قیمت‌های سهام پس از رشد چشمگیر خود در نیمه اول فروردین ماه سال جاری، یک بار دیگر رو به افول گذاشت به‌طوری که بورس تهران، از 19 فروردین‌ماه سال جاری، شاهد تشدید گسترده فروش سهام و افت قیمت‌ها است. در این میان البته قیمت سهام از یکشنبه هفته گذشته در مسیر صعود آرامی حرکت کرد و روز گذشته نیز در ادامه این مسیر با رشد اندک 58 واحدی شاخص کل، رقم 63 هزار و 522 واحدی را در کارنامه خود به ثبت رساند که به زعم کارشناسان علت این رشد قیمتی اندک در هفته گذشته تلاش سرمایه‌گذاران حقوقی برای کنترل عرضه‌ها و جمع‌آوری صف‌های فروش توسط آنها بود. در تحلیل شرایط پیش روی بازار سهام، کارشناسان معتقدند ابهام در مذاکرات هسته‌ای در کنار بی‌اعتمادی سهامداران دست به دست هم داده تا قیمت‌های سهام به سطح اسفند ماه سال گذشته نزول کند. به این ترتیب بازدهی بورس از ابتدای سال تا کنون به سطح 4/ 1 درصد رسید. بررسی نسبت قیمت به در‌آمد بازار سهام نشان میدهد این نسبت که در 19 فروردین به رقم 6 رسیده بود، در قیمت‌های کنونی به حدود 35/ 5 رسیده است. در این میان نیز وزیر اقتصاد روز گذشته با اعلام مهیا بودن سودآوری پتروشیمیها گفت: شرکت‌هایی که در بازار سرمایه حضور دارند از ارزش بالاتری برخوردار هستند. به همین خاطر می‌توان روزهای مناسب‌تری را برای بورس پیش‌بینی کرد.
علی طیب‌نیا صبح دیروز در حاشیه همایش همدلی، همزبانی، رونق اقتصادی و اشتغال که در محل اتاق بازرگانی ایران برگزار شد، به اقدامات انجام شده برای بهبود بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: با لغو مصوبه ستاد تدابیر ویژه که در سال‌های 91 و 92 تصویب شده بود، نرخ خوراک پتروشیمیها به وضعیت مطلوبی رسیده؛ به همین خاطر شرایط برای سودآوری واحدهای پتروشیمی مهیا شده است.
وی با بیان اینکه وضعیت مذاکرات هسته‌ای در مجموع مناسب است، افزود: عملکردی که طی یک سال گذشته دولت و ملت داشتند موجب کاهش تورم، رشد اقتصادی مثبت و آرامش در بازارهای مختلف شده است. همین موضوع طرف‌های مذاکره‌کننده را مجبور کرده که تسلیم حقوق حقه ملت ایران شوند؛ به نظر می‌رسد طرف مذاکره‌کننده چاره‌ای جز موافقت با ما نداشته باشد.
وزیر اقتصاد با اعلام اینکه در مجموع شرایط مناسب است، گفت: قیمتی که در حال حاضر در بازار سرمایه وجود دارد با واقعیت‌هایی که بازار سرمایه با آن مواجه است به هیچ وجه مناسبت ندارد. شرکت‌هایی که در بازار سرمایه حضور دارند از ارزش بالاتری برخوردار هستند. به همین خاطر می‌توان روزهای مناسب‌تری برای بازار سرمایه کشور پیش‌بینی کرد.
ابهام مذاکرات هسته‌ای مهمترین عامل ریزش بورس
در این راستا مهدی افضلیان، کارشناس بازار سهام به بررسی روند این بازار از دی ماه سال 92 تا‌کنون پرداخت و گفت: بورس اوراق بهادار تهران بعد از یک دوره زمانی پر‌پیچ و خم که نزدیک به 17 ماه از آن می‌گذرد همچنان در مسیر نزولی حرکت می‌کند و این در حالی است که قوانین تدوین شده نیز هنوز نتوانسته جلوی این ریزش را بگیرد؛ البته در هفته گذشته بازار سهام رشد آرامی را شاهد بود که بار این رشد بیشتر بر دوش معاملات بلوکی توسط حقوقی‌ها قرار داشت.
افضلیان ادامه داد: این تلاش نیز ثمر‌بخش نبود و در عمل با یک روند ریزشی فرسایشی رو به رو بودیم که تنها زمان حرکت شاخص را برای اصلاح کند کرده و این به معنی هزینه فرصت از دست‌رفته در بازارهای پولی است.
افضلیان به روند کنونی شاخص اشاره کرد و ادامه داد: در حال حاضر هم نماگر بازار سهام قصد ثبات ندارد و بیشتر هم در جهت کاهش قدم بر‌می‌دارد تا حفظ محدوده فعلی و افزایش. وی افزود: در حال حاضر فاکتورهای مهمی بر وضعیت فعلی اثرگذار هستند که مهمترین آنها را می‌توان ابهام در مذاکرات هسته‌ای دانست؛ امری که بارها توسط کارشناسان بازار مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته است. این کارشناس بازار سهام به مهمترین عامل تاثیر‌گذار بر روند آتی بورس اشاره کرد و گفت: یک اتفاق مثبت در روزهای 10 و 11 تیرماه، می‌تواند جرقه‌ای برای شروع و ایجاد تحولی دوباره باشد که می‌تواند با رفع تحریم‌ها ختم به خیر شود و نتیجه مساعدی را به بار آورد.
