شاخص بورس تهران طی معاملات روز گذشته با رشد 41 واحدی به سطح 79 هزار و 827 واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز تقریبا 15/ 0 درصد رشد کرد و باز هم به سقف شکنی خود که در روندی صعودی از اواخر سال گذشته آغاز کرده بود، ادامه داد.نکته جالب توجه روزهای اخیر بازار سهام، برگشت نمادهای بانکی به مدار رونق است. این روال که از ابتدای هفته جاری و با حمایت اشخاص حقوقی آغاز شد، دیروز با اقبال خریداران حقیقی ادامه یافت و تا حدودی تشدید شد. این موضوع باعث شد نمادهای بانکی پس از مدت‌ها دوباره در مرکز توجه فعالان بورس قرار گیرد. از طرفی شاخص گروه بانکی در محدوده حمایتی مهمی قرار گرفته است و از طرف دیگر خبر گشایش‌های جدید در فعالیت‌های بین‌المللی بانک‌ها باعث شده صنعت بانکداری در بورس دوباره در بازار خودنمایی کند.
بازگشت نقدینگی به گروه بانکی
چند ماهی از بازگشایی نمادهای بانکی، پس از ایجاد معضل کسری ذخایر می‌گذرد. نماد بانک ملت که زمانی در محدوده 200 تا 250 تومانی معامله می‌شد حالا چسبیده به ارزش اسمی معامله می‌شود. سهام بانک تجارت نیز با فاصله قابل توجهی از ارزش اسمی در قیمت‌های 60 تا 70 تومانی معامله می‌شود. این در حالی است که این گروه زمانی (به ویژه در زمان مذاکرات هسته‌ای) از لیدرهای بازار سهام محسوب می‌شد. اما پس از بحران کسری ذخایر و کاهش شدید سود انباشته در این نمادها، بانکی‌ها تقریبا به فراموشی سپرده شدند. شاخص این گروه از سطح تقریبا 800 واحدی در ابتدای سال 1395 به سطح 565 واحدی در فروردین سال جاری رسید و حالا در محدوده 550 تا 600 واحدی نوسان می‌کند. به عبارت دقیق‌تر، سهامداران گروه بانکی در مدت فروردین 95 تا اردیبهشت 96، به‌طور متوسط تقریبا 30 درصد از دارایی خود را از دست دادند.
شاخص گروه بانکی حالا به محدوده حمایتی مهمی رسیده که یک بار در دی ماه سال 1393 و یک بار در مهر ماه 1392 باعث برگشت قیمت‌های سهام بانک‌ها شده است. در واقع شاخص گروه بانکی در محدوده کف 27 ماهه خود قرار گرفته است. اغلب سهامداران این گروه (که بخش عمده معاملات سهام بانکی خود را در فاصله سه سال اخیر انجام داده‌اند) یا در زیان هستند یا در بهترین حالت در نقطه سر به سر سرمایه‌گذاری خود قرار دارند. برای مثال سهام بانک تجارت در کف تاریخی خود قرار دارد و سهام بانک ملت نیز با احتساب تقسیم سود و افزایش سرمایه در کف چهار ساله خود قرار دارد. همین موضوع سبب می‌شود فروشندگان بالقوه سهام بانک‌ها، تمایل چندانی برای فروش نشان ندهند. بنابراین، محدوده فعلی شاخص بانک‌ها و همچنین قیمت برخی سهم‌های بانکی نقطه مناسبی برای ورود تحلیلگران تکنیکال به حساب می‌آید. اگرچه هنوز بانک‌ها برای سودآوری پتانسیل بالایی ندارند و سود این بنگاه‌های اقتصادی توان جهش در کوتاه‌مدت را ندارد، اما از طرف دیگر، ریسک ورود به این صنعت بسیار کاهش یافته است. همین موضوع بود که سبب شد اشخاص حقوقی در ابتدای هفته از نمادهای بانکی حمایت کنند و در ادامه حقیقی‌های بازار نیز حمایت از این نمادها را ادامه دهند. روز گذشته ارزش معاملات نمادهای بانکی تقریبا به 12 میلیارد تومان رسید. اگرچه این میزان برای صنعت بانکداری که یکی از بزرگ‌ترین صنایع بورسی محسوب می‌شود، رقم بالایی به نظر نمی‌رسد، اما نسبت به میانگین ارزش روزانه معاملات این گروه افزایش یافته است. میانگین ارزش روزانه معاملات گروه بانکی از ابتدای سال جاری تا پایان هفته گذشته 5/ 3 میلیارد تومان بوده است. رسیدن شاخص بانک‌ها و همچنین قیمت‌های برخی سهم‌های مهم تنها دلیل اقبال فعالان بازار به این گروه نیست. در روزهای گذشته خبری از سوی رسانه‌ها منتشر شد که حاکی از بهبود عملکرد بانک‌ها در حوزه بین‌الملل داشت.
