در جلسه دیروز شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی، به رغم غیبت وزرا و رییس کل بانک مرکزی، برخی معاونان هشت وزیر عضو شورا در جلسه حاضر شده و به بررسی نحوه تشکیل بورس ارز پرداختند؛ آن طور که اعضای شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی می‌گویند؛ زمان راه‌اندازی بورس ارز، از سوی محمود بهمنی، رییس کل بانک مرکزی، اعلام و این بورس رسما تعیین‌کننده نرخ دلار آزاد می‌شود. این دومین جلسه شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی بود که در سال حمایت از تولید ملی، کار و سرمایه ایرانی برگزار شد و در آن، محمد نهاوندیان، رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران رسما از طرح دولت برای راه‌اندازی بورس ارز دفاع کرد؛ اگرچه پیش شرط‌هایی را هم برای تحقق این طرح مطرح کرد. به گفته دبیر شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی، باید شتاب رشد تورم داخلی کاهش یابد و در مقابل تورم خارجی مدیریت شود تا بورس ارز قابلیت اجرا پیدا کند. ضمن اینکه تقاضاهای سفته‌بازانه نباید در بورس ارز وارد شود؛ یعنی خرید و فروش ارز برای کسب درآمد از نوسانات قیمتی، از بورس ارز جدا شود. در گام سوم هم بانک مرکزی باید پاسخگوی اجرای کامل قوانین مربوط به ارز باشد و با ایجاد شفافیت در ساز و کار اجرا، رانت‌های اطلاعاتی را حذف کند. پس از آن مهمترین گام اما، جلب اعتماد و مشارکت فعالان اقتصادی اعم از واردکننده و صادرکننده در بورس ارز است.
نهاوندیان در توضیح بیشتر راه‌اندازی بورس یادآور شد: وزارت امور اقتصادی و دارایی برای ساماندهی بازار ارز و خروج از تعیین دستوری نرخ دلار، در حال پیاده سازی طرح تشکیل بورس ارز است و طرح تفصیلی آن را در شورای گفت‌وگو مطرح کرد، اگرچه به رغم همه نکات مثبت، اعضای شورا بر این باورند که باید نظام شناور مدیریت شده ارز در کشور حاکم شود.
ريیس اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر ضرورت استقرار نظام تک نرخی ارز گفت: به غیر از ارز تخصیصی به اولویت‌های یک و دو، تامین ارز مورد نیاز گروه‌های 8 گانه بعدی و استفاده از ارز حاصل از صادرات نیز باید در قالب ساز و کار بورس ارز ساماندهی شود تا علاوه بر ایجاد شفافیت، تماس عرضه و تقاضا نیز ممکن شود و هزینه مبادلات کاهش یابد، البته مسوولیت مدیریت بازار ارز کماکان برعهده بانک مرکزی است.
تامین نقدینگی واحدهای تولیدی
دبیر شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی اظهار کرد: ساز و کار پیش‌بینی شده در بورس ارز به نحوی است که گواهی ارزی مورد مبادله قرار گیرد و نیازی به جابه‌جایی ارز در بورس نیست. تمامی عوامل حاضر در بازار ارز هم می‌توانند مشارکت داشته باشند و یک رویکرد تشویقی مدنظر قرار دارد تا تمام کسانی که در بازار غیرمتشکل ارزی حضور دارند، برای استفاده از ابزارهای تشویقی، در بورس ارز حاضر شوند. رییس اتاق ایران ادامه داد: منابع حاصل از فروش ارز دولتی در بازار می‌تواند در بورس ارز عرضه شود و مابه التفاوت این نرخ با نرخ ارز مرجع به تامین نقدینگی واحدهای تولیدی اختصاص یابد؛ چراکه هم‌اکنون نیاز به نقدینگی واحدهای تولیدی بالا رفته است.
مدیریت جبرانی نرخ کالاهای اساسی
نهاوندیان با اشاره به ضرورت ایجاد شفافیت لازم در بورس ارز خاطرنشان کرد: اطلاعات کلان عرضه در تماس با اطلاعات کلان تقاضا منجر به شفافیت قیمت می‌شود؛ بنابراین ایجاد شفافیت در بورس ارز ضروری است. وي با اعلام اينكه بخشي از درآمدهاي نفتي مي‌تواند وارد بورس ارز شود، بيان كرد: منابع حاصل از اين افزايش درآمد صرف مديريت جبراني قيمت كالاهاي اساسي از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مي‌شود. رییس اتاق ایران در پاسخ به اینکه آیا ارز تک نرخی در بورس ارز محقق می‌شود، گفت: مطابق قانون برنامه پنجم نرخ ارز باید در نظام شناور مدیریت شده تعیین شود و اگر هدف حفظ قدرت رقابت داخلی است، باید اجازه داد عرضه و تقاضا به صورت واقعی خود را پیدا کنند. البته نباید فراموش کرد که هنوز هم دولت عمده‌ترین عرضه‌کننده ارز در بازار است و بانک مرکزی باید رویکرد راهگشایی داشته باشد و برای حفظ حرکت تعادلی که قدرت رقابتی در اقتصاد ایران را افزایش میدهد، تلاش کند.
