بیمه تغییرات قیمتی با قراردادهای آتی و آپشن دربورس کالا

دبیرکل کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار با بیان مطلب گفت: طی سال‌های گذشته بیشتر حجم معاملات بورس کالای ایران را معاملات فیزیکی تشکیل می‌داد، اما این بورس در چند سال اخیر به سمت توسعه بازار مالی به خصوص ابزارهای مشتقه حرکت کرده که البته هنوز در ابتدای راه است.

روح الله میرصانعی ادامه داد: راه‌اندازی قرارداد اختیار معامله سکه یکی از مواردی است که به افزایش حجم معاملات مشتقه در بورس کالا کمک می کند که رفته رفته با آشنایی فعالان بازار از نحوه این گونه معاملات، قراردادهای مشتقه بر روی سایر کالاها نیز راه اندازی خواهد شد.

میرصانعی تاکید کرد: در حال حاضر معاملات آتی سکه نمونه موفقی از ایجاد بازار آتی در بورس کالاست و وقت ورود سایر کالاها به قراردادهای آتی نیز فرارسیده است؛ در بورس‌های کالایی معتبر دنیا عمده حجم معاملات در بازارهای مالی و مشتقه انجام می شود و در بورس کالای ما نیز با توجه به تثبت معاملات فیزیکی، توسعه بازار مالی در اولویت برنامه ها قرار دارد.

او با بیان اینکه در بورس‌های بزرگ دنیا مانند LME، بازار مشتقه برای فلزات رنگی و شمش فولاد با مکانیسم‌های پیشرفته وجود دارد، تصریح کرد: بورس کالا نیز به سکه اکتفا نخواهد کرد و محصولات دیگری به صورت آتی و آپشن مورد معامله قرار خواهند گرفت.

پوشش تغییرات قیمتی

دبیر کل کانون کارگزاران با اشاره به اینکه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کالاهای مختلف نیاز به پوشش ریسک در مقابل تغییرات نرخ دارند، عنوان کرد: این بازارهای جدید در اقتصاد ما یعنی معاملات آپشن و آتی ابزاری هستند که این افراد می‌توانند با بهره گرفتن از آن، فعالیت خود را در مقابل تغییرات نرخ پوشش دهند و به عبارتی سرمایه خود را بیمه کنند.

وی اضافه کرد: فعالان اقتصادی با توسعه این ابزارها می‌توانند استراتژی‌های مختلفی در بازار مشتقه اتخاذ کنند و با خیال آسوده تری به فعالیت تولید و همچنین سرمایه گذاری بپردازند.

میرصانعی با اشاره به جزئیات معاملات آپشن سکه گفت: در ابتدای راه اندازی معاملات آپشن سکه، یکسری محدودیت‌ برای این قرارداد گذاشته شد به طوریکه در گام اول فقط آپشن خرید راه‌اندازی شده که با استقبال بالای معامله گران، آپشن فروش نیز ظرف مدت کوتاهی در بورس کالا عملیاتی شد.

وی همچنین به سبک اعمال اروپایی اشاره کرد و توضیح داد: تفاوت معاملات آپشن اروپایی با آمریکایی در این است که معاملات آپشن اروپایی فقط در سررسید قابلیت اعمال دارند، اما آپشن آمریکایی از زمان خرید تا سررسید امکان اجرایی دارند.

او با بیان اینکه امکان دارد معاملات آپشن سکه به سبک آمریکایی هم در بورس کالاایجاد شود، تاکید کرد: با استفاده از قرارداد اختیار معامله سکه، فعالان این بازار می توانند از استراتژی‌های ترکیبی بهره‌مند شوند و در مقابل تغییرات نرخ خود را بیمه کنند که در آینده با راه اندازی آپشن کالاهای دیگر، فعالان آن بازارها نیز چنین مزیتی خواهند داشت.

دبیر کل کانون کارگزاران در پاسخ به این سوال که تفاوت معاملات آپشن با آتی چیست؟ گفت: معاملات آپشن همان طور که از نام آن برمی‌آید یک امکان برای خریدار ایجاد می‌کند. برای مثال قرارداد اختیار خرید به او این امکان را می‌دهد که کالایی را بخرد یا نخرد. به عنوان نمونه خریداری در معاملات آپشن سکه وارد می‌شود و مثلا اختیار خرید یک سکه را به قیمت یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در ۶ ماه آینده با ۵۰ هزار تومان خریداری می‌کند. اگر در سررسید سکه بیشتر از این مبلغ -با احتساب هزینه خرید قرارداد- بود، آن را می‌خرد و سود می‌کند، اما اگر کمتر بود این اختیار را دارد که آن را خریداری نکند و به همان ۵۰ هزار تومان اول را که پرداخت کرده، ضرر کند. این در حالی است که خریدار در بازار آتی سکه، باید مبلغی که در زمان خریداری اوراق آتی تعهد کرده است را بپردازد؛ چه قیمت در سررسید بالا رفته باشد و چه افت کرده باشد.

میرصانعی در پایان اقدامات بورس کالا در راه‌اندازی بازارهای مالی جدید را مثبت ارزیابی کرد و گفت: امروز توسعه بازارهای جدید و حرکت به سمت ابزار مشتقه برای بورس کالا به یک دغدغه تبدیل شده که این اتفاقی خوشایند برای بازار سرمایه است؛ در این بین با همراهی سازمان بورس و کارگزاران به طور حتم بورس کالا و سایر ارکان بازار سرمایه در طراحی و اجرای بازارهای جدید موفق عمل خواهند کرد.