شاید شنیده باشید که برایواحد اندازه گیری الماس ، از واحد قیراط استفاده می کنیم. قیراط یکی از 4 سی الماس است که در تعیین ارزش الماس بسیار عالی است زیرا هر چه قیراط الماس سنگین‌تر باشد، ارزش آن بالاتر است و در بیشتر موارد، هزینه حلقه نامزدی طلا و حلقه ازدواج طلا برای خرید بیشتر به خود الماس بستگی دارد.
اما آیا می دانید در یک فروشگاه الماس چگونه قیراط الماس خود را اندازه گیری می کنند؟ و کلمه "قیراط" در واقع به چه معنی است؟ امروز پاسخ را با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.
قیراط : واحد اندازه گیری الماس
واحد اندازه گیری الماس قیراط است، منظور از قیراط یکای جرم سنگهای قیمتی است و در واقع چگالی آنها را بر حسب وزن محاسبه می‌کند. هر قیراط حدود ۲۰۰ سوت است. علاوه بر قیراط که شناخته‌شده‌ترین واحد اندازه گیری الماس است، می‌توان الماس یا سایر سنگهای قیمتی را بر حسب میلیمتر نیز اندازه‌گیری کرد. در واقع استفاده از مقدار اندازه و ابعاد الماس باتوجه‌به نوع تراشی که روی الماس پیاده‌سازی شده است امکان برآورد چگالی الماس را برای شما مهیا می‌سازد. با ما همراه باشید تا به تفصیل به واحدهای اندازه گیری الماس بر اساس چگالی الماس و اندازه آن بپردازیم.
قیراط چیست؟
قیراط واحد اندازه گیری وزن است. یک قیراط برابر با 0.2 گرم است. الماس و طلا بر حسب قیراط اندازه گیری می‌شوند زیرا هر دو مواد بسیار متراکم هستند. چگالی یک ماده، جرم ماده در واحد حجم است. چگالی الماس‌ها بسیار بیشتر از طلا است، بنابراین وزن یک الماس یک قیراط بیشتر از یک قطعه طلای یک قیراط است.
در این حالت، قیراط ها بر اساس وزن ۰٫۱۲ گرم یا ۰٫۰۱ گرم به ۱۰۰ امتیاز تقسیم می‌شوند. الماس‌های بزرگ گران‌تر از الماس‌های کوچک‌تر هستند، زیرا کمیاب‌تر هستند و با افزایش وزن قیراط، قیمت آن نیز افزایش می‌یابد. برای داشتن اطلاعات بیشتر در مورد قیراط الماس می توانید مقاله زیر را نیز بخوانید:
چگونه قیراط در الماس اندازه گیری می‌شود؟
قیراط واحد اندازه گیری وزن فیزیکی الماس است. یک قیراط به ۱۰۰ امتیاز تقسیم می‌شود و وزن آن ۰٫۲۰۰ گرم یا ۰٫۰۱۵ گرم است.
قیراط الماس حدود ۲۰۰ میلی‌گرم وزن دارد. یک قیراط تقریباً به همان مقدار است. یک قیراط یک سنگ وزن دارد و معادل Ct است. قیمت هر قیراط نسبت به وزن قیراط افزایش می‌یابد. الماس‌ها بسته به‌اندازه‌شان می‌توانند ارزش قیراط بالایی داشته باشند. قیراط (ct) واحد اندازه گیری الماس است. زیرا هر چه الماس بزرگ‌تر باشد، کمیاب‌تر می‌شود، بنابراین قیمت الماس با اندازه آن افزایش می‌یابد.
واحد اندازه گیری الماس با برش (مقدار) و همچنین عمق آن تعیین می‌شود. الماسی با عمق کمتر، قطر (اندازه) بیشتری نسبت به الماسی با شفافیت بسیار بالاتر دارد. این فرد است که شکل را ترجیح میدهد. اگرچه اکثر الماس‌ها به شکل‌های گرد تراشیده می‌شوند، بسیاری از مردم اشکال دیگر را ترجیح می‌دهند.
