همچون مسوولیت مشروط، الزامات حاشیه‌ای، محدودیت‌های قانونی، مسائل مربوط به برقراری ارتباطات و دسترسی به بورس‌های مشتقات بین‌المللی مواجه بوده و این مشکلات باعث شده بسیاری از سرمایه‌گذاران قادر به سرمایه‌گذاری در حوزه کالا نباشند یا بهای سنگینی برای کسب امتیاز مورد نیاز پرداخت کنند.به گزارش «ایسنا» در بورس‌های دنیا از جمله بورس لندن، صندوق‌های کالایی راه‌اندازی شدند تا یکی از ساده‌ترین راه‌های متنوع ساختن سبد مالی سرمایه‌گذاری، در بازار کالایی ایجاد شود و از آنجا که دسترسی به این بازارها برای اغلب سرمایه‌گذاران دشوار است، صندوق‌های کالایی این امکان را فراهم کرده‌اند.
مزیت‌های منحصر به فرد صندوق‌های کالایی و تجربه راه‌اندازی این صندوق در بورس‌های دیگر در کنار کمبود منابع مالی در حوزه بازار محصولات کشاورزی به ویژه کالاهای استراتژیک موجب شد ایده راه‌اندازی صندوق‌های کالایی در بورس کالا شکل بگیرد تا سرمایه گذاران بتوانند در کالاهای مختلف سرمایه‌گذاری کرده و از این طریق منتفع شوند.چراکه صندوق‌های کالایی ابزارهای جدید مالی هستند که این امکان را به سرمایه‌گذاران می‌دهند تا به جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر و تحمل ضرر و زیان، اوراق این صندوق‌ها را خریداری کنند و نگهداری از آن کالا را بر عهده نداشته باشند، بنابر این صندوق‌ها غیر از سپرده‌های بانکی و گواهی سپرده، بخش قابل ملاحظه‌ای از وجوه گردآوری شده را به سرمایه‌گذاری در کالای خاص اختصاص می‌دهند. علاوه بر این، صندوق‌های کالایی به‌طور حرفه‌ای تر می‌توانند جای دلال‌ها را بگیرند با این تفاوت که این صندوق‌ها تحت نظارت سازمان بورس فعالیت می‌کنند.
همچنین صندوق‌های کالایی این امکان را به سرمایه‌گذاران می‌دهند تا از هزینه‌ها و خطرات مرتبط با ذخیره‌سازی کالاها جلوگیری کنند. ضمن اینکه دسترسی به بازارهای کالایی را با هزینه کم فراهم می‌کنند؛ به‌طوری که سرمایه‌گذار نیازی به پرداخت هزینه‌های ورود یا خروج یا حق‌العمل کاری ندارد. این شرایط و ویژگی‌ها باعث شد تا بورس کالای ایران از ابتدای امسال اصلی‌ترین تمرکز خود را بر راه‌اندازی ابزارهای مالی، متنوع و جذاب برای سرمایه‌گذاران و صنعتگران قرار دهد و با الگوبرداری از بورس‌های پیشرو و با سابقه دنیا به دنبال راه‌اندازی صندوق‌های کالایی بر پایه دارایی‌های مختلف از جمله طلا و محصولات کشاورزی باشد تا از این پس سرمایه‌گذاران بتوانند علاوه بر قراردادن سهام شرکت‌ها در پرتفوی خود، به راحتی و بدون محدودیت‌های مبادلات سنتی، روی کالاها نیز سرمایه‌گذاری کنند و سبدی به مراتب متنوع تر از گذشته را با بازده بالاتر و ریسک کمتر برای خود تشکیل دهند.طبق اعلام شرکت بورس کالای ایران، مهمترین امتیاز این نهاد مالی جدید توزیع ریسک سبد سرمایه‌گذاری سرمایه گذاران است؛ به‌طوری که سرمایه‌گذاران می‌توانند علاوه بر اوراق با درآمد ثابت یا سهام قابل نوسان، در صندوق‌های کالایی سرمایه‌گذاری کنند که ریسکش ارتباط مستقیم با سهام و بازار سرمایه ندارد و به این ترتیب ریسک سبد دارایی‌های خود را بهتر در بازار سرمایه مدیریت کنند.
راه‌اندازی صندوق کالایی زعفران
بعد از جدی شدن ایجاد صندوق‌های کالایی در بورس کالا، اولین صندوق کالایی برای کالای زعفران به سازمان بورس پیشنهاد شد. این کالا به‌عنوان یک کالای استراتژیک می‌تواند در قالب صندوق تعریف شود و صاحبان کالا می‌توانند زعفران خود را به‌عنوان گواهی سپرده در انبار قرار داده و گواهی را وارد صندوق کنند. بنابراین ایده راه‌اندازی صندوق‌های کالایی به این دلیل شکل گرفت تا این صندوق‌ها بتوانند نقش شرکت‌های تعاونی برای تجمیع قدرت بازار سرمایه‌گذاری در کالای خاص را در کشور ایجاد کنند.در این خصوص محمودرضا خواجه نصیری، می‌گوید صندوق‌های کالایی به‌عنوان نهادی که حجم بیشتر و قابل توجهی را در سرمایه‌گذاری ایجاد می‌کنند، می‌توانند گواهی سپرده‌ای که از سرمایه گذاران خریداری می‌کنند را به‌صورت پکیج ( بسته سرمایه‌گذاری) بفروشند و برای آنها مشتری عمده پیدا کنند؛ لذا این صندوق می‌تواند محلی برای تبدیل سرمایه‌های خرد به سرمایه‌گذاری‌های بزرگ تر باشد.
وی، مهم ترین ویژگی راه‌اندازی صندوق زعفران را پشتوانه تامین مالی برای تولید‌کنندگان زعفران دانسته و تاکید می‌کند که با این اقدام زعفران کاران می‌توانند کالای خود را با قیمت مناسب به فروش برسانند زیرا حضور این صندوق باعث می‌شود که تولید‌کنندگان کالا به واسطه محدودیت‌هایی که در فصل برداشت دارند، متضرر نشوند و گواهی سپرده آنها می‌تواند به‌عنوان پشتوانه تامین مالی مورد استفاده قرار بگیرد.به گفته محمودرضا خواجه نصیری، از مزیت‌های دیگر این صندوق کمک به تامین مالی، پشتوانه‌سازی برای تامین مالی در شبکه بانکی به پشتوانه گواهی سپرده کالایی، نقدشوندگی بالاتر، تجمیع سرمایه ها، امکان سرمایه‌گذاری دربازار کالا برای سرمایه گذاران خرد بوده و راه‌اندازی این صندوق فرصت سرمایه‌گذاری جدیدی محسوب شده و معامله محصولات بدون دردسر انجام می‌شود.در دنیا صندوق‌های کالایی برای سرمایه‌گذاری روی کالاهای مختلف و تنوع ابزارها ایجاد شده‌اند و بسیار مورد استقبال قرار گرفته‌اند؛ بنابراین با توجه به مزیت‌های فراوان این صندوق ها، در صورت کیفیت طراحی و نحوه اجرای درست آنها، در بازار سرمایه ایران نیز بسیار مورد استقبال قرار خواهند گرفت.