توقف بانک‌ها پشت چراغ قرمز بورس

توقف طولانی مدت نمادهای معاملاتی یک گروه اثرگذار دیگر در بورس. اینها واژه های بیگانه ای برای فعالین بازار سرمایه نیست. اتفاقی که دستکم در چند سال گذشته برای گروه پالایشی نیز اتفاق افتاده بود که یکی از اثرات آن حبس شدن نقدینگی قابل توجهی از سهامداران در بورس و نیز اثرپذیری منفی نقدشوندگی بازار از این رخداد است.
بر این اساس حالا نمادهای گروه بانکی نیز سه، چهار ماهی می شود که به‌عنوان دومین صنعت بزرگ بورس تهران در تالار شیشه ای متوقف هستند. گروهی که پس از مطرح شدن موضوع اجرایی شدن برجام و رفع تحریم ها در زمستان پارسال در حد انتظار رشد نکردند و این روزها هم توقف طولانی مدت در کنار مواردی همچون پابرجا بودن ابهامات اتصال شبکه بانکی ایران به سوئیفت و نیز تردید بانک‌های خارجی در رابطه‌شان با بانکهای کشور بر حاشیه های آنان اضافه کرده است.
با این حال این روزها سهامداران و سرمایه گذاران گروه بانکی شاهد فشارهای بانک مرکزی بر روی شرکتهای این گروه در راستای استانداردسازی صورت‌های مالی غیرشفاف فعلی‌شان هستند که از قضا نه مبتنی بر استانداردهای داخلی هستند نه استانداردهای بین‌المللی؛ و این رخداد موضوع سلامت نظام بانکی کشور را هم تا حدودی به خطر انداخته است.
بر این اساس باید گفت غیبت نمادهای این گروه در تالار شیشه ای با فرارسیدن فصل مجامع عمومی آغاز شده است. مجامعی که با حاشیه همراه بودند و برخی از آنها نیز با تاخیر برگزار شد که برخی از بانکها به دلیل الزامشان بر ارائه اطلاعات مالی در فرمت استانداردهای بین‌المللی و نیز التزام بر ذخیره‌گیری مناسب و همچنین روش‌های شناسایی سود با منع بانک مرکزی از برگزاری مجمع خودداری کردند.
با این وجود تازگی ها زمزمه هایی شنیده می شود مبنی بر این که بانک مرکزی به دنبال راهکاری برای برگزاری مجامع بانک هاست. بر این اساس برخی کارشناسان معتقدند علت تاخیر در برگزاری مجمع بانکها اینست که بانک مرکزی از وضعیت بانک ها نگرانی داشته و قصد دارد تا از وضعیت آنها مطمئن شود؛ چرا که بازار پول نهاد اصلی اقتصاد کشور است و بانک مرکزی باید مطمئن شود که نظام پولی سالم، شفاف و پویا است و هیچ مشکلی ندارد تا سایر بخش های اقتصادی نیز بتوانند با استفاده از خدمات بانک ها توسعه پیدا کنند.
همچنین صنعت بانکداری که وزن مهمی در بازار سرمایه دارد به دلیل مشکلات سیستم بانکداری با چالش هایی مواجه است و عدم برگزاری مجامع بانکی نیز به این چالش اضافه کرده و تا زمانی که هم بانکها با مشکل مواجه شوند، نمی توانند به سایر بخش های اقتصادی خدمات ارائه کنند.
بر این اساس بانک مرکزی قصد دارد تا ضمن شفافیت عملکرد بانک ها به هدف خود که کمک به رشد و توسعه اقتصادی و رشد شرکت ها است، برسد. بعلاوه این که بانکها برای رسیدن به این هدف باید با همکاری بانک مرکزی شفافیت ایجاد کنند تا بانک مرکزی اجازه برگزاری مجامع را به آنها بدهد.
از سوی دیگر ابهامات اجرای برجام نیز موضوع قابل تامل دیگری است که یک پای آن به سیستم بانکی بسته شده است و بانکی ها برای پیوستن به شبکه بانکی بین‌المللی چاره‌ای جز انتشار صورت‌های مالی خود در این فرمت ندارند.
البته در این زمینه نیز تازگی ها رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به این که در همکاری‌های بین‌المللی‌مان، ارتباطاتی داریم و برای برخورداری از امکانات این ارتباطات باید استانداردهایی را بپذیریم اعلام کرده است که در صورت عدم نتیجه اقدامات انجام شده با اف.ای.تی.اف مهلت 18ماه به احتمال زیاد تمدید خواهد شد.
به گفته وی، «عملیات بانکی»، «شناسایی‌ریسک»، «روش‌های حسابداری» و «گزارشگری مالی» می‌تواند موجب ارتقای نظام بانکی کشور شود که اضافه بر همه این موارد، ساختار واقعی نظام بانکی نیز باید تقویت شود. بعلاوه این که یکی از بحث‌های بسیار جدی افزایش سرمایه بانک هاست که بتواند نرخ کفایت سرمایه را در حداقل‌هایی نگه دارد که اکنون از آن حد پایین تر است.
با این وجود اما نکته موضوع قابل طرح و بیان در این زمینه اینست که در صورت بازگشایی، نمادهای گروه بانکی چه اثری بر کلیت بازار سهام خواهد داشت. در این خصوص برخی از کارشناسان معتقدند با حفظ شرایط موجود بازگشایی بانک‌ها می‌تواند بازار سهام کشور را با فشار و شوکه مواجه کند؛ چرا که گروه بانکی بخش بزرگی از ارزش کل بازار سهام را به خود اختصاص داده و با ریزش نماگرهای این گروه، هیجان منفی به کل بازار تحمیل خواهد شد.
البته در مقابل برخی دیگر بر این باورند که طولانی توقف بانکی ها در بورس به عنوان ضربه گیر عمل کرده و تا حدودی مانع از ایجاد و تداوم هیجانات منفی در بازار خواهد شد و افزون بر این، بازار سهام هم بخشی از هیجان منفی مربوط به بازگشایی بانک‌ها را تاکنون پیش‌خور کرده است.
با همه این تفاسیر در حالی نمادهای گروه بانکی به عنوان دومین صنعت بزرگ بورس تهران کماکان پشت چراغ قرمز بورس متوقف هستند که از یک سو خبرهای خوشی چون آزاد شدن اموال مسدود شده بانک صادرات منتشر می شود و از سوی دیگر برخی یافته‌های پژوهشگران پولی و بانکی کشور در‌ بررسی شاخص‌های تعیین‌کننده سلامت بانکی کشور نشان‌دهنده افت سلامت بانک‌ها در پنج ساله گذشته است.