بررسی درباره این تفاوت قابل توجه میان مشاهدات عینی شهروندان از کیفیت هوای جو و شاخص عددی اعلام شده (128) از سوی شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران نشان میدهد شاخصی که هر روز اعلام میشود مربوط به اطلاعات 36 ایستگاه سنجش کیفیت هوا در ساعاتی قبل از زمان اعلام است.
در حال حاضر روزانه یک بار و در بازه زمانی 8 تا 10 صبح شاخص کیفیت هوا بهطور رسمی از سوی شرکت کنترل کیفیت هوا محاسبه و اعلام میشود. به این ترتیب شاخص کیفیت هوا بر اساس ارزیابی چند ساعت قبل از زمان اعلام، محاسبه میشود. این رویه محاسباتی در سنجش کیفیت هوا سبب شده بعضا میان مشاهدات چشمی شهروندان با عدد اعلامی تفاوت زیادی وجود داشته باشد.
این در حالی است که تهرانیها هنگام مشاهده افزایش شاخص و عبور آن از عدد 100 (ناسالم برای گروههای حساس) و 150 (ناسالم برای عمومی مردم) معمولا در صورت امکان از خروج از منزل صرفنظر میکنند یا اینکه به جای استفاده از وسیله شخصی، وسیله نقلیه عمومی را برای تردد انتخاب میکنند تا به حجم آلایندهها نیفزایند؛ بنابراین در صورتی که شاخص اعلامی با مشاهدات عینی متفاوت باشد، تاثیر عکسالعمل شهروندان به آلودگی هوا کاهش مییابد؛ چراکه در واقع زمانی در منزل میمانند یا از حملونقل عمومی استفاده میکنند که وضعیت آلایندهها بهبود پیدا کرده است.
البته برخی از کارشناسان محیط زیست معتقدند در طول سال ممکن است تنها چند روز آهنگ تغییرات آلایندهها در آسمان پایتخت به گونهای شود که میانگین 24 ساعت گذشته غلظت آلایندهها بیانگر کیفیت آن روز و لحظه نباشد. با این وجود با توجه به اینکه در فصل آلودگی هوا قرار داریم، انتظار میرود دفعات اعلام شاخص کیفیت هوا افزایش یابد و آخرین وضعیت هوا بر اساس میانگین چند ساعت محدود قبل از آن، اعلام شود. شهروندان تهرانی میتوانند برای اطلاع دقیق از وضعیت لحظهای آلودگی هوای پایتخت به سایت یا کانال تلگرامی شرکت کنترل کیفیت هوا مراجعه کنند یا از نرمافزاری که امکان نصب آن در تلفن همراه وجود دارد، بهره ببرند.