نفت عامل بحران مالي جهاني بود. يك سال و نيم پيش زماني كه كميته بررسي بحران مالي آغاز به كار كرد ليستي از 22 عامل تهيه شد كه قرار بود در مورد ارتباط آنها با بحران مالي بررسي صورت بگيرد.
اين يكي را تاكنون نشنيده ايد: نفت عامل بحران مالي جهاني بود. يك سال و نيم پيش زماني كه كميته بررسي بحران مالي آغاز به كار كرد ليستي از 22 عامل تهيه شد كه قرار بود در مورد ارتباط آنها با بحران مالي بررسي صورت بگيرد. نفت حتي در اين ليست هم حضور نداشت اما چرا كه نه؟ در نگاه اول اينكه نفت عامل بحران سال 2008 باشد به اندازه ديگر عوامل موجه به نظر مي‌رسد.
قيمت نفت طي سال‌هاي 2007 و 2008 افزايش يافت. بنزين گران‌تر باعث شد تا آمريكايي‌ها پول كمتري براي پرداخت صورتحساب‌ها داشته باشند و در نتيجه در پرداخت وام مسكن ناكام ماندند، تملك خانه‌ها توسط بانك شدت يافت و بازار مسكن دچار به هم ريختگي شد و بقيه داستان را هم خودتان مي‌دانيد. اگر نمي‌دانيد چرا اين بحث‌ها را در اين زمان مطرح مي‌كنم پس اخبار را دنبال نمي‌كنيد. ناآرامي‌ها در خاورميانه و شمال آفريقا كه به ليبي هم كشيده شده است باعث بالا رفتن قيمت نفت به مقادير بالاتر از بشكه‌اي 100 دلار شده كه اين اتفاق از زمان بحران مالي در سال 2008 تاكنون بي‌سابقه بوده است و اين حقيقت كه بهاي نفت خيلي زود دوباره به اين سطح بازگشته است آن هم در شرايطي كه بسياري از افراد همچنان بيكار مانده‌اند باعث نگراني بسياري از افراد شده است. اما نفت به ندرت باعث توقف روند بهبود اقتصاد شده است و احتمالا اين بار هم نخواهد شد.
اينگونه به نظر مي‌رسد كه افزايش قيمت بنزين باعث مي‌شود مردم پول كمتري براي مصرف ديگر اقلام داشته باشند و در اين صورت به اقتصاد لطمه وارد خواهد شد اما سوال اين است كه اين لطمه به چه ميزان خواهد بود؟ من به خاطر مي‌آورم زماني كه در سال 2005 نفت به بشكه‌اي 50 دلار رسيده بود هم كارشناسان نگران بودند كه افزايش قيمت بنزين به اقتصاد آمريكا لطمه بزند، اما اين اتفاق رخ نداد و اقتصاد آمريكا به حركت پر شتاب خود به سوي حباب بازار مسكن ادامه داد.
آنچه كارشناسان مورد بي‌توجهي قرار مي‌دهند اين است كه به‌رغم اينكه به نظر مي‌رسد كه آمريكايي‌ها همواره مشغول پر كردن باك خودروهاي خود هستند اما بنزين در واقع تنها 4 درصد هزينه‌هاي آنها را تشكيل مي‌دهد يعني بهاي نفت بايد افزايش هنگفتي بيابد تا بتواند بر سبد مصرفي آمريكايي‌ها تاثير زيادي بگذارد. همچنين معمولا مصرف كنندگان راه‌هايي را براي كنار آمدن با بنزين گران پيدا مي‌كنند. كمتر رانندگي مي‌كنند، از وسايل حمل و نقل عمومي بيشتر استفاده مي‌كنند و خودروهاي كم مصرف تر مي‌خرند. همچنين ادعا مي‌شود كه بالا رفتن قيمت نفت عاملي رواني است كه باعث كاهش اعتماد مصرف كنندگان مي‌شود. شايد اين حرف يك دهه قبل درست به نظر مي‌رسيد اما ما يك‌بار پيش از اين هم قيمت‌هاي بالا را تجربه كرده ايم.
پرداخت 100 دلار براي پر كردن باك ماشين دردناك است اما بار اولي نيست كه اتفاق مي‌افتد. همواره وقتي اقتصاد در حال بهبود است اينگونه صحبت‌ها شنيده مي‌شود، قيمت نفت بالا مي‌رود و همگان شروع به نگران شدن مي‌كنند اما در حقيقت احياي اقتصاد به سختي قابل متوقف شدن است، تنها شايد روند آن كندتر از آن چيزي بشود كه ما دوست داريم.
۱۷ اسفند ۱۳۸۹ ساعت ۱۱:۵:۴۲ بعد از ظهر