در شرايطي بازدهي بازار سهام در 4 ماه نخست سال جاري به سطح منفي 4/3 درصد رسيده كه همزمان با افت قابل توجه قيمت سهام ارزش بازار شركت‌هاي بزرگ بورس و فرابورس هم با تنزل قابل توجهي روبه‌رو شد.
بررسي‌هاي دنياي اقتصاد حاكي از آن است كه در بازار سهام ايران همچنان بخش عمده‌اي از رخدادها و اتفاقات مهم توسط شركت‌هاي بزرگي رقم مي‌خورد كه تعداد آنها در دو بازار بورس و فرابورس به 48 شركت مي‌رسد.
هم‌اكنون 37 شركت حاضر در بورس تهران 77 درصد از ارزش بازار بورس را به خود اختصاص داده‌اند و سهمي معادل 89 هزار ميليارد تومان از كيك 117 هزار ميليارد توماني ارزش بورس تهران را در پايان تيرماه از آن خود كرده‌اند تا لقب بزرگان بورس تهران را به خود اختصاص دهند.
بر اين اساس ارزش بازار سي‌وهفت شركت برتر در بورس اوراق بهادار و يازده شركت پيشرو در فرابورس مورد بررسي قرار گرفته است. شركت‌هاي بورسي از ابتداي سال تا اول مردادماه سال جاري توانستند 77 درصد از كل ارزش بورس را به خود اختصاص دهند كه اين رقم معادل 89 هزار ميليارد تومان بوده است.
همچنين اين 37 شركت تا ابتداي مردادماه، ميانگين P/E معادل 2/6 مرتبه را به ثبت رساندند.
همچنين در اين مقايسه شركت مخابرات با ارزش بازار تعديل شده 5/12 هزار ميليارد توماني خود در صدر ايستاد، اين در حالي است كه ارزش بازار «اخابر» در ابتداي سال جاري معادل 15 هزار ميليارد تومان بوده كه به اين ترتيب مخابرات طي دوره 4 ماهه منتهي به پايان تيرماه با كاهش 17 درصدي ارزش بازار مواجه شده است. افزون بر اين بالاترين قيمت براي هر سهم «اخابر» تاكنون معادل 4400 ريال بوده است.
از سوي ديگر شركت ملي مس ايران نيز با ارزش بازار 8 هزار ميليارد توماني خود توانست 9/5 درصد از كل ارزش بازار را به خود اختصاص دهد كه در مقايسه با ابتداي امسال با كاهش سه درصدي مواجه شده و در رتبه دوم قرار گرفت. همچنين در تاريخ مزبور P/E اين شركت معادل 14/5 مرتبه بوده است و بالاترين قيمت تعديل شده هر سهم «فملي» تاكنون معادل 5500 ريال است كه اين رقم با لحاظ شدن افزايش سرمايه آن در نظر گرفته شده است.
فولاد مباركه اصفهان نيز در حالي با ميانگين P/E معادل 7/7 مرتبه رتبه سوم را كسب كرد كه ارزش بازاري معادل 2/6 هزار ميليارد تومان داشت و به اين ترتيب حدود 3/5 درصد از كل ارزش بازار بورس را تشكيل داد.
گل‌گهر، چادرملو، بانك پاسارگاد، سرمايه‌گذاري اميد و گسترش نفت و گاز پارسيان نيز به ترتيب در رتبه‌هاي چهارم تا نهم از لحاظ برتري در ارزش بازار قرار گرفتند.
معدني‌ها از جمله گل‌گهر و چادرملو نيز هر كدام به ترتيب با ميانگين P/E 2/5 و 4/5 مرتبه توانستند حدود 6 درصد از ارزش كل بازار را به خود اختصاص دهند، ارزش بازار هر كدام از اين دو شركت معادل 4/3 هزار ميليارد تومان بوده است.
اين در حالي است كه ارزش بازار «كگل» و «كچاد» در ابتداي سال جاري به ترتيب معادل 9/3 و 5/3 هزار ميليارد تومان بوده كه در مقايسه با تاريخ گزارش مشاهده مي‌شود كه از رشدي در محدوده 2 تا 14 درصد برخوردار شده‌اند.
نمادهاي معاملاتي بانكي از جمله «وملت»، «وتجارت»، «وپارس»، «وبصادر» و «ونوين» نيز ميانگين P/E در محدوده 7/3 تا 19/5 مرتبه كسب كرده و به اين ترتيب در فهرست 37 شركت برتر قرار گرفتند.
همچنين بانك ملت با ارزش بازاري معادل 1/3 هزار ميليارد تومان از ديگر بانكي‌ها پيشي گرفت.
بانك انصار نيز هرچند در فهرست شركت‌هاي پيشرو قرار گرفت اما با ارزش بازاري در حدود يك هزار ميليارد تومان از ديگر بانكي‌ها عقب افتاد.