زمان خرید فرا رسیده است؟
این تحلیلگر کارگزاری آگاه در پاسخ به این سوال اساسی که با وجود کاهش فراوان در قیمت بسیاری از شرکت‌ها، آیا زمان مناسبی برای خرید سهام است یا خیر، گفت: کارشناسان بازار در این مورد نظرات متفاوتی دارند به‌طوری که عده‌ای محدوده‌های فعلی را بهترین فرصت برای خرید سهام می‌دانند و عده‌ای نیز اصلاح بیشتر قیمتی را مد نظر دارند که عموما هم به دلیل کاهش سود عملیاتی شرکت‌ها به واسطه شرایط منطقه‌ای در بسیاری از صنایع و از طرفی نیز فشارهای وارده به صنایع و ابهامات حل‌نشده آنها است که همین عامل هم موجب شده است که سرمایه‌گذار فعلا چشم‌انداز مناسبی نداشته باشد و حتی در قیمت‌های فعلی حاضر به خرید نباشد. افضلیان افزود: به اعتقاد من اینکه کل بازار زیر ارزش ذاتی خود معامله می‌شود اندکی اغراق‌آمیز است، اما در برخی صنایع شاهد قیمت‌های مناسب‌تری هستیم اما نکته مهم افق سرمایه‌گذاری و میزان ریسک‌پذیری و ریسک‌گریزی افراد است.
وی تشریح کرد: اگر در شرایط فعلی سرمایه‌گذار با یک دید کوتاه‌مدت وارد بازار شود تضمینی برای حفظ اصل سرمایه‌اش هم نیست چه برسد به اینکه در سودای سود هم باشد؛ از سوی دیگر در شرایط فعلی سرمایه‌گذار ریسک گریز با توجه به مهیا نبودن شرایط تمایلی برای خرید سهام از خود نشان نمی‌دهد و عمدتا تحرکاتی که در بازار وجود دارد هم مربوط به سرمایه‌گذاران ریسک پذیر و برخی حقوقی‌ها است.
این تحلیلگر بازار سهام به نسبتE/ P بازار سهام به‌عنوان عاملی که بازده بازار را با آن مورد ارزیابی قرار می‌دهند، اشاره کرد و گفت: نسبت E/ P بازار در دی ماه سال 92 افسار گسیخته به محدوده 04/ 8 واحد رسید اما پس از آن همگام با افت قیمت‌ها بازار سهام روند ریزشی خود را شروع کرد و در سال 93 نیز آن را ادامه داد و در حالی که در بهمن ماه سال گذشته به 07/ 5 رسیده بود، در اسفند ماه سال گذشته به محدوده 43/ 5 افزایش یافت. این کارشناس بازار سهام تشریح کرد: افزایشE/ P در اسفند همراه با ریزش شاخص کل بوده است که نشان از تناقض در این دو فاکتور دارد و دلیل آن نیز عمدتا مربوط به سود‌های پیش‌بینی شده سال 94 است که در بیشتر از نیمی از شرکت‌ها شاهد کاهش سود هر سهم شرکت بوده‌ایم که این خود موجب افزایشE/ P (کاهش در مخرج این نسبت) شده است.
افضلیان ادامه داد: طبق آخرین گزارش‌های بورس نسبت E/ Pدر نوزدهم فروردین ماه سال جاری به حدود 6 رسید و در پایان آن ماه در محدوده 75/ 5 واحد قرار گرفت؛ E/ P بازار نسبتی است که بازده بازار را بر مبنای آن می‌سنجند و رقیب آن را نرخ بازده بدون ریسک (نرخ سود بانکی) قرار می‌دهند که اگر بر مبنای نرخ سود فعلی محاسبه کنیم به عددی در حدود 5 واحد می‌رسیم. این کارشناس بازار سهام تشریح کرد: براساس نظریه‌های تئوریک در ارزش‌گذاری بازار که یکی از آنها نیز مدل ارزش‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (مدلCAPM) است نرخ سود بانکی بدون ریسک از طریق تاثیر بر بازده مورد انتظار سهامدار بر نسبت E/ P تاثیر می‌گذارد یعنی زمانی که نرخ سود بانکی افزایش یابد انتظاری که سرمایه‌گذار از بازده بازار سهام دارد افزایش یافته و به همین ترتیب نسبت E/ P بازار سهام کاهش می‌یابد؛از طرفی بر اساس مدل CAPM زمانی که ریسک بازار افزایش یابد بازده مورد توقع سرمایه‌گذار نیز افزایش یافته و همین امر هم موجب کاهش E/ P بازار سهام می‌شود. این کارشناس بازار سهام در رابطه با کاهش نرخ سود بانکی اظهار کرد: پس از کاهش نرخ سود بانکی عملا اتفاق مثبتی در بازار پول رخ نداد، بلکه با ریسک بیشتری شاهد انتقال پول از یک بانک به بانک یا موسسه مالی دیگری بودیم و پولی در این میان وارد بازار سهام نشده است که بتواند محرکی در جهت افزایش قیمت سهام باشد؛ بنابراین کاهش نرخ سود بانکی نیز در این مدت نتوانست نقش خود را به خوبی ایفا کند.
وی در پایان به چشم‌انداز بازار سهام اشاره و به سهامداران توصیه کرد: با بهبود درفضای مذاکرات هسته‌ای و ثبات شرایط، در بازه زمانی بلند‌مدت، بورس تهران می‌تواند شرایط خوبی را از لحاظ کسب سود برای سرمایه‌گذار به وجود بیاورد اما سرمایه‌گذاران بهتر است حرکات نوسانی و کوتاه مدت را هم در بازار مد نظر قرار دهند چرا‌که ممکن است بازار حتی مدت زیادی درگیر نوسانات کوتاه‌مدت باشد.