابورس عامل اصلی آن است.
يك کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای اقتصاد» در تشریح وضعیت فعلی بازار سرمایه اظهار کرد: بازار سرمایه طی روزهای اخیر شرایط سردرگم و کسالت‌آوری را تجربه می‌کند که ناشی از رکود موجود بر کلیه بازارها است و البته بازار سهام نیز از این قاعده مستثنی نیست. اما به علت ماهیت ذاتی بازار سرمایه در شرایط رکود، بیشترین افت را نسبت به بازار پول و مسکن در این بازار می‌توان مشاهده کرد. وی ادامه داد: در اکثر این روزها اغلب بازار تمایل خود را برای رشد در نیمه اول ساعات معاملاتی نشان میدهد، اما تحت تاثیر کمبود نقدینگی و عدم اطمینان نهایتا از مثبت به منفی کشیده شده و مغلوب عرضه‌ها می‌شود.
علی جبل‌عاملی دراین میان یاد آورشد: در هفته گذشته شاهد تحرک بیشتر سرمایه‌گذاران حقیقی روی سهم‌های کوچک و آن هم به‌صورت کوتاه‌مدت بودیم که سعی داشتند انرژی مثبتی را به بازار تزریق کنند. اما واضح است که با این حجم سرمایه و خرید و فروش‌ها رویداد موثر و پایداری برای بازار به وقوع نخواهد پیوست و کماکان چشم امید همگان به آغاز حرکت حقوقی‌های بزرگ و سهم‌های موثر در شاخص است.
وی حداقل انتظار در این شرایط را حمایت سهامداران حقوقی و هلدینگ‌ها از سهم‌های زیرمجموعه‌های خود عنوان کرد وگفت: البته زمزمه‌هایی نیز از تامین نقدینگی برای این امر در برخی گروه‌ها به گوش می‌رسد و همچنین شنیده‌ها حاکی از آن است که صندوق توسعه هم با عزم حمایت از بازار قصد دارد فعالیت‌هایی هر چند محدود را آغاز کند.
این کارشناس بازارسرمایه با ابراز تاسف از تنزل سهم‌های شاخص‌ساز بازار به سهم‌های درجه 2، ادامه داد: این روزها کمتر در مورد این گروه از سهام بحث و تبادل نظر می‌شود که این امر به مثابه زنگ خطری برای همه فعالان حقیقی و حقوقی است. وی تصریح کرد: درست است که نوسان‌گیری در کوتاه‌مدت می‌تواند محرک معاملات و لازمه بازاری پویا و باانگیزه باشد، اما آنچه به تداوم رونق و قوام بازار کمک می‌کند توجه به گروه‌های بنیادی و صنایع پیشرو در بازار سرمایه است که موجب افزایش عمق بازار می‌شود و می‌تواند در کنار سایر تحولات اقتصادی نقدینگی لازم را به سوی این بازار روانه کند.
به گفته جبل‌عاملی؛ این روزها سرمایه‌گذاران محتاطانه و با وسواس بیشتری اخبار سیاسی و منطقه‌ای را پیگیری می‌کنند و به نظر می‌رسد وزن تاثیر سیاست‌های اقتصادی دولت در تحلیل‌های افراد بیشتر شده است.
وی با اشاره به ارائه بسته خروج از رکود تورمی توسط دولت به مجلس طی هفته گذشته و قرار گرفتن این طرح با قید یک فوریت در دستور کار مجلس طی روزهای گذشته، از آن به‌عنوان مساله‌ای نام برد که امیدها را برای بهبود اوضاع تقویت خواهد کرد.
او معتقد است: این طرح بر آن است که بدون افزایش نرخ تورم، اقتصاد را از رکود خارج کند. در این طرح در کنار عواملی مانند تقویت صادرات غیرنفتی و رسیدن به تورم تک رقمی شاهد دو نکته مهم و موثر بر بازار سرمایه هستیم که یکی کاهش نرخ سود بانکی (که البته نباید انتظار داشت این کاهش به یکباره و سریع باشد) و دیگری تقویت بخش‌های پیشرو آن در تولید و صادرات است که از قضا این بخش‌های مورد نظر در بسته خروج از رکود تورمی صنایع بزرگ بورس را در بر خواهد گرفت. یعنی گروه نفت و گاز، پتروشیمی و صنایع معدنی که حمایت و توجه به این بخش‌ها علاوه بر رونق تولید به محرکی در صادرات غیرنفتی بدل می‌شود.
وی اضافه کرد: البته وقوع این امر نیازمند عزم و پیگیری مستمر دولت و مجلس و همچنین همکاری و همراهی بخش خصوصی با سیاست‌های ابلاغی است.