فهرست الماس راپاپورت قیمت الماس خام را تعیین می‌کند. فاکتور وزن یکی از مهمترین عوامل تعیین‌کننده قیمت است و پس از آن شفافیت، رنگ و کیفیت برش. الماس‌های بزرگ گران‌تر و کمیاب‌تر هستند و کمتر یافت می‌شوند.
واحد اندازه گیری الماس چیست
همان‌طور که در مقدمه هم بیان شد، رایج‌ترین واحد اندازه گیری الماس قیراط (Carat) است. اما می‌توان بر اساس چگالی الماس و شکل تراش این سنگ جواهر نیز آن را اندازه‌گیری کرد. در واقع اندازه گیری الماس روش‌های مختلفی دارد که قیراط یکی از آنها است. برآورد چگالی سنگ الماس نیز روش دیگری است که برای تخمین وزن الماس از آن استفاده می‌شود.
نحوه محاسبه حدودی قیراط الماس
الماس‌ها را می‌توان هم بر حسب وزن قیراط و هم بر حسب میلیمتر اندازه‌گیری کرد. درحالی‌که الماس‌ها بر اساس وزن قیراط خریداری می‌شوند - قیراط واحد استاندارد اندازه گیری الماس است - مهم است که اندازه‌ها و نسبت‌های میلیمتری را در نظر بگیرید تا بهترین گزینه ممکن را برای بودجه خود انتخاب کنید. در واقع توجه به چگالی الماس می‌تواند کمک بیشتری به شما برای انتخاب بهترین الماس متناسب با بودجه‌ای که در اختیار دارید، داشته باشد. چرا که اندازه الماس و تخمین چگالی آن مسئله‌ای است که به‌راحتی با چشم قابل‌سنجش است.
چرا اندازه‌گیری میلیمتری الماس مهم است؟
در تمام روش‌های تعیین واحد اندازه گیری الماس، اندازه‌گیری میلیمتری، روش ساده‌تری برای تخمین چگالی الماس محسوب می‌شود. چرا که اندازه‌گیری میلیمتری الماس اندازه واقعی آن را به شما می‌گوید. دلیل آن کاملاً مشخص است. همان‌طور که می‌دانید دو الماس با وزن قیراطی یکسان می‌توانند ظاهر متفاوتی داشته باشند و در نتیجه بزرگ‌تر از وزن معادل قیراط به نظر برسد. گاهی اوقات خریداران الماس ترجیح می‌دهند الماسی تهیه کنند که اگرچه از نظر قیراط، عدد قابل‌توجهی ندارد اما از نظر چگالی و ابعاد بزرگ به نظر برسد. اگر علاقه دارید که الماسی با چنین ویژگی تهیه کنید بهتر است سراغ الماسی با تراش‌های باگت، اوال و اشک یا گلابی بروید. این تراش‌ها عموماً چگالی الماس را بیشتر از آنچه هست نشان می‌دهند.
ضمن این که اگر قرار است الماسی را برای سوار شدن روی حلقه یا انگشتر انتخاب کنید توجه به شکل ظاهری و چگالی الماس اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. ضمن این که باید اندازه‌های میلیمتری و دقیق آن را بدانید تا بتوانید چگالی الماس موردنظرتان را متناسب با بودجه خود انتخاب کنید.
هنگام خرید الماس، توجه به تراش الماس اهمیت بسیاری دارد ضمن این که در تراش‌های غیر گرد الماس مثلاً تراش کاشن (کوسنی) یا باگت اندازه‌گیری میلیمتر نیز مهم است. در واقع این اندازه‌های میلیمتری تعیین می‌کنند که چگالی الماس موردنظر شما با تراش تعیین شده چه اندازه خواهد بود. تراش کاشن یک تراش مربعی است و بسیار مهم است که همه ابعاد آن به صورت میلیمتری و دقیق تعیین شده باشند. در مورد تراش باگت نیز همین اصل صادق است و اندازه‌های میلیمتری و دقیق نقش مهمی در زیباتر دیده شدن سنگ الماس خواهند داشت. ضمن این که ابعاد دقیق کار تخمین چگالی الماس را نیز ساده‌تر می‌سازند و می‌توان به این روش قیراط الماس را برآورد کرد.
