محمدرضا کیاشمشکی ــمیدان گازی پارس جنوبیبزرگترین منبع گازی جهان است که روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج فارس قرار دارد و اصلی‌ترین منبع انرژی ایران و قطر محسوب می‌شود.
این میدان دارای حدود 1800 تریلیون فوت‌مکعب (51 تریلیون مترمکعب) گاز طبیعی درجا و 50 میلیارد بشکه (7.9 میلیارد مترمکعب) میعانات گازی است. این میدان گازی، مساحتی حدود 9700 کیلومترمربع (3700 مایل‌مربع) را پوشش میدهد که از این مساحت، 3700 کیلومترمربع (1400 مایل‌مربع) آن واقع در آب‌های ایران است و 6000 کیلومترمربع (2300 مایل‌مربع) واقع در آب‌های قطر است.
ایران پس از پشت سر گذاشتن دوران جنگ تحمیلی از سال 1381 بهره برداری و تولید گاز از اولین فاز پارس جنوبی را آغاز کرد و با گذشت نزدیک به 15 سال هم‌اکنون ظرفیت تولید گاز ایران در این میدان مشترک با قطر به حدود 500 میلیون مترمکعب در روز رسیده است.
از سوی دیگر هم‌اکنون شمارش معکوس برای بهره برداری کامل از پنج فاز جدید پارس جنوبی شامل فازهای 17، 18، 19، 20 و 21 پارس جنوبی آغاز شده که این پنج فاز از ظرفیت تولید روزانه حدود 150 میلیون مترمکعب گاز شیرین و پالایش شده، 237 هزار بشکه میعانات گازی، یک‌هزار و 200 تن گوگرد، سه میلیون تن اتان و سه میلیون و 150 هزار تن گازمایع شامل پروپان و بوتان برخوردار هستند.
با بهره برداری کامل از این پنج فاز جدید، در مجموع با بهره برداری معادل 21 فاز پارس جنوبی، ظرفیت تولید گاز ایران از این میدان به حدود 550 میلیون مترمکعب در روز می‌رسد.
با بهره برداری از فازهای جدید پارس جنوبی، ایران در یک‌قدمی برداشت روزانه برابر با قطر قرار می‌گیرد چرا که «محمد مشکین‌فام» مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، ظرفیت برداشت روزانه قطر را 600 میلیون مترمکعب در روز اعلام کرده است. با توجه به این گفته، با بهره برداری از فازهای 13، 14، 22، 23 و 24 و مرحله دیگری از افزایش 150 میلیون مترمکعبی تولید روزانه گاز از پارس جنوبی، ایران از قطر پیشی می‌گیرد.
بر اساس برنامه‌های تعیین شده توسعه‌ای پارس جنوبی، پس از بهره برداری از پنج فاز جدید، سال آینده هم تولید زودهنگام گاز طبیعی از پنج فاز دیگر این میدان مشترک شامل 13، 14، 22 تا 24 پارس جنوبی آغاز می‌شود که در این صورت با احتساب تولید زودهنگام روزانه حدود 75 میلیون مترمکعب و سپس تولید نهایی روزانه 150 میلیون مترمکعب ظرفیت تولید گاز ایران در پارس جنوبی به مرز 700 میلیون مترمکعب در روز می‌رسد.
بنابراین ایران در سال 96 موفق به تولید روزانه برابر گاز طبیعی با قطر می‌شود و با راه‌اندازی فازهای نیمه‌کاره، در برداشت روزانه گاز طبیعی از این کشور همسایه حاشیه جنوبی خلیج فارس پیشی خواهد گرفت، از همین رو وزیر نفت و دیگر مسئولان دولتی از برابری ایران و قطر در برداشت گاز از پارس جنوبی در سال 96 خبر داده‌اند.
این برابری تولید در صورتی که به‌گفته مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، تولید روزانه قطر از این میدان مشترک، 600 میلیون مترمکعب در روز باشد، در بخش تولید روزانه محقق می‌شود اما آنچه باید مورد توجه قرار گیرد این است که قطر توسعه "گنبد شمالی" را از سال 1991 میلادی آغاز کرده اما ایران توسعه "پارس جنوبی" را از سال 2001 آغاز کرده است که در شروع به کار 10 سال از قطر عقب مانده‌ایم. در فاصله سال‌های 1991 تا 2001، قطر حدود 210 میلیارد مترمکعب گاز از این میدان استخراج کرده است.
ازاین‌رو، در تولید تجمعی از میدان گازی پارس جنوبی فاصله معناداری با طرف قطری داریم، این در حالی است که به‌استناد آخرین گزارش ارائه شده از سوی شرکت نفت و گاز پارس، مجموع برداشت گاز طبیعی ایران از پارس جنوبی از سال 1381 تا پایان سال 94 به‌میزان 879 میلیارد مترمکعب بوده که با توجه به تولید بیش از 130 میلیارد مترمکعب گاز از این میدان مشترک از ابتدای سال 95 تا امروز، میزان برداشت تجمعی ایران از گاز میدان پارس جنوبی به بیش از یک‌هزار میلیارد مترمکعب رسیده است.
«بیژن زنگنه» وزیر نفت شهریورماه امسال در خصوص برداشت تجمعی قطر از میدان گازی پارس جنوبی گفت: از منظر تجمعی قطر بیش از 2 برابر ایران برداشت کرده است.
این عضو کابینه دولت 4 روز پیش نیز (19 اسفند) به فاصله بین برداشت تجمعی ایران و قطر از میدان گازی پارس جنوبی اشاره کرد و گفت: "به‌امید خدا ما برای دومین بار از نظر برداشت روزانه گاز از پارس جنوبی به قطر میرسیم و امیدواریم اضافه‌تر هم شود اما در زمینه تولید تجمعی رسیدن به قطر سالها به طول میانجامد زیرا زمانی که فرصتها از دست می‌روند به‌سادگی نمی‌توان جبران کرد".
با توجه به گفته‌های وزیر نفت، برداشت تجمعی قطر از گاز پارس جنوبی بیش از 2 هزار میلیارد مترمکعب است، در حالی که ایران تاکنون 1000 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی از میدان مشترک پارس جنوبی برداشت کرده است.