خروج از تثبیت مصنوعی نرخ
نهاوندیان با تاكيد بر اينكه 6 سال به دليل بالا بودن درآمد ارزي، ايجاد بورس ارز عملي نشد، گفت: در اين مدت نرخ ارز به طور مقطعي پايين نگه داشته شد، اما ما تا زماني كه نتوانيم تورم داخلي را مديريت كنيم، تورم داخلي در فاصله زيادي از تورم خارجي قرار مي‌گيرد و ایجاد شکاف ارزی طبیعی خواهد بود، لذا باید اجازه داد که عرضه و تقاضا به طور واقعی همدیگر را در بورس پیدا کنند، زیرا همه فهمیده‌اند که ارزان فروشی ارز به نفع اقتصاد کشور نیست. او با اشاره به وجود رانت ارزی به دلیل چند نرخی بودن ارز، افزود: زمانی که میان قیمت دلار بازار آزاد و ارز مرجع 1000 تومان اختلاف وجود دارد، هر کس که دسترسی به دلار با نرخ پایین‌تر دارد، رانت عظیمی را نیز در اختیار خواهد داشت؛ بنابراین هرچه سریع‌تر باید ارز تک نرخی در بازار حاکم شود.
تهیه دو پیش نویس مهم
دبیر شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی با اشاره به دستورالعمل اجرایی ماده 29 قانون بودجه در خصوص استمهال معوقات بانکی نیز گفت: پیش‌نویس جدید این دستورالعمل از سوی بانک مرکزی تدوین شده و در جلسه آتی شورا مورد بحث قرار می‌گیرد. او از ارائه طرحی از سوی کمیسیون صنایع مجلس با همکاری مرکز پژوهش‌های مجلس و اتاق بازرگانی هم برای حمایت از تولید خبر داد و گفت: طرح قانونی حمایت از تولید با توجه به نام‌گذاری امسال و شرایط ویژه اقتصاد ایران در حال تدوین است و در صورت تصویب، می‌تواند فضای تنفس برای ظهور توانمندی‌های واحدهای تولیدی ایجاد کند.
بر اساس اعلام نهاوندیان، پیش نویس این طرح در اختیار اعضای شورای گفت‌وگو قرار گرفته تا بررسی شود. وي درباره ممنوع‌الخروج شدن موديان مالياتي به علت بدهي مالياتي نیز اظهار كرد: ما با رييس سازمان امور مالياتي در اين زمينه مذاكراتي داشته‌ايم كه بر اساس آن، مودي مالياتي بايد به سازمان امور مالياتي مراجعه و بر سر نحوه پرداخت مالیات توافق كند. پس از آن، مودي بلافاصله رفع محروميت مي‌شود.
ICC ایران را از تحریم خارج کرد
ريیس اتاق بازرگانی ایران همچنین از ارسال نامه اتاق بازرگانی به سازمان‌های بین‌المللی مبنی بر اعتراض به تحریم‌های یک جانبه خبر داد و گفت: با تلاش‌های صورت گرفته، تحریم غرب علیه مواضع ایران از دستور کار اتاق بازرگانی بین‌المللی خارج شد.
بر اساس آیین‌نامه شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی هر یک از وزرای کابینه حق دارند فقط سه جلسه غیبت داشته باشند، اما هم‌اکنون غیبت وزرا به خصوص شمس‌الدین حسینی، ريیس شورای گفت‌وگو از حد مجاز خارج شده است. صادق خلیلیان، وزیر جهاد کشاورزی نیز که سکاندار یکی از وزارتخانه‌های مسوول تنظیم بازار است، از ابتدای تشکیل جلسات شورا تاکنون حتی یک بار هم در این جلسات حضور نیافته است
اعضای شورای گفت‌وگو تاکید دارند که با توجه به رياست سه ساله ايران در اجلاس جنبش عدم تعهد، بايد از اين فرصت در حوزه اقتصادي استفاده شود. بر این اساس، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران پیشنهاد ایجاد فدراسیون اتاق‌های بازرگانی کشورهای غیرمتعهد را به وزارت امور خارجه ارائه کرده است
قرار است جلسات شوراي گفتوگوی دولت و بخش خصوصي از اين پس، هر دو هفته يك بار به طور منظم برگزار شود