جبل‌عاملی در بررسی شاخص و نمادهای بازار سرمایه، گفت: اکثر تحلیلگران به خصوص تکنیکالیست‌ها معتقدند که روند اصلاحی شاخص تقریبا پایان یافته و نهایتا میانه‌های کانال 73 هزار واحد نقطه برگشت بازار خواهد بود. وی ادامه داد: در میان گروه‌ها نیز ظاهرا در گروه خودرو جدال بر سر تعیین نرخ پایان یافته و البته هیجان بازار نیز روی سهم‌های این گروه کم شده و با توجه به پتانسیل این گروه و به تبع آن قطعه‌سازان و لیزینگ‌ها شاهد روند متعادل و منطقی معاملات در آن خواهیم بود، بنابراین شاید این مجموعه در روزهای آینده مجددا مورد توجه قرار گیرد.
این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: به‌نظر می‌رسد بازار لیدرمحور، هر از چندگاهی نیم‌نگاهی نیز به نماد خودرو براي تنظیم جهت حرکت خود می‌اندازد هر چند که این نقش در مقایسه با گذشته کمرنگ‌تر شده است.
وی در این میان به گروه برقی اشاره کرد که در آن شاهد استمرار خبرهای مثبت و همچنین احتمال آغاز صادرات برق به کشورهای همسایه و عقد قراردادهای بزرگ است که چشم‌انداز مثبتی را برای آینده این گروه رقم خواهد زد. اما همانند سایر گروه‌ها معاملاتش جذاب و پرتحرک نیست. در گروه بانکی هم با اینکه قیمت‌ها به کف خود رسیده است، اما با توجه به سهم بازار آن، این گروه نیازمند نقدینگی زیاد برای بازگشت به دوره رونق است که فعلا تحقق آن دور از ذهن به نظر می‌رسد. جبل‌عاملی افزود: همچنین با توجه به وجود ابهام درخصوص نرخ سود و دارایی‌های بانکی انگیزه‌ای نیز برای ورود به این سهم‌ها وجود ندارد. او در بررسی گروه معدنی و فلزی اظهار امیدواری کرد که قیمت‌های جهانی بعد از یک دوره اصلاحی روند افزایش خود را تحت تاثیر بهبود نماگرهای اقتصاد ایالات متحده از‌سر‌گرفته و شاهد رشد سودآوری شرکت‌های این گروه تحت تاثیر افزایش مقدار و نرخ فروش صادراتی در این شرکت‌ها خواهیم بود.
وی تاکید کرد: البته باید گفت در این گروه کار برای سنگ‌آهنی‌ها کمی سخت‌تر خواهد بود و به تبع آنها کار برای گروه فولاد هم تحت تاثیر تولید و فروش محصولات خود آسان نخواهد بود. اما با توجه به ارزش ذاتی آنها منطقا افت بیشتری را هم تجربه نخواهند کرد. این تحلیلگر فعال در بازار سرمایه همچنین درخصوص گروه دارویی به شایعاتی مبنی بر افزایش نرخ‌ها در نیمه دوم سال جاری اشاره کرد که این روزها بیشتر مورد بحث و تحلیل قرار می‌گیرد. بر این اساس وی بعید ندانست که در 6 ماه دوم این گروه در زمره گروه‌های پیش روی بازار قرار گیرد.
وی در مورد گروه پتروشیمی هم گفت: اعتقاد بر این است که شرکت‌های حاضر در این گروه گزارش‌های 6 ماهه مناسبی را به بازار ارائه می‌دهند و برای میان‌مدت شاید مطمئن‌ترین گزینه برای خرید در کف قیمت‌های فعلی هستند.
جبل‌عاملی گروه ساختمانی را اسیر نوسانات زودگذر دانست که در حال حاضر از عدم حمایت قوی رنج می‌برد و با توجه به عرضه مسکن‌های خالی به خصوص در تهران و پیش‌بینی افزایش عرضه مسکن، نسبت به تقاضا در انتهای سال جاری به نظر می‌رسد امید زیادی نباید به این گروه داشت؛ چرا که شاید بیشترین عمق رکود را در بین بازارهای مختلف در بازار مسکن شاهد باشیم. این تحلیلگر فعال در بازار سرمایه در یک جمع‌بندی کلی گفت: خروج از رکود در بازار سرمایه و بازگشت به مسیر رونق نیازمند همدلی و همراهی همه ارکان و افراد موثر در بازار سرمایه است چه در جایگاه سیاست‌گذار چه در جایگاه سرمایه‌گذار که با درک شرایط موجود مسیر رونق مجدد بازار را فراهم کنند.