بنیاد بانک‌ها بهبود می‌یابد؟
مشکلات بانک‌ها یکی، دوتا نیست. از طرفی معوقات سیستم بانکی باعث فریز شدن منابع بانک‌ها شده است. از طرف دیگر، کسری ذخایر مطالبات سررسید گذشته و اکچوئری در سال‌های گذشته در سال‌ها 94 و 95 بر سر بانک‌ها آوار شد. تحریم‌های بین‌المللی در سال‌های گذشته و همچنین کندی در عادی شدن روابط اقتصادی پس از لغو تحریم‌ها، بخش دیگری از ظرفیت بانک‌ها را خالی گذاشت. بانک‌های مشمول اصل 44، به دلیل حضور سهام عدالت قادر به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران نبودند و تنها از محل سود انباشته و مازاد تجدید ارزیابی بانکی‌ها امکان انجام افزایش سرمایه بود. تمام این مشکلات باعث شد اوضاع سهام بانک‌ها روز‌به‌روز نگران‌کننده‌تر شود و رفته رفته اعتماد سرمایه‌گذاران در صنعت بانکداری از بین برود. در سال گذشته تلاش شد تا کسری ذخایر بانک‌ها جبران شود و حالا به نظر می‌رسد که گشایش‌هایی در فعالیت بین‌المللی بانک‌ها ایجاد شده است. طبق اخباری که در روزهای گذشته به بازار مخابره شد، به نظر می‌رسد که فعالیت بانک‌ها در آن سوی مرز‌های کشور بهبود یافته است.
این قبیل اخبار، از دسته اخباری هستند که ماهیتا می‌توانند فعالیت بازار سهام را به سمت هیجان پیش ببرند. چنانچه روابط بانک‌های ایران با خارج کشور به روال عادی و طبیعی خود بازگردد، اوضاع صنعت بانکداری بهبود خواهد یافت. اما میزان کمی این بهبود احتمالا در دسترس نخواهد بود. از آنجا که اخبار و متغیرهای کیفی اصولا قابل اندازه‌گیری نیستند، بنابراین رفتارهای هیجانی بازار پیشی می‌یابد. این موضوع از یک طرف به مذاق فعالان بازار خوش خواهد آمد، اما از طرف دیگر کارشناسان را نگران خواهد کرد. خصوصا آنکه با توجه به ریزش قابل‌توجه قیمت سهام بانکی در ماه‌های اخیر، فضا برای سفته‌بازی و رشد هیجانی قیمت‌ها هموار به‌نظر می‌رسد. باید در نظر داشت که حتی با فرض بهبود روابط بین‌المللی بانک‌ها، امکان رشد سریع سودآوری در این بنگاه‌ها وجود ندارد. افزایش شدید و هیجانی قیمت سهام بانک‌ها تا حدودی نگران‌کننده است.
کف‌یابی، پیش از بازگشایی «وبصادر»
پیش از این چنین به‌نظر می‌آمد که فعالان بازار منتظر خواهند ماند تا تکلیف نمادهای بانکی متوقف باقی‌مانده روشن شود. انتظار می‌رفت که اگر قرار است حرکتی در نمادهای بانکی صورت گیرد، احتمالا پس از بازگشت نماد بانک صادرات به تابلو خواهد بود. اما حالا به‌نظر می‌رسد که بازار دیگر تمایلی برای انتظار کشیدن ندارد و حتی پیش از بازگشایی «وبصادر» حاضر است در نقش خریدار ظاهر شود بنابراین رفته‌‌رفته باید منتظر مشخص شدن کف‌های قیمتی نمادهای بانکی باشیم.
مروری بر آمار معاملات
همان‌طور که اشاره شد، در داد و ستدهای روز گذشته شاخص کل بورس 41 واحد بالا رفت و به سطح 79 هزار و 827 واحد رسید. در معاملات دیروز بیش از یک‌میلیارد و 564 میلیون برگه سهم و حق‌تقدم در بازار دست‌به‌دست شد که ارزش این مبادلات بیش از 251 میلیارد تومان بود که