بازار سهام در هفته معاملاتی که گذشت با افت انگیزه معامله‌گران، فزونی عرضه‌های سهام و کاهش حجم معاملات همراه بود و افت 2/ 2 درصدی شاخص را به ثبت رساند. به این ترتیب حتی خبرهای مساعد پیرامونی در عرصه سیاسی و احتمال کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی نیز نتوانست موجب تحرک در بورس تهران شود. از سوی دیگر، گروه پر چالش بازار سهام یعنی پالایشگاه‌ها هم گزارش‌های مالی سال جاری خود را منتشر ساختند و با نوسانات شدید ناشی از ابهام در چشم‌اندازی سودآور به تابلو بازگشتند. در این میان، افت قابل ملاحظه حجم و ارزش معاملات سهام در بورس خودنمایی می‌کند که نشانه‌ای دیگر در جهت بازگشت بازار سرمایه به وضعیتی مشابه پیش از تفاهم هسته‌ای لوزان است. با این حال، چشم‌انداز مثبت تحولات سیاست خارجی در کنار آثار بالقوه آن در زمینه رفع تحریم‌ها همچنان سهامداران بلندمدت را نسبت به عملکرد مطلوب بورس تهران در سال 94 فارغ از نوسانات کوتاه‌مدت امیدوار نگه می‌دارد.
یکی از ویژگی‌های بازارهای مالی، تفاوت واکنش آنها به سرخط خبرهای اقتصادی و سیاسی در شرایط متفاوت است. در بازارهای صعودی، معمولا اخبار مثبت بیش از حد بزرگنمایی شده و اثر قابل توجهی هم در جهت تشدید نوسانات صعودی سهام برجا می‌گذارند. نمونه این مورد در چند سال اخیر در بازارهای سهام غربی قابل مشاهده است و در بورس تهران نیز در سال 92 قابل رصد بود. در شرایط معکوس، در بازارهای نزولی معمولا اخبار منفی، دامنه اثر‌گذاری زیادی بر قیمت‌ها دارند و تحولات مثبت، تاثیر کمی را در بازار ایجاد می‌کنند. به عبارت دیگر، میزان تاثیرگذاری خبرها در نوسان قیمت‌های سهام به حال و هوای بازار بستگی دارد. در موقعیت فعلی، بورس تهران پس از سقوط سنگین سال 93، در لاک احتیاط و رکود خود به سر می‌برد. به همین دلیل، اخبار مثبت دامنه اثر‌گذاری محدودی بر بازار دارند و به اصطلاح سهامداران، خبرهای خوب در جو کنونی به سرعت «می‌سوزد». بارزترین نمونه این مساله به تفاهم هسته‌ای لوزان مربوط می‌شود که با وجود ترسیم چشم‌انداز گشایش قابل توجه اقتصادی، نتوانست موج رونق مستحکمی در بورس ایجاد کند. در نمونه‌ای دیگر، خبر کاهش سود بانکی در هفته جاری به‌عنوان یکی از متغیرهای واقعی و مهم اثر‌گذار بر ارزش‌گذاری سهام، تحرک خاصی را در بازار موجب نشد. در زمینه صنایع بورسی نیز وضعیت کم و بیش مشابهی برقرار است. مثلا رشد 40 درصدی قیمت‌های نفت از کف خود تاثیری بر معاملات سهام پتروشیمی نداشته است. خبر افزایش قریب‌الوقوع وام مسکن، سهام انبوه‌سازان را تکان نداده و افزایش قیمت‌های جهانی برخی فلزات (نظیر روی) هم بر سهام مرتبط بی‌تاثیر بوده است. نمونه‌هایی درخصوص تحولات صنایع دیگر هم قابل اشاره است که همگی بیانگر تاثیرگذاری محدود اخبار مثبت بر جو بورس در شرایط فعلی است. تجربه گذشته نشان میدهد تغییر این وضعیت نیازمند سپری شدن زمان به منظور احیای اعتماد عمومی سرمایه‌گذاری و تغییر تدریجی روند بازار است؛ شرایطی که عبور از مقطع نهم تیرماه و قطعی شدن توافق جامع هسته‌ای زمینه‌ساز تسریع تحقق آن در بورس تهران خواهد بود.
