در این راستا بیست و یکمین نشست کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران روز دوشنبه با موضوع «ابزارهای مالی قابل استفاده صنایع در بورس» و با حضور مدیرعامل فرابورس ایران و نمایندگان اتاق برگزار شد. در این جلسه مدیرعامل فرابورس ایران به ارائه جزئیات از سازوکار بازار شرکت‌های کوچک و متوسط پرداخت. به گفته امیر هامونی، تاکنون بیش از 100 شرکت در این حوزه در فرابورس پذیرش شده‌اند، اما به علت برخی مسائل فرآیند بررسی آنها بسیار زمانبر است. وی حداقل سرمایه این شرکت‌ها برای پذیرش را 100 میلیون تومان عنوان می‌کند و می‌گوید: حتی شرکت‌های زیان‌ده اگر چشم‌انداز سودآوری داشته باشند می‌توانند مراحل پذیرش را سپری کنند. هامونی بر لزوم رعایت استانداردهای حسابداری و شفافیت اطلاعات این شرکت‌ها تاکید می‌کند و معتقد است باید در جهت فرهنگ‌سازی آموزش کافی به این بنگاه‌ها برای فعالیت در بازار سرمایه داده شود. مساله‌ای که اهمیت حضور شرکت‌های مشاور پذیرش را بیش از پیش پررنگ می‌کند. همچنین برای آنکه از فعالیت سفته‌بازان در سهام این شرکت‌های کوچک که به سادگی با حجم محدودی از نقدینگی نوسان می‌کنند جلوگیری شود، معامله مستقیم اشخاص حقیقی در سهام این شرکت‌ها ممنوع است.
درخواست 500 شرکت برای ورود به فرابورس
به گزارش روابط عمومی فرابورس ایران، امیر هامونی در این نشست ضمن آنکه انواع روش‌های تامین مالی از طریق بازار سرمایه و به‌طور مشخص فرابورس را توضیح داد به‌طور ویژه به تشریح بازار شرکت‌های کوچک و متوسط پرداخت و گفت: در 8 سالی که از تاسیس فرابورس ایران می‌گذرد بالغ بر 500 شرکت درخواست پذیرش به این رکن بازار سرمایه ارائه کرده‌اند که بنا به دلایل مختلف امکان راهیابی به فرابورس را نداشته و از این تعداد 20 درصد پذیرش شده‌اند. مدیرعامل فرابورس ایران در آسیب‌شناسی این موضوع مساله شفافیت و بحث حاکمیت شرکتی را دو مقوله مهم در مسیر پذیرش شرکت‌ها عنوان کرد و افزود: هدف اصلی از تاسیس فرابورس به‌کارگیری سازوکارهای ساده‌تر و تسهیل شرایط ورود برای شرکت‌هایی بوده است که به لحاظ سایز، سرمایه و باقی شرایط، امکان حضور در بورس اوراق بهادار تهران را نداشته‌اند، اما به هر ترتیب با آنکه شرایط ورود ساده‌تر شده اما خط قرمزهای مرتبط با شفافیت و رعایت اصول حاکمیت شرکتی مهمترین آیتم‌هایی هستند که باید بنگاه‌های اقتصادی برای حضور در فرابورس مدنظر قرار دهند.
وی با اشاره به بازار شرکت‌های کوچک و متوسط و اختصاص یک تابلو برای معاملات شرکت‌های دانش‌بنیان، شرایط این بازار را بسیار ساده‌تر از بازارهای اصلی بورس و فرابورس عنوان کرد و گفت: بنگاه‌های اقتصادی در بدو ورود با مجموع حقوق صاحبان سهام 100 میلیون تا 50 میلیارد تومان امکان حضور در این بازار را دارند، ضمن آنکه اگر شرکت زیان‌ده نیز باشد با ارائه چشم‌انداز روشن از سودآوری می‌تواند درخواست پذیرش خود را به این بازار ارائه دهد. اما مساله مهم که باید مورد تاکید چندباره قرار بگیرد مساله رعایت شفافیت در ارائه صورت‌های مالی است که حتما حسابرس معتمد گزارش‌های مالی را ارزیابی کند و در واقع سیستم حسابداری صنعتی در شرکت مورد استفاده قرار گرفته باشد. هامونی در ادامه به سرمایه‌گذارانی که امکان حضور در روند معاملات بازار SME را دارند اشاره کرد و در این خصوص توضیح داد: با توجه به سایز این شرکت‌ها و به این دلیل که نوسانات سهم‌های بزرگ روی قیمت و معاملات این‌گونه شرکت‌ها اثر منفی نداشته باشد، امکان معاملات سهام آنها تنها توسط حقوقی‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاران نهادی امکان‌پذیر است و حقیقی‌های بازار به‌طور مستقیم امکان حضور در این بازار را ندارند.
