هفته کم‌رمق برای بورس تهران

پس از فروکش نسبی هیجانات ناشی از انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا، بورس تهران معاملات هفته گذشته را در فضای آرام‌تری دنبال کرد. به این ترتیب نماگر این بازار در مجموع معاملات هفته گذشته 1/ 0 درصد رشد کرد. در کنار رشد 117 واحدی شاخص کل، بازار سهام شاهد رخوت و کم‌رمقی در معاملات بود. در همین راستا بررسی‌ها نشان می‌دهد که حجم و ارزش معاملات این بازار نسبت به میانگین هفته ماقبل آن به ترتیب با افت 41 و 37 درصدی مواجه بوده است. بر این اساس هر‌چند روند قیمتی کالاها در بازار‌های جهانی طی معاملات هفته پیش صعودی بود اما به‌نظر می‌رسد همچنان نااطمینانی نسبت به شرایط اقتصادی و سیاسی پیش‌رو، فضای احتیاطی را بر معاملات بازار سهام حاکم کرده است.
اوج‌گیری قیمت‌ها در بازارهای کالایی
طی روزهای اخیر شاخص بازارهای کالایی به‌خصوص در بخش فلزات رشدهای قابل‌توجهی به‌ثبت رساندند. قیمت هر تن مس با رشدهای پی‌در‌پی بار دیگر در یک قدمی کانال 6 هزار دلاری قرار گرفت. یکی از وعده‌های اقتصادی ترامپ در جریان کمپین انتخاباتی‌اش هزینه کردن یک‌هزار میلیارد دلار برای بازسازی جاده‌ها، پل‌ها، فرودگاه‌ها و خطوط هوایی، بیمارستان‌ها و مدارس در طول 10 سال بود. همین وعده نوسازی زیرساخت‌ها در آمریکا، بازار فلزات و به‌ویژه مس را به حرکت درآورده است. در کنار این موضوع، افزایش تقاضای چین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین‌ مصرف‌کنندگان مس در دنیا نیز باعث شد تا قیمت این کالا طی یک ماه اخیر رشد بیش از 20 درصدی را تجربه کند. موسسه گلدمن ساکس که پیش از این امید چندانی به رشد قیمت این محصول نداشت، در پیش‌بینی‌های اخیر خود خوش‌بینی بیشتری نشان داده و نسبت به رشد تقاضای چین ابراز امیدواری کرد. گلدمن‌ساکس معتقد است امسال بازار مس به تعادل می‌رسد و مازاد تقاضا حذف خواهد شد. از طرف دیگر با اعتقاد به این موضوع که مس دماسنج بازارهای بورس کالایی است، می‌توان انتظار داشت وضعیت این کالا به بازار دیگر فلزات تسری یابد. در این میان نباید برخی تردیدها در پایداری رشد قیمت مس را از نظر پنهان داشت.

برخی کارشناسان رشدهای اخیر قیمت این محصول را بسیار سریع و زود‌هنگام می‌دانند و به سبب این شتاب، نسبت به پایداری رشد قیمت مس تردیدهایی را عنوان می‌کنند. برخی از این کارشناسان نیز به اثر مهم سفته‌بازان در روند رشد قیمت‌ها اشاره دارند. این تحلیلگران علت رشد بیش از حد قیمت مس در بازار جهانی را تلاش دولت چین برای کاهش قیمت زغال‌سنگ عنوان می‌کنند. با محدودیت‌های ایجاد شده داخلی چین روی معاملات زغال‌سنگ، به‌نظر می‌رسد سفته‌بازان در سایر کالاها به‌خصوص مس به دنبال نوسان‌گیری و کسب سود هستند؛ عاملی که به رشد قیمت مس شتاب بیشتری داده است. روی نیز از دیگر کالاهایی بود که این هفته در مسیر صعودی قرار گرفت. بر این اساس قیمت هر تن روی در کانال 2700 دلاری قرار گرفت و به بیشترین سطح از سال 2008 میلادی رسید. کاهش عرضه در نتیجه تعطیلی بخش عمده‌ای از معادن روی طی یک سال اخیر در کنار افزایش تقاضای این محصول به دلیل رشد تقاضای فولاد، از مهم‌ترین‌ دلایل رشد قیمت روی در بازارهای جهانی عنوان می‌شود. برخی پیش‌بینی‌ها، مازاد تقاضای این کالا را حدود 400 هزار تن در سال جاری اعلام می‌کنند و این در حالی است که به اعتقاد کارشناسان به دلیل احتمال تعطیلی بیشتر برخی واحدهای تولیدی این محصول طی 3 ماه‌ ابتدایی سال 2017 امکان رشد قیمت روی تا 3500 دلار نیز وجود دارد. آلومینیوم و سرب نیز در پایان هفته گذشته به ترتیب در قیمت‌های 1778 و 2264 دلار به ازای هر تن معامله ‌شدند.