اخبار سود تاثیری بر بازار نگذاشت
در اواسط هفته جاری، رئیس شورای هماهنگی بانک‌ها از تفاهمی بین بازیگران مهم این صنعت مبنی بر کاهش 2 درصدی نرخ سود سپرده و تسهیلات خبر داد. این مساله واکنش‌های متفاوتی را موجب شده است. موافقان، با تکیه بر کاهش تورم، بر لزوم انطباق نرخ‌های سود با شرایط جدید تاکید می‌کنند و مخالفان به احتمال بازگشت مشکلات تورمی و بر هم خوردن ثبات بازارها در صورت کاهش نرخ سود اشاره می‌کنند. با این حال، بر اساس اصول اقتصادی روشن است که در شرایطی که مجموع نرخ تورم و رشد اقتصادی سالانه به 20 درصد نمی‌رسد، انتظار کسب بازدهی 28درصدی (معادل نرخ سود تسهیلات در بسیاری از بانک‌ها) در فعالیت‌های مولد اقتصادی وجود ندارد و همین مساله زمینه‌ساز افت تقاضای با کیفیت برای وام و سوق دادن شبکه بانکی به سمت مشتریان پرمخاطره است؛ ضمن آنکه انگیزه فعالیت اقتصادی با نرخ‌های سود بالا و تورم پایین طبیعتا ضعیف باقی می‌ماند. از این رو، کاهش 2 درصدی نرخ سود با هدف افزایش تحرک اقتصادی در سطح کل کشور و حفظ شبکه بانکی از مخاطرات مربوط به تحمل هزینه‌های گزاف سود سپرده در شرایط افت تورم پیشنهاد شده است و احتمالا با عنایت به نظر مساعد مقامات بانک مرکزی و وزیر اقتصاد در شورای پول و اعتبار هم تصویب می‌شود.
اخبار نخستین مجمع مهم سال
شرکت ارتباطات سیار به روال سال‌های اخیر باز هم نخستین مجمع مهم سال را در روز دوشنبه گذشته برگزار کرد. در این مجمع اخبار مهمی از آخرین تحولات صنعت مخابرات و شرکت به استماع حاضران رسید. در بحث تعرفه مکالمات به نظر می‌رسد موضوع افزایش نرخ مکالمات ثابت و شهری مراحل نهایی خود را می‌گذراند و احتمالا با جلب موافقت وزارت ارتباطات به زودی نهایی و اعلام خواهد شد. اما در مورد تعرفه‌های همراه، بحث افزایش نرخ به جایی نرسیده و احتمالا منتفی است. در موضوع مربوط به دیتا (تبادل داده از طریق اینترنت) هم آمار جالبی مبنی بر افزایش 37 برابری ترافیک دیتای همراه اول در ماه پایانی سال نسبت به ماه ابتدایی سال گذشته ارائه شد که نشان‌دهنده فراگیر شدن بسیار سریع استفاده از سرویس‌های اینترنت سیار به ویژه با راه‌اندازی تکنولوژی پرسرعت جدید موسوم به 3G است. درخصوص تاثیر سمت استفاده روزافزون از دیتا بر درآمدهای سنتی اپراتورها هم عنوان شد که نشانه‌هایی در کل شبکه مخابرات مبنی بر توقف رشد ارسال پیامک و حتی کاهش تعداد پیام‌های ارسالی در برخی اپراتورها مشاهده می‌شود. با این حال، مدیران همراه اول ابراز امیدواری کردند با گسترش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اینترنتی سیار (که تنها در سال جاری تقریبا به میزان 8 سال گذشته بر تجهیزات مرتبط با آن افزوده خواهد شد)، اثر احتمالی افت درآمدها از مجرای سنتی (مکالمه و پیامک) با خدمات نوین جبران شود. در زمینه تقسیم سود هم بحث مفصلی درخصوص ادعای دولت مبنی بر لزوم پرداخت هزینه پروانه در سال 88 (قبل از واگذاری) در گرفت که شرکت مبانی ادعای دولت را قبول نداشته اما با این وجود، با نظر حسابرس و به دلیل رعایت اصول احتیاط، بخشی از سود انباشته تقسیم نشد تا سهامداران «همراه» با دریافت 541 تومان به ازای هرسهم (معادل 87 درصد کل سود) از ابتدای هفته آینده قادر به دریافت مطالبات خود از طریق شبکه بانکی باشند.