اداره مطالعات و سازمان‌هاي بين‌المللي بانک مرکزي گزارش «بررسي وضع اقتصادي - ارزي كشورهاي عمده» را با نگاهي ويژه به سه بازار «سهام، طلا و نفت» منتشر کرد. در اين گزارش ابعاد مختلف عوامل تاثيرگذار بر فراز و فرود شاخص قيمت‌ها در اين سه بازار عمده مورد بررسي قرار گرفته است.
در گزارش بانک مرکزي عنوان شده است: در آمريكا شاخص خرده فروشي ماه اكتبر كمي بيش از انتظار به ميزان 3/0 درصد كاهش يافت. در ميان اجزاي تشكيل دهنده اين شاخص، كاهش 5/1 درصدي فروش خودرو مهم‌ترين عامل كاهش خرده فروشي در ماه اكتبر بود. با حذف فروش خودرو از شاخص، باز هم وضعيت مناسب نيست و خرده فروشي نسبت به ماه قبل بدون تغيير باقي مانده است. آخرين گزارش شاخص قیمت مصرف‌کننده و تولیدکننده آمريكا نيز نشان مي‌دهد كه نرخ تورم رشد مناسبي دارد و همچنان با سياست‌هاي فوق انبساطي بانك مركزي اين كشور سازگار است. از سوی دیگر كاهش قيمت بنزين، سرعت افزايش شاخص قیمت مصرف‌کننده را در ماه اكتبر كاهش داده است. شاخص قیمت تولیدکننده نيز در اين ماه به ميزان 2/0 درصد كاهش يافته است. به صورت ميانگين سالانه، نرخ تورم مصرف‌كننده در ماه اكتبر 2/2 درصد و تورم توليد‌كننده 3/2 درصد افزايش يافته است. با توجه به زياد نبودن فشارهاي تورمي، همچنان احتمال استفاده از سياست‌هاي جديد خريد دارايي توسط فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) وجود دارد.
اقتصاد یورو باز هم کوچک‌تر شد
بانک مرکزي در بخش ديگري از اين گزارش به اقتصاد منطقه يورو پرداخته است. به نوشته اداره مطالعات و سازمان‌هاي بين‌المللي بانک مرکزي، در آن سوي آتلانتيك رشد اقتصادي منطقه يورو در سه ماهه سوم منفي شد. اين دومين بار از ابتداي سال‌جاري است كه اقتصاد يورو كوچك مي‌شود.
رشد بزرگ‌ترين اقتصادهاي اين منطقه يعني آلمان و فرانسه نيز بسيار كند و تقريبا متوقف شده است. با اينكه يونان هنوز نتوانسته شرايط مورد نظر «تروئيكا» شامل رییس دوره‌ای اتحادیه اروپا، نماینده عالی سیاست‌گذاری در امور مشترک خارجی و امنیتی اتحادیه اروپایی و نماینده کمیسیون اروپا براي دريافت ترانش دوم از بسته نجات دوم را تامين کند («ترانش» نوعي از منابع اعطايي صندوق بين‌المللي پول به اعضاي اين صندوق است که دو نوع مختلف دارد: «ترانش ذخيره» که شامل گرفتن وام از ذخاير اعضا نزد صندوق كه به يكي از صورت‌هاي طلا، ارز و حق برداشت مخصوص است و «ترانش اعتباري» که هر عضو بر طبق آن مي‌تواند 100 درصد سهام خود را از صندوق «به شرط اجراي سياست‌هاي پيشنهادي صندوق» وام بگيرد. همچنين واژه «ترانش» به عنوان اقساط وام پرداختي نيز به کار مي‌رود.) از آنجا كه یونان در آخر ماه نوامبر پولي براي پرداخت اقساط بعدي خود ندارد تلاش‌هاي زيادي به‌ويژه توسط صندوق بين‌المللي پول براي متقاعد كردن تروئيكا در پرداخت بخش ديگري از كمك در جريان است.
شدیدترین کاهش رشد اقتصاد ژاپن
بانک مرکزي با نگاهي به اقتصاد شرق دور به ويژه ژاپن مي‌افزايد: رشد اقتصادي ژاپن در سه ماه سوم سال‌جاري شديد‌ترين كاهش خود از زمان حادثه زلزله و سونامي در اوايل سال ميلادي 2011 را تجربه کرد. علاوه بر تضعيف تقاضاي داخلي، تنش با چين، صادرات اين كشور را به شدت تحت‌تاثير قرار داده و تضعيف کرده است. یوشی هیکو نودا نخست وزير ژاپن اعلام كرده است که 16 دسامبر انتخابات زودهنگام را برگزار خواهد كرد. احتمال پيروزي حزب رقيب دولت يعني حزب ليبرال دموكرات در اين انتخابات بسيار بالا است.
در بازار ارز، ين به دليل تحولات سياسي و احتمال پيروزي حزب ليبرال دموكرات در برابر دلار تضعيف شد. يورو ابتداي هفته در برابر دلار نوساني نداشت؛ اما در ميانه هفته به دليل درخواست آلمان براي پرداخت يكباره كمك‌ها به يونان، يورو به سرعت در برابر دلار تقويت شد. ارقام ضعيف اقتصادي ماه اكتبر آمريكا نيز در تقويت يورو در مقابل دلار موثر بود. در انگليس نرخ تورم ماه اكتبر افزايش يافت. افزايش نرخ تورم به نگراني‌ها در خصوص ميزان اثربخشي سياست پولي فوق انبساطي افزوده است. رييس‌كل بانك مركزي انگلستان هفته گذشته گفت: نرخ رشد اقتصادي در فصل چهارم به احتمال فراوان منفي خواهد بود.
