روند نزولی شاخص کل بازار که بیشتر به دلیل عقبگرد خریداران سهام و توقف نمادهای مهم بازار بود، موجب شد تا در برهه کنونی بازگشایی نمادهای متوقف شده، رنگ و بوی جدیتری به خود بگیرد و این بار از جانب مسوولان بازار، بازگشایی این نمادها به دغدغهیی اصلی مبدل شود.
در هفتههای اخیر، آنچه که به عنوان تکیهگاه رشد شاخص کل بازار سهام خودنمایی کرده، رشد تقاضای فلزات اساسی در بازارهای جهانی و روند صعودی قیمت نفت بوده که توانسته است با اثرگذاری بر نماد گروههای فلزی، معدنی، پتروشیمی و پالایشی، شاخص کل بورس تهران را به سوی بیشترین مقدار در سال جاری رهنمود کند. در همین راستا با افزایش قیمت دلار در چند هفته اخیر، قیمت سهام بسیاری از شرکتهای معدنی و فلزی با تعدیل مثبت روبهرو شد که این موضوع استقبال خریداران سهام از این نمادها را دوچندان کرده است اما در روزهای گذشته به همت بورسبازان کوتاهنگر، این نمادها پس از رشدهای چشمگیر با اصلاح قیمتی روبهرو شدند اما پیشبینی میشود، روند صعودی آنها در روزهای آتی بازار پایدار و با ثبات باشد.
با این حال نرخ ارز که در روزهای پیشین، پس از سپری کردن دوره طولانی بدون هیاهو، اینک به تکاپو افتاده و تا قیمت 4هزار تومان هم پیش رفت. این مساله موجب شد برای تحلیل بازار سهام در دورههای آتی، این پارامتر اقتصاد کلان را نیز به زمره تحلیلها اضافه کنیم. بررسی بازار ارز نشان میدهد در مدت 10روز ارزش دلار دو بار تغییر کانال ارزشی داشته که در هر دو مرتبه نرخ دلار روند صعودی را به ثبت رسانده است. به نظر میرسد، علت اصلی افزایش قیمت ارز بیش از هر عامل دیگری از شوکهای انتظاری نشات گرفته باشد که با عواملی همچون تقاضای فصلی ارز ترکیب شده و با وجود تاثیرگذاری مقطعی بر تغییرات نرخ ارز از سوی نهادهای اقتصاد کلان مانند بانک مرکزی حمایت نمیشود. به نظر میرسد، نرخ هدف ارز بانک مرکزی درحال افزایش است از این رو دولت نیز چندان ممانعتی از این افزایش نمیکند چراکه با افزایش قیمت ارز و تزریق آن از سوی بانک مرکزی در بازار ارز میتواند گره نقدینگی دولت فعلی را بگشاید. نخست آنکه به گزارش بانک مرکزی عملکرد 7ماهه دولت با کسری تراز 42هزارمیلیارد تومانی روبهرو است. از این رو بانک مرکزی با افزایش نرخ ارز و تزریق دلار برای افزایش دلار نقدی، بخشی از کسری خود را با کمک این درآمد بهبود بخشد. از سوی دیگر سررسید برخی اوراق مشارکت منتشر شده از سوی دولت فرا رسیده و گمان میرود با توجه به محدودیت نقدینگی دولت همچنین حسابهای حقوق و عیدی کارمندان در ماههای آتی، پرداخت سود و اصل اوراق برای دولت تنگناهای مالی زیادی فراهم کند از این رو با افزایش قیمت ارز بخشی از منابع پرداختی دولت تامین خواهد شد.
وعده تحقق ارز تک نرخی که به طور مکرر از سوی مقامات مسوول دولتی تا پایان سال اجرا خواهد شد، ممکن است دولت و بانک مرکزی برای پیشبینی پیامدهای افزایش نرخ ارز همچنین سنجش میزان کشش عرضه و تقاضای بازار برای کنترل درونزای قیمت دلار، اجازه دادند تا این بار نیروهای بازار کنترل قیمت را در دست بگیرند. از طرفی قیمت دلار در لایحه پیشنهادی بودجه سال 96 با قیمت 3هزار و 300تومان مطرح شده است. بیتریدی شاید افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر دلیلی باشد تا دست دولت برای اصلاح این مقدار باز شود و بتواند چانهزنیهای لازم را برای افزایش نرخ ارز در بودجه سال جاری با مجلس داشته باشد چراکه قیمتگذاری جهشی ارز در لایحه بودجه بیشک با مخالفت نمایندگان مجلس و کارشناسان اقتصادی روبهرو میشد.
تاثیر نرخ ارز بر بازار سهام
افزایش نرخ ارز به طور مداوم موجب انتقال سرمایه از بازار سهام به بازار پول میشود که نقدینگی بازار سهام را کاهش خواهد داد. نرخ ارز در کشورهای توسعه یافته میتواند به طریق مختلف بر قیمت سهام اثرگذار باشد. به این صورت که اگر بنگاه تولیدی برای تامین مواد اولیه، خرید و تجهیز تکنولوژی تولید از تقاضاکنندگان ارز باشد، تغییر نرخ ارز میتواند برنامههای تولیدی این شرکت را دگرگون کند و بهای تمام شده محصولات تولیدی این دسته از بنگاهها را افزایش دهد و به تبع آن حاشیه سود را در صورتهای مالی کاهش دهد و این امر خود به تنهایی عامل اصلی کاهش ارزش سهام این شرکتها خواهد بود.به نوشته تعادل، از سویی دیگر بدهی خارجی شرکتها با افزایش نرخ ارز افزایش مییابد و به طور کلی نقدینگی شرکتهای تولیدی را به سوی کاهش هدایت کرده و این عامل نیز بر کاهش ارزش و بازدهی سهام تاثیر دارد. برخی از کارشناسان بازار سرمایه معتقدند، افزایش نرخ ارز برای صنایع صادرات محور بسیار اثرگذار بوده و شاخص کل بازار سرمایه را ارتقا خواهد داد. با توجه به این موضوع که در بازار سهام هم شرکتهای صادرات محور و هم شرکتهای واردات محور درحال فعالیتند، افزایش نرخ ارز به نفع یکی و به ضرر دیگری ختم خواهد شد که این استدلال را با چالش جدی روبهرو میکند.