حضور کمرنگ شرکت‌ها در بازار SME
در بخش دیگری از این نشست، مهدی پورقاضی رئیس کمیسیون اتاق بازرگانی تهران با طرح پرسشی در این خصوص که چرا با وجود 80 تا 90 هزار شرکت کوچک و متوسط در سطح کشور، تنها شرکت‌های اندکی در بازار SME پذیرش شده‌اند، گفت: یکی از عمده‌ترین مشکلات واحدهای تولیدی کوچک و متوسط در کشور تامین سرمایه در گردش و نقدینگی است و از آنجا که دولت و بازار پول توان پاسخگویی به تمامی نیازهای تامین مالی این شرکت‌ها را ندارند انتظار بر این است که کانال بازار سرمایه برای تامین مالی این شرکت‌ها فعال‌تر شده و شرکت‌های زیادی در بازار سهام و شرکت‌های کوچک و متوسط پذیرش شوند. مدیرعامل فرابورس در پاسخ به این موضوع عنوان کرد: در فرآیند پذیرش شرکت‌ها اقدامات مختلفی از سوی شرکت‌ها باید صورت گیرد که امری زمانبر بوده و بهتر است شرکت‌ها پیش از ورود به بازار سرمایه آمادگی لازم را در خود به‌وجود آورند. به‌عنوان مثال بحث شفافیت مالیاتی، صورت‌های مالی حسابرسی شده، رعایت حاکمیت شرکتی در نحوه اداره مجموعه و... از جمله مهمترین مواردی است که اگر پیش از درخواست پذیرش شرکت‌ها به فرابورس یا بورس رعایت شوند بحث پذیرش آنها بسیار کوتاه شده یا حتی در یک هفته انجام می‌شود. به گفته وی در حال حاضر بسیاری از شرکت‌ها پس از ارائه درخواست پذیرش به سراغ رعایت اصول و قواعد مورد نیاز می‌روند که همین مساله، فرآیند پذیرش را امری زمانبر می‌کند.
لزوم فرهنگ‌سازی مناسب
علی سنگینیان، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران نیز در این نشست عنوان کرد: یکی از مهمترین اصول لازم برای حضور هرچه بهتر و موفق‌تر شرکت‌های کوچک و متوسط در فرابورس به‌خصوص در بازار اختصاصی آنها، اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی درخصوص بایسته‌ها، الزامات و پیش‌نیازهای این بازار است، از این رو برگزاری جلسات متعدد آموزشی با همکاری اتاق بازرگانی تهران و فرابورس ایران در این خصوص امری ضروری است. مدیرعامل فرابورس ایران نیز با بیان اینکه علاوه بر لزوم برگزاری این جلسات آموزشی در اتاق تهران، با همکاری مرکز مالی دوره‌های آموزشی مورد نیاز شرکت‌های کوچک و متوسط برگزار می‌شود، ادامه داد: به‌عنوان مثال «بایسته‌های حقوقی ناشران» دوره‌ای است که مرکز مالی ایران برای آشنایی بیشتر شرکت‌ها با مباحث بازار سرمایه و بورس طراحی کرده و کمک بزرگی برای آشنایی هرچه بیشتر شرکت‌های متقاضی پذیرش در بازار سرمایه با الزامات و پیش‌نیازهای این بازار است.
نقش شرکت‌های مشاور پذیرش پررنگ شود
هامونی یکی دیگر از مهمترین الزامات برای حضور هرچه بهتر شرکت‌ها در بازار SME را توجه به نقش شرکت‌های مشاور پذیرش عنوان کرد و در این خصوص گفت: در برخی بورس‌های توسعه‌یافته شرکت‌های مشاور پذیرش که نقش اثرگذاری در آماده‌سازی شرکت‌ها برای حضور در بورس‌ها را دارند، حتی بعضا 3 تا 5 سال پس از پذیرش شرکت‌ها در بورس کماکان به شرکت‌ها مشاوره می‌دهند تا از مسیر اصلی و استاندارد درخصوص ارائه صورت‌های مالی و... دور نشوند. در بازار سرمایه ما نیز باید نقش این‌گونه شرکت‌ها هر چه بیشتر پررنگ و برجسته شود تا آماده‌سازی شرکت‌ها برای پذیرش در بورس و تداوم مسیر فعالیت آنها در بازار سرمایه به‌خوبی صورت گیرد.
اطلاع‌رسانی به موقع اطلاعات نهانی
هامونی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به لزوم شفافیت در بازار سرمایه و نقش سازنده این موضوع در روابط سرمایه‌گذاران گفت: این نظام را در بازار سرمایه هنوز نتوانسته‌ایم به‌درستی محقق و برپا کنیم و شرکت‌ها اگر اطلاعات نهانی دارند بلافاصله اطلاع‌رسانی‌های لازم درخصوص آن صورت نمی‌گیرد و بعضا با مساله نشت اطلاعات روبه‌رو هستیم که زمینه‌های رانت را برای استفاده برخی افراد فراهم می‌کند.این در حالی است که در بورس‌های توسعه‌یافته هرگونه اطلاعاتی درخصوص شرکت‌ها بلافاصله در حضور رسانه‌ها شفاف‌سازی می‌شود. به گفته هامونی بهای شفافیت در بازار سرمایه در حال حاضر بالاست و به همین دلیل روی بحث افزایش معافیت‌های مالیاتی در بورس‌ها برای اقبال بیش از پیش شرکت‌ها برای حضور در بازار رسمی باید کار کرد.
بازطراحی صندوق‌های سرمایه‌گذاری
وی یکی از آسیب‌های فعلی بازار سهام را عدم مدیریت و برنامه‌ریزی چگونگی فعالیت سرمایه‌گذاران حقیقی در بازار عنوان کرد و گفت: در بورس‌های توسعه‌یافته آمار حضور حقیقی‌ها در معاملات سهام بسیار کمرنگ بوده و معاملات آنها از طریق صندوق‌ها صورت گرفته و مدیریت می‌شود به‌طوری که تعداد کدهای سهامداری افراد حقیقی اغلب بسیار اندک است. هامونی از بازطراحی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه خبر داد و گفت: در حال حاضر صندوق‌های سرمایه‌گذاری امکان معاملات سهام در بازارهای اصلی بورس و بازار اول و دوم فرابورس را دارند که در حال بازطراحی آنها برای انجام معاملات در تمامی بازارها هستیم تا حضور سرمایه‌گذاران حقیقی در معاملات بازار نیز به‌خوبی هدفمند و مدیریت شود.