چگونه چگالی یا قیراط الماس را حساب کنیم
هنگام خرید الماس، می‌توان وزن قیراط و اندازه‌های میلیمتری را در گواهی الماس یافت؛ بنابراین باتوجه‌به نوع تراش سنگ الماس می‌توان بر اساس چگالی الماس و اندازه‌های میلیمتری، وزن الماس را بر حسب قیراط تخمین زد. البته ممکن است خطا‌های کوچک محاسباتی در این زمینه وجود داشته باشد اما در اکثر موارد عدد به‌دست‌آمده به عدد واقعی قیراط الماس بسیار نزدیک است.
سیستم محاسبه‌ای نقطه‌ای الماس
یک اصطلاح تجاری و عمده‌فروشی که ممکن است در زمان خرید و فروش جواهرت به‌ویژه الماس بشنوید \"پوینت \" است که معادل اندازه‌های میلیمتری و وزن قیراط است. یک پوینت به یک الماس با وزن ۰. ۰۱ قیراط اشاره دارد. الماس دو پوینت به یک سنگ الماس با وزن ۰. ۰۲ قیراط اشاره می‌کند و می‌توان سایر وزن‌های الماس را نیز بر اساس سیستم پوینت اندازه‌گیری کرد. این اصطلاحات معمولاً هنگام توصیف الماس‌های ریز و کوچک‌تر روی حلقه‌های نامزدی یا سایر استفاده می‌شود. بااین‌حال همچنان به نظر می‌رسد که استفاده از واحد اندازه گیری الماس به شکل میلیمتری و توجه به چگالی الماس بهترین روش برای اندازه‌گیری و تخمین وزن یک الماس بر حسب قیراط باشد. جدول‌هایی وجود دارد که بیانگر حدود تقریبی اندازه‌های میلیمتری الماس معادل وزن آن به قیراط است. چنین نمودار‌هایی به شما کمک می‌کند که بتوانید چگالی الماس و ابعاد میلیمتری آن را به قیراط تبدیل کنید.
چگالی الماس در کدام تراش آن بیشتر است؟
هر جسمی چگالی مخصوص به خود را دارا است و این مسئله در مورد الماس نیز صدق می‌کند. چگالی ثابت الماس ۳. ۵۲ است. باید بدانید که استفاده از چگالی الماس هرگز نمی‌تواند به تنهایی روش مناسبی برای تعیین واحد اندازه گیری الماس باشد. در واقع چگالی الماس همراه با در اختیار داشتن دقیق ابعاد یک سنگ الماس (بر اساس میلیمتر) می‌تواند ابزاری برای تخمین قیراط یک الماس باشد. اگر اندازه‌گیری وزن الماس‌ها به‌راحتی و با روش‌هایی چون محاسبه چگالی سنگ الماس امکان‌پذیر بود نیازی به علم تشخیص و درجه‌بندی الماس وجود نداشت.
پس استفاده از چگالی الماس می‌تواند یک راه کمکی تشخیصی برای برآورد تقریبی قیراط یک الماس که واحد اندازه گیری الماس به شکلی دقیق و کامل است باشد. پس اگر می‌خواهید وزن یک الماس را بر اساس چگالی آن محاسبه کنید نیاز دارید که ابعاد دقیق الماس موردنظر را در اختیار داشته و با ضرب ابعاد در چگالی ثابت الماس به وزن تقریبی آن دست یابید.
با این تفاسیر پاسخ به این سؤال کاملاً واضح است که چگالی الماس در همه تراش‌های آن یکسان است و این ابعاد و اندازه‌های تراش الماس است که باعث می‌شود نسبت به چگالی ثابت الماس به یک عدد تقریبی که همان وزن یا قیراط الماس است دست پیدا کنید.
انتخاب اندازه الماس
مهمترین فاکتور در زمان ارزش‌گذاری برای یک الماس تراشیده شده و نصب شده روی جواهرات وزن آن است که عموماً واحد اندازه گیری الماس \"قیراط\" بوده و در همه گواهینامه‌های صادر شده برای سنگهای الماس وزن آن بر اساس قیراط نوشته می‌شود.
بنابراین ممکن است که سنگهای الماس در تراش‌های مختلف و با اندازه‌های میلیمتری متفاوت دارای وزن یا قیراط یکسانی باشند. ضمن این که چگالی الماس نیز یک عدد ثابت است که برای همه الماس‌ها (در هر اندازه و با هر تراشی) یکسان است.
رعایت نسبت‌ها در اندازه‌های میلیمتری مرتبط با هر تراش برای سنگ الماس کمک می‌کند که نگین الماس انتخابی شما بی‌نقص و زیبا جلوه کند. اگر می‌خواهید مطمئن شوید که الماس خریداری شده شما دقیقاً همان قیراطی است که در فاکتور خرید نوشته شده است می‌توانید با کمک اندازه‌گیری دقیق آن بر اساس میلیمتر و چگالی الماس، وزن قیراطی تقریبی را به دست آورید و آن را با وزن نوشته شده در فاکتور مقایسه کنید.
البته باید به این نکته نیز توجه کنید که در قیمت‌گذاری الماس، قیراط تنها یکی از فاکتورهای اصلی است و موارد دیگری چون رنگ الماس، نوع تراش، شفافیت و معدنی که الماس از آن استخراج شده است نیز موردتوجه قرار می‌گیرد؛ بنابراین توصیه می‌شود برای خرید مطمئن‌تر این نگین جواهر ارزشمند و گران‌بها حتماً به جواهرفروشی‌های معتبر مراجعه کنید و نظر کارشناسان جواهرسازی را در این رابطه بپرسید.
سایز سنگ الماس در واحد اندازه گیری الماس
در معرفی واحد اندازه گیری الماس، سنگهای الماس با یک‌صدم میلیمتر اندازه‌گیری می‌شوند. اگرچه"Table Gauge" تا یک‌دهم میلیمتر مدرج شده است ولی باتجربه به‌وسیله آن می‌توان تا یک‌صدم میلیمتر دقت اندازه‌گیری کرد ولی برای اندازه‌گیری دقیق از میکرومتر استفاده می‌شود که دو اشکال بر آن وارد است:
۱) نیروی وارده از میکرومتر ممکن است به سنگ آسیب برساند.
۲) ظرافت لازم را برای اندازه‌گیری ندارد. خصوصاً که ما باید بیشتر سنگهای سوار شده را اندازه‌گیری کنیم. حال آنکه برخورد میکرومتر با قسمت‌های فلزی کار را مشکل ایجاد می‌کند؛ بنابراین وسیله‌ای به این منظور ساخته شده به نام "Leveridge Gauge" که از نظر شکل شبیه کولیس بوده و به‌راحتی می‌تواند حتی سنگهای سوار شده را نیز اندازه‌گیری کنید. حساسیت این دستگاه تا یک‌دهم میلیمتر است.
برآورد سایز سنگ الماس در واحد اندازه گیری الماس
درصورتی‌که سنگ درون یک کاسه باشد با حدس نقطه Culet تا روی Table را برآورد می‌کنیم. برای سنگ‌هایی که تا روی Bezelها را پوشانیده باشند Bezel Point ها را برآورد کرده و فاصله بین دو Point روبرو را اندازه می‌زنیم.
Sieve- دستگاهی برای تجار که مانند الک عمل می‌کند. در روی هر سوراخی شماره‌ای نوشته شده است که نشان‌دهنده سایز سنگ‌ها است.
Grainer- یک واحد تجاری است که معادل حدوداً یک Quarter Ct) ۲۵/۰( است ولی به طور دقیق همان وزن نیست.
به‌عبارت‌دیگر در تجارت عمده سنگ بعضی از تجار سنگ‌ها را برحسب وزن Quarter با درنظرگرفتن یک تلورانس دسته‌بندی می‌کنند. این نوسان به‌صورت +,-۰/۷ بوده و به این محدوده با درنظرگرفتن ضریب Grainer می‌گویند.
تأثیر شکل تراش بر قیمت سنگ الماس
در بازار بین‌المللی قیمت تراش مارکیز ده درصد بیشتر از قیمت لیست و بهای Emerald cut ده درصد پایین‌تر از قیمت‌های درون لیست و قیمت جدول مربوط به "بارخانه Price Parcel "است که هر قیراط قیمتی ثابت دارد. اگر بخواهیم از یک بارخانه مقداری یا حتی یک عدد را جدا کنیم "Pick Price" گویند...
برآورد وزن سنگ الماس چگونه است؟
در فرمول‌های محاسبه وزن جدول قسمتی به نام Weight Correction Factor به معنی ضریب اصلاح وجود دارد که اعداد آن را از جدول به دست می‌آوریم و چنانچه ضخامت Girdle سنگ کمتر ازSlightly Tick باشد ضریب اصلاح را ۱ در نظر گرفته و چنانچه بالاتر از آن قرار گیرد بر مبنای Diameter سنگ این عدد را به دست می‌آوریم.
ساختار کریستالی الماس را بشناسیم
کریستال کانی‌ها درون ماده مذابی به نام Igneousکه به آن سوپ نیز می‌گویند رشد می‌کند. فرم رشد کریستالی که تعیین‌کننده آن نیز است به شش دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
۱- کوبیک یا ایزومتریک: در این نوع شکاف کلیه اضلاع با هم برابر بوده و زاویه‌ها به‌صورت ۹۰ درجه هستند؛ بنابراین یک تقارن کامل درون کریستال وجود دارد نمونه این کریستال گارنت است.
۲- تتراگونال Tetragonal: دو قاعده مکعب مستطیل با هم برابر بوده ولی سطوح جانبی یا کناری حالت مستطیل دارند. در تتراگونال زاویه ۹۰ درجه است. نمونه این نوع کریستال زیرکون است.
۳- اورترومبیک Orthorhombic: سطوح کریستال به‌صورت مستطیل بوده و دوبه‌دو با هم برابر هستند. نمونه این نوع کریستال توپاز، پریدوت و تانزانایت هستند.
۴- مونو کلینیکMono clinic: در این نوع دو وجه روبروی هم متوازی‌الاضلاع بوده و کناره‌ها مستطیل شکل هستند. نمونه این نوع کریستال کنزیت و جید هستند.
۵- تری کلینیک Triclinic: کلیه وجوه متوازی‌الاضلاع هستند. دو به دو وجوه موازی و برابر هستند. در منو کلینیک دو وجه متوازی‌الاضلاع بوده و در اینجا چهار تا از وجه‌ها متوازی‌الاضلاع هستند. نمونه این نوع کریستال Feldspars است.
۶- هگزاگونال Hexagonal: دو قاعده آن شش‌ضلعی و دورتادور آن مستطیل است. نمونه این نوع کریستال Corundum, Beryl, Quartz هستند.
۷- آمورفوس Amorphous: به سنگ‌هایی گفته می‌شود که فرم و ساختار کریستالی ندارند. مواد یا سنگ‌هایی که فاقد تقسیم کریستالی باشند را Amorphous می‌گویند. . نمونه این نوع کریستال Glass, Moldavit هستند.
علت سختی بیش از اندازه الماس به علت پیوند اتم‌های کربن است و فاصله بین اتم‌های الماس در ظاهر برابر است. اتم‌های کربن در واحدهای مختلفی به‌صورت اشتراکی قرار داشته و همین نوع پیوند بین اتم‌های کربن موجب سختی استثنایی الماس می‌شود. از نظر تئوری فاصله بین اتم‌ها در همه صفحات کریستالی یکسان بوده درحالی‌که در عمل فاصله بین اتم‌ها در بعضی از صفحات کریستالی کمتر بوده و در نتیجه تراکم اتمی بیشتر و سختی بالاتری ایجاد می‌شود. این تلورانس بین ۹/۹۸الی ۱۰ متغیر است. به علت فشردگی اتم‌های کربن در کریستال الماس وزن حجمی آن از گرانیت ۶/۱ بالاتر است و وزن مخصوص الماس (S.G) Special Gravit نسبت به آب ۳/۵۲ است.
جمع‌بندی واحد اندازه گیری الماس
واحد اندازه گیری الماس به شکل استاندارد، قیراط است، اما می‌توان با کمک فاکتورهای دیگری چون چگالی الماس و اندازه‌های دقیق میلیمتری در تراش‌های مختلف، وزن یک الماس (قیراط الماس) را به شکل تخمینی محاسبه کرد.