در ابتدای این گفتوگو دکتر حامد سلطانینژاد به بررسی وضعیت معاملات در هفته گذشته پرداخت و گفت: با توجه به تعطیلی نیمی از هفته قبل و همچنین تجمیع عرضهها در 3 روز ابتدایی هفته، باز هم شاهد بودیم که حجم معاملات وضعیت مطلوبی داشته همچنین ثبات نسبی قیمتها نیز تجربه شد تا جایی که جهش قیمتی محدود بوده و حجم عرضه و تقاضا به نسبت گذشته، به یکدیگر نزدیک تر شد که نشانهای قطعی از آرامش و ثبات بازار به شمار میرود. این وضعیت همچنین نشاندهنده تضارب منطقی عرضه و تقاضا محسوب میشود که میتواند بخشهای تولیدکننده بالادستی و پاییندستی را در مسیر تقویت زنجیره ارزش و افزایش حجم تولید یاری کند. وی در ادامه افزود: تجربه هفتههای اخیر نشان میدهد که در آستانه ورود به روزهای سرد سال، وضعیت کلی بازار به سمت ثبات پیش میرود. البته این شرایط منطقی که خود میتواند دورنمای مطلوب معاملاتی در بورس کالا را ترسیم کند نیاز به حمایت خواهد داشت. تجربههای جهانی نشان داده است که بخش لجستیک همچون حمل و نقل، انبارداری یا نظارت و بازرسی بر کیفیت و کمیت کالاها، میتواند فضای بهتری را برای نیل به اهداف بورس کالا ایجاد کند؛ رخدادی که در بسیاری از کشورها و بازارهای مهم در جهان تجربه شده است.
درخصوص لجستیک، نقش انبارداری حداقل در بازار داخلی کشورمان با محوریت بورس کالا برجستهتر است، زیرا حداقل خروجی آن عرضه مستمر کالای موجود از انبار بوده که از یکسو فضا برای برخی بازارسازیها را محدود ساخته و از سوی دیگر، خریدار میتواند به وجود کالای قابل عرضه، مطمئن باشد. سلطانینژاد درخصوص برنامه صادراتی بورس کالای ایران گفت: برنامه سازمان بورس کالای ایران در حوزه صادرات حضور در بازارهای جهانی از طریق سازوکار انبارهاست. وی افزود: در این راستا و برای پیشبرد این هدف یک سایت تعریف کردیم و اطلاعیه عرضهها را همچون عرضههایی که در بورس کالا معرفی میکنیم در این سایت با قیمت و مقدار اطلاعرسانی کردیم. هدف ما از این کار این است که بازارها را به سمت خود جذب کنیم. وی ادامه داد: اطلاعرسانی در بازارهای خارجی نمیتواند مانند بازارهای داخلی باشد به همین دلیل از سیستمهای بازاریابی هوشمند که استفاده از این نوع سیستمها در جهان متداول است استفاده کردیم. وی افزود: وقتی اطلاعیه عرضه روی سایتهایی که در این سیستم طراحی شدند قرار میگیرد، از طریق این سامانه به کلیه متقاضیان بالقوه کالاها ایمیل زده میشود و آنها در جریان کار قرار میگیرند. مدیرعامل بورس کالا ادامه داد: همین اتفاق را میتوان در بعدی وسیعتر و گستردهتر بررسی کرد به این صورت که بورس کالای ایران اطلاعات را برای تعداد زیادی مصرفکننده میفرستد؛ اما اعمال این عملکرد نیازمند الزاماتی است. بهطور مثال باید مشخص کنیم چه مقدار از این کالا موجود است یا در چه تاریخهایی قرار است تولید شود یا در قالب چه قراردادی عرضه شود؟
سلطانینژاد اظهار کرد: اما مسالهای که در این میان وجود دارد این است که برای تکمیل این زنجیره باید سیستم بانکی هم بتواند به درستی به وظایف خود عمل کند و در شرایط فعلی بانکها بهعنوان حلقه مفقوده کشور ما محسوب میشوند. در سیستم بانکی وقتی کسی بخواهد وارد معاملات نقدی شود باید درصدی از معامله را پیش پرداخت کند و کارگزار وارد میدان بازی شود اما وقتی سیستم بانکی نباشد عملیات در همین جا قطع میشود و ناکام میماند. به همین علت ما برای پیشبرد این راهبرد با بانکهای خارجی وارد مذاکره شدیم. بانکهای ایرانی هم میتوانند از پس این کار برآیند اما مشکلی که در این میان درخصوص همکاری با این بانکها وجود دارد این است که بعد از بحران 8-2007 تغییراتی در بانکداری جهانی اتفاق افتاد و باعث شد بانکهای ایرانی با ادبیات بانکهای خارجی آن طور که باید و شاید آشنا نباشند و نتوانند کار را پیش ببرند. در این میان نکته دیگر این است که بانکهای انتخابی باید بانکهای بزرگی باشند تا همه بتوانند با آنها ارتباط برقرار کنند و بتوانند جابهجایی پول را به راحتی انجام دهند. علاوه بر این موضوع وقتی افتتاح حسابی از طریق مصرفکنندگان در بانکهای خارجی استارت میخورد میتواند از همان حساب برای تمامی معاملات استفاده کند و این امتیاز مثبت دیگر در شرایط فعلی است. سلطانینژاد افزود: زمانی بورس کالا میتواند ادعا کند زیرساخت فراهم کرده که در هلدینگ صادراتی این سازمان مبادلات با دلار و یورو انجام پذیرد و روی سیستم تصمیم نظارت داشته باشد. وی در ادامه به بازاریابی در کشورهای خارجی اشاره کرد و افزود: در بازارهای داخلی میتوان با رایزنی، تولیدکنندگان را ملزم به عرضه در بورس کالا کرد اما در بازارهای خارجی بازاریابی یکی از مهمترین اهرمهای حرکت است. با مطالعات انجامشده میتوان گفت بعد از کشور عراق بهعنوان یکی از بزرگترین شریک تجاری، بازارهای شرق آسیا و یکی از اروپایی هم بازارهای خوبی برای برخی کالاهای ما هستند.
مدیر عامل بورس کالای ایران میگوید: البته این در حالی است که برای هر کالا بازار خاص وجود دارد و شاید جز عراق بازاری برای تمام کالاهای ما وجود نداشته باشد. در شرایطی هستیم که با استفاده از همین سیستم هوشمند باید بازاریابی دقیق صورت گیرد و ببینیم تقاضا از کدام سمت میآید و طبق همان بستر را فراهم کنیم و براساس آن فعالیتمان را شکل دهیم. وی در نهایت افزود: برای کارکردن در عرصههای بینالمللی و جهانی باید از شیوههای بینالمللی و جهانی استفاده کرد و نمیتوان کار را به شیوههای سنتی پیش برد، اما باید زیر ساختهای مناسب ایجاد کرد تا بتوان در رسیدن به اهداف و طی کردن مسیر موفق عمل کرد.