كندي رشد اقتصادي در آمريكا و ترس از ورود اين كشور به ركود به خصوص به دليل «صخره بودجه» از يك سو و ركود اقتصادي در منطقه يورو از سوي ديگر باعث تضعيف طلا در هفته گذشته شد. گزارش شوراي جهاني طلا كه نشان مي‌داد تقاضاي فيزيكي طلا در سه ماهه سوم در مقايسه با مدت مشابه سال قبل 11 درصد كاهش يافته است نيز مزيد بر علت بود.
تعادل بازار جهانی نفت
بازارهاي جهاني نفت خام در هفته گذشته در يك تعادل نسبي قرار داشت و شاهد تغييرات چشمگيري نبود. ناآرامي‌ها در خاورميانه و افزايش تقاضاي نفت خام در چين از يك سو و صخره بودجه دولت آمريكا از ديگر سوموجب شد تا عوامل فزاينده و كاهنده قيمت‌ها اثرات يكديگر را خنثي کنند و سطح قيمت‌ها ثابت باقي بماند. در حال حاضر عرضه نفت خام در بازار به اندازه كافي است و مازاد تقاضا وجود ندارد.
طلا
نوسانات هفته گذشته طلا در بازار نيويورك در محدوده هزار و 712 دلار و 60 سنت تا 1728 دلار براي هر اونس در نرخ‌هاي پاياني ثبت شد. در روز دوشنبه نبود توافق بين دولت‌هاي حوزه يورو براي واگذاري پول بيشتر به يونان، سرمايه‌گذاران فلز زرد را به فروش و سودگيري از قيمت‌هاي بالاي طلا در هفته ماقبل وادار كرد. در اين روز طلا با 2/0 درصد كاهش، هزار و 727 دلار و 39 سنت براي هر اونس معامله شد.
اگرچه با مشخص شدن نتايج انتخابات در آمريكا تمركز بازار رفته رفته به سوي بحث «صخره بودجه» در اين كشور معطوف مي‌شود و اين بحث كه شامل مجموعه اي از كاهش مخارج دولت و افزايش ماليات‌ها است، مي‌تواند اقتصاد آمريكا را به سوي ركود سوق دهد، ركودي كه ممکن است به عنوان عاملي در جهت افزايش تقاضاي طلا به عنوان مامن سرمايه‌گذاري و افزايش قيمت طلا عمل
کند.
در روز سه شنبه سقوط يورو به كمترين سطح دو ماه گذشته به دليل نگراني از توانايي حوزه يورو در مديريت بحران بدهي اش به عنوان عاملي در جهت افت مجدد طلا عمل كرد. گرچه در ابتداي اين روز انتشار خبري مبني بر اينكه آلمان خواهان پرداخت يكجاي كمك به يونان است تا حدودي يورو را تقويت کرد، اما پس از آن نبود توافق بين مقامات اروپايي و صندوق بين‌المللي پول بر سر بسته نجات يونان به تضعيف يورو منجر شد.
در روز چهارشنبه، تنش‌هاي ژئوپلتيك در منطقه خاورمیانه افزايش یافت و قيمت طلا نيز همسو با نفت خام البته در ابتداي اين روز بالا رفت. در ادامه اين روز همچنين افت ميزان خرده فروشي آمريكا در ماه اكتبر براي نخستين بار در سه ماه گذشته، به عنوان عاملي در جهت افزايش احتمال كاهش رشد اقتصادي در آمريكا عمل کرد و قيمت طلا را به هزار و 724 دلار و 46 سنت براي هر اونس كاهش داد.
در روز پنج‌شنبه طلا كمترين سطح قيمتي يك هفته اخير خود را تجربه كرد. در اين روز حجم معاملات بسيار سنگين بود. وقوع ركود در اقتصاد حوزه يورو در فصل سوم سال و نيز نگراني از ركود در اقتصاد آمريكا با توجه به بحث صخره بودجه، از تقاضاي طلا به عنوان پوشش تورم كاست و به افت قيمت منجر شد. در اين روز طلا با 7/0 درصد كاهش و پس از تماس با سطح نازل هزار و 704 دلار و 69 سنت به هزار و 713 دلار و 99 سنت براي هر اونس رسيد. گرچه در ادامه اين روز و شليك موشك‌هايي از غزه به سوي تل آويو براي نخستين بار در 20 سال اخير، تقاضاي طلا به عنوان مامن سرمايه‌گذاري افزايش يافت و از افت قيمت اندكي كاسته شد.
در اين روز همچنين گزارش انجمن جهاني طلا نشان داد كه تقاضاي جهاني طلا در فصل سوم سال، نسبت به مدت مشابه سال قبل، 11 درصد كاهش يافته است. دليل اين موضوع افت محسوس تقاضاي فيزيكي فلز زرد از سوي هند و چين عنوان شده است، اين موضوع نيز به افت قيمت طلا در اين روز دامن زد. اين گزارش همچنين نشان مي‌داد كه با وجود افت سالانه تقاضا، نسبت به فصل قبل، تقاضا 10 درصد افزايش یافته است.
در روز جمعه طلا در ادامه روند نزولي هفته گذشته خود در حدود يك درصد ديگر نيز كاهش ارزش يافت. نگراني از كندي رشد اقتصاد جهاني و ترس از ركود اقتصادي در آمريكا، از تقاضاي طلا به عنوان پوشش تورم كاست و قيمت طلا را پس از تجربه سطح هزار و 704 دلار به هزار و 712 دلار و 60 سنت برای هر اونس رساند.