براساس اين گزارش، سرمايه‌گذاري سايپا در حالي رتبه سي‌وهفتم اين جدول را كسب كرد كه با ارزش بازاري در محدوده 786 ميليارد تومان، ميانگين P/E معادل 15/4 مرتبه را به ثبت رساند.
همچنين پتروشيمي‌ها از جمله صنايع شيميايي، پتروشيمي شازند، پتروشيمي تبريز، پتروشيمي كرمانشاه، پتروشيمي فن‌آوران و شيراز در انتهاي فهرست قرار گرفتند.
افزون بر اين در مقايسه ارزش بازار 37 شركت برتر در ابتداي مردادماه با ابتداي فروردين مشاهده مي‌شود كه اين شركت‌ها در مجموع كاهشي معادل 4/3 درصد را تجربه كرده‌اند. اين در حالي است كه شيراز، شيران و حكشتي سه شركتي بودند كه طي دوره 4 ماهه منتهي به پايان تيرماه بيشترين ميزان افزايش ارزش بازار را به ترتيب با رشد 47، 35 و 32 درصدي تجربه كرده‌اند. در همين حال بيشترين افت مربوط به ايران‌خودرو بوده است؛ به طوري كه ارزش بازار «خودرو» در ابتداي سال 7/1 هزار ميليارد تومان بوده كه با افتي معادل 30 درصد به 2/1 هزار ميليارد تومان رسيده است.
سايپا نيز ديگر شركت خودرويي بوده است كه با افت ارزش معاملات خود مواجه شده و به‌اين ترتيب كاهش ارزشي معادل 26 درصد را تجربه كرده است.
هرچند پتروشيمي‌ها توانستند به دليل افزايش نرخ ارز و صادرات محصولات خود با رشد ارزش بازار روبه‌رو شوند اما اين افزايش در مقابل كاهش ارزش بازار بيشتر شركت‌ها بي‌نتيجه بود و سرانجام اين 37 شركت برتر بورس معادل 4/3 درصد افت ارزش را در ابتداي مردادماه به ثبت رساندند.
از فرابورسي‌ها چه خبر؟
در ادامه اين گزارش 11 شركت فرابورسي نيز به عنوان شركت‌هاي برتر در اين زمينه شناخته شدند كه پتروشيمي اميركبير، بانك ايران زمين، پتروشيمي زاگرس، پتروشيمي مارون، بانك تات، بانك سرمايه، ميدكو، همراه اول، سرمايه‌گذاري خوارزمي و ذوب‌آهن اصفهان از شركت‌هاي مندرج در اين فهرست هستند.
بر اين اساس ارزش بازار پتروشيمي اميركبير در ابتداي مردادماه معادل 3/1 هزار ميليارد تومان بوده كه در مقايسه با ابتداي سال از رشد 69 درصدي برخوردار شده است. همچنين ميانگين موزون P/E «شكبير» معادل 1/0 مرتبه بوده است.
پتروشيمي مارون و زاگرس نيز ديگر نمادهاي فرابورسي بودند كه به‌رغم رشد ارزش بازار از P/E موزون پاييني برخوردار شدند. ارزش بازار «مارون» و «زاگرس» در ابتداي مردادماه به ترتيب معادل 6 و 6/2 هزار ميليارد تومان بوده است.
اين در حالي است كه ميدكو، خارزم، همراه اول و ذوب با افت ارزش بازار مواجه شده و هر كدام به ترتيب ميانگين P/E 11، 4/4، 9/4 و 9/7 مرتبه را به خود اختصاص دادند.
افزون بر اين ارزش بازار ميدكو در ابتداي سال جاري معادل 2/1 هزار ميليارد تومان بوده كه در مردادماه با 5 درصد كاهش به 1/1 هزار ميليارد تومان رسيده است.
در اين مقايسه همراه اول نيز با 5 درصد افت ارزش بازار مواجه شده است.
اين در حالي است كه افت ارزش بازار ذوب‌آهن از ديگر شركت‌ها بيشتر بوده و در نهايت به 8 درصد رسيده است.
در مجامع چه گذشت؟
در ميان 37 شركت بورسي يادشده، پتروشيمي خارك توانست بيشترين سود را در مجمع امسال تقسيم كند؛ به طوري كه سود تقسيمي «شخارك» معادل 5200 ريال به ازاي هر سهم بوده است.
صنايع شيميايي ايران و پتروشيمي فن‌آوران نيز هر كدام به ترتيب با تقسيم سودي معادل 3850 و 2000 ريال در رتبه‌هاي دوم و سوم قرار گرفتند.
همچنين شركت‌هاي خدمات انفورماتيك، فولاد خوزستان، پتروشيمي شازند و چادرملو سودي در محدوده يك هزار ريال را در مجامع خود تقسيم كردند.
اين در حالي است كه بانك‌‌هاي حاضر در بازار از جمله بانك صادرات، كارآفرين، تجارت و انصار كمترين سود را به سهامداران خود دادند كه اين مبلغ در محدوده 50 تا 150 ريال در نوسان بود.