روز گذشته دربورس حجم معاملات به 312 میلیون و 747 هزار سهم كاهش یافت تا براین اساس ارزش معاملات بورس تهران در نوزدهم خردادماه امسال را با رقم 771 میلیارد و 835 میلیون ریالی مواجه سازد. كاهش غیر‌منتظره 634 واحدی شاخص بورس تهران در جریان معاملات روز گذشته، سبب شد تا شاخص این بازار به كانالی وارد شود كه در آخرین روز كاری 93 ثبت كرده بود (رقم 62 هزار و 318 واحد). مواجهه بازار سرمایه طی هفته‌های گذشته با كاهش حجم و ارزش معاملات، كارشناسان و تحلیلگران را به این باور رسانده كه شکل نگرفتن انتظارات مثبت و سودآور در بازار به همراه ترجیح به حفظ نقدینگی موجب شده فروشندگان بر خریداران پیشی گیرند. اما تغییر وضعیت بازار طی روزهای گذشته فعالان موثر بازار را غافلگیر كرده است؛ به گونه‌ای كه این مساله سبب شد تا شرایط منفی روز گذشته عمیق تر شود. با این حال فعالان این بازار همچنان در انتظار به پایان رسیدن این دوره منفی برای آغاز مجدد فعالیت‌های سرمایه‌گذاری خود هستند. اما به نظر می‌رسد برخی از نگرانی‌ها در مورد موضوعات هسته‌ای و توافق نهایی تا زمان تعیین شده همچنان تا تیرماه ادامه داشته باشد به‌گونه‌ای كه این مساله در روز گذشته منجر به ریزش بازار شد تا در نهایت زیان بازار سرمایه را از ابتدای سال جاری به 3/ 0درصد برساند.
در این میان در حالی آمریکا و قدرت‌های جهانی در حال مذاکره با ایران برای دستیابی به توافق جامع هسته‌ای تا پایان ژوئن یعنی 9 تیرماه هستند كه اتحادیه اروپا برای توافق هسته‌ای شرط انجام تحقیقات از سوی سازمان ملل درخصوص بازدید از مراکز نظامی را در نظر گرفته است. آمانو، مدیر‌کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در جدیدترین اظهارات خود مساله صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای را با قطعیت کامل تایید نکرده است. در این بین ۵۹۶ مسوول کانون بسیج اساتید دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور نگران از مسائل مطرح شده، در نامه‌ای به رئیس‌جمهوری، توجه به چند مساله را مورد تاكید قرار داده‌اند. در یكی از بندهای این نامه، این اساتید با اشاره به تجربه بازرسی‌های تحمیلی بر عراق از سوی آمریكا، از مطرح کردن گزینه نظامی در مذاكرات هسته‌ای به‌عنوان فشاری از سوی آمریكا به دولت به منظور تحصیل یک پیروزی یاد كر‌ده‌اند. امضا‌كنندگان این نامه با طرح این پرسش كه چرا این همه امتیازات به دشمن داده شده، خاطر‌نشان کرده اند: همان‌طور که دولت تدبیر و امید بارها اعلام کرده هدف از مذاکرات تاکید بر پیگیری حقوق و عزت و عظمت ملت ایران است و به هیچ عنوان اجازه نخواهد داد خطوط قرمز تعیین شده از سوی مقام معظم رهبری در مذاکرات هسته‌ای و قرارداد احتمالی پیش رو خدشه پذیرد که در غیر این صورت چنین قراردادی از سوی نظام مقتدر جمهوری اسلامی فاقد اعتبار خواهد بود.
بر این اساس در حالی بازار سرمایه متاثر از این اخبار همچنان روند نزولی خود را طی می‌كند كه به نظر می‌رسد نهاد ناظر بر بورس بدون توجه به كمبود نقدینگی بازار، صدور مجوزهای افزایش سرمایه را به‌عنوان یك استراتژی در دستور كار برنامه‌های خود قرار داده است؛ مساله‌ای كه سبب خواهد شد تا مزیت تامین مالی از طریق بازار سرمایه را به یك هزینه برای شركت‌های بورسی و سهامداران آنها مبدل سازد.
مدیر نظارت بر شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران در گفت‌وگو با «دنياي اقتصاد»، به مقايسه ميزان افزايش سرمايه‌هاي صورت گرفته در بازار سرمايه در فصل بهار نسبت به مدت مشابه در سال گذشته پرداخت و اظهار کرد: بر اساس گزارش منتشر شده توسط رئیس اداره نظارت بر اوراق بهادار سرمایه‌ای، کل افزایش سرمایه ثبت شده در دو ماهه اول سال جاری در بورس و فرابورس چیزی حدود 1600 میلیارد تومان است که مربوط به 13 شرکت بورسی و فرابورسی است. در حالی‌که مجموع افزایش سرمایه 8 شرکت بورسی 750 میلیارد تومان است. بخش قابل ملاحظه افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی و فرابورسی در دو ماه اول سال از محل آورده نقدی سهامداران و مطالبات حال شده است.