حبس نقدینگی در توقف‌های بورسی
همانگونه که اشاره شد طی معاملات هفته گذشته بورس تهران حجم و ارزش معاملات با افت قابل‌توجهی همراه شد. افتی که بخشی از آن به ابهامات موجود در پایداری روند قیمت جهانی کالاها و همچنین شناسایی سود میان معامله‌گران برمی‌گردد. بخش دیگر آن نیز به سدی به نام توقف نمادهای معاملاتی مربوط است. همان‌طور که در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» گفته شد تاکنون حدود 15 هزار میلیارد تومان سرمایه سهامداران در بیش از 70 نماد متوقف بازار سهام محبوس شده است (حدود 70 میلیارد سهم از امکان خرید و فروش محرومند). این موضوع نیز به بسط فضای احتیاط و تردید در بین سرمایه‌گذاران دامن زده است.
فلزات اساسی؛ صدرنشین معاملات فرابورس
پرونده فرابورس ایران در اولین هفته آذرماه در شرایطی بسته شد که نماگر این بازار در آخرین روز کاری این هفته در سطح 7/ 833 واحد قرار گرفت و توانست با ثبت بازدهی 2/ 0 درصدی معاملات هفته اخیر را به پایان برساند. در عین حال بازدهی این بازار از ابتدای سال‌جاری تاکنون به 49/ 3 درصد رسید. در هفته معاملاتی منتهی به 3 آذرماه در حالی حجم معاملات فرابورس نسبت به هفته ماقبل با رشد 38 درصدی همراه شد که ارزش و تعداد دفعات معاملات در این هفته به ترتیب افت 13 و 24 درصدی را تجربه کردند. در میان بازارهای فرابورس نیز بازار اول با رشد 280 درصدی حجم و 406 درصدی ارزش معاملات، بهترین عملکرد هفتگی را در میان بازارهای فرابورس تجربه کرد. در این بازار تعداد 658 میلیون سهم به ارزش یک‌هزار و 740 میلیارد ریال دادوستد شد.
بازار دوم نیز در حالی با معامله 236 میلیون سهم به ارزش 854 میلیارد ریال روبه‌رو شد که افت بیش از 30 درصدی حجم و ارزش معاملات را تجربه کرد. طی هفته‌ای که گذشت فلزات اساسی، پالایشی‌ها و گروه حمل و نقل به ‌ترتیب سه صنعتی بودند که بیشترین سهم از ارزش معاملات خرد فرابورس را به خود اختصاص دادند. به این ترتیب گروه فلزات اساسی با ارزش معاملاتی بالغ بر 271 میلیارد ریال، سهم 24 درصدی، گروه فرآورده‌های نفتی با دادوستد 88 میلیارد ریال، سهم 8 درصدی و گروه حمل و نقل با معاملاتی به ارزش 79 میلیارد ریال سهم 7 درصدی را از مجموع ارزش معاملات سهام در بازارهای اول، دوم و پایه طی معاملات هفته گذشته در اختیار گرفتند.