روح‌الله حسيني‌مقدم ادامه داد: از سوي ديگر در سال 1393 مجموعا 175 شرکت بورسی و فرابورسی بیش از 27 هزار میلیارد تومان افزایش سرمایه داشته‌اند که از این میزان حدود 68 درصد از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده و حدود 10 درصد از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها بوده است. همچنین در سال 1393 مجوز انتشار 11 اوراق بدهی صادر شد که ارزش آن 2500 میلیارد تومان بوده است که شامل 4 مورد اوراق مشارکت، 6 مورد اوراق اجاره و یک مورد هم اوراق مرابحه بوده است.
وي آخرين سرمايه ثبت شده مجموع شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در پايان سال 93 را نزدیک به 887 هزار ميليارد ريال ذكر كرد كه نسبت به ابتداي سال 93 از رشد 22 درصدي برخوردار بوده است.
اين مقام مسوول در شركت بورس تهران با بيان اينكه طی سال 93، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس برابر با 203 هزار و 23 میلیارد ریال افزایش سرمایه داشته‌اند، ادامه داد: براساس مجوزهای صادره، 62 درصد افزایش سرمایه‌ها از محل مطالبات حال شده سهامداران و آورده نقدی، 26 درصد از محل سود انباشته و اندوخته‌ها و 12 درصد از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها تامین شده‌اند.
اطلاعات مربوط به مجوزهای صادره طی 12 ماهه سال 93 به شرح جدول بالا است.
وي در برابر اين سوال كه با توجه به پايين بودن حجم و ارزش معاملات در سال جاري، آيا اعمال افزايش در سرمايه شركت هاي بورسي منجر به كاهش بيشتر قيمت سهام شركت‌ها و حجم و ارزش معاملات نمي‌شود، گفت: آيا بهتر نيست كه در اين برهه از زمان ميزان مجوزهاي صادره به شركت هاي بورسي براي افزايش سرمايه كاهش يابد تا به اين واسطه قيمت سهام شركت‌ها از كاهش برخوردار نشوند؟ گفت: انتخاب زمان انجام افزایش سرمایه توسط شرکت‌ها تابع عوامل مختلفی است که شامل طرح و توسعه، هزینه تامین مالی، شرایط بازار، بوروکراسی و تشریفات افزایش سرمایه و... می‌شود. همچنان که ملاحظه می‌شود شرایط بازار سهام در افزایش سرمایه از اهمیت بالایی برخوردار است؛ به‌ویژه زمانی که قیمت سهام شرکت افزایش قابل ملاحظه‌ای دارد و سهامداران عمده تصمیم داشته باشند با صرف سهام افزایش سرمایه دهند.
حسيني مقدم ادامه داد: از طرفی در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی هم این موضوع اهمیت دارد؛ زیرا حق‌تقدم در بازار در شرایطی که قیمت سهام جذابیت لازم را ندارد، استفاده نمی‌شود و معمولا متعهد پذیره نویسی که در بسیاری از موارد همان سهامدار یا سهامداران عمده است، باید حق‌تقدم‌های استفاده نشده را خریداری كند که منجر به افزایش هزینه تامین مالی برای سهامدار عمده خواهد شد.
وي با بيان اينكه از این جنبه که سازمان بورس در این شرایط که بازار وضعیت مساعدی ندارد مجوز افزایش سرمایه ندهد، موافق نیستم، تصريح كرد: طبیعی است که طراحی بازار ثانویه با هدف ایجاد فضایی از جریان نقدینگی دائمی و مستمر برای تامین مالی بنگاه‌ها است و به هیچ دلیلی نباید این جریان قطع شود. همچنان‌که اشاره شد، شرکت‌ها با سنجیدن شرایط بازار خودشان تصمیم به تامین مالی از بازار سرمایه می‌گيرند و شرایطی مانند قیمت سهام را می‌سنجند.مدیر نظارت بر شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران اضافه كرد: از سوي ديگر در دنیا از عرضه اولیه سهام برای افزایش سرمایه همان شرکت استفاده می‌شود که در کشور ما این کار کمتر انجام می‌شود. سهامدار عمده پس از انتشار سهام در روز عرضه اولیه همه منابع را در قالب افزایش سرمایه مجددا در شرکت تزریق می‌کند تا به واسطه بورسی شدن، منابع جدیدی برای طرح‌های توسعه‌ای شرکت فراهم كند.
وي خاطر نشان ساخت: اين درحالي است كه سهامداران عمده در کشور ما، منابع حاصل از عرضه اولیه سهام را از بازار سرمایه جمع می‌کنند و به سمت سایر پروژه‌ها و شرکت‌های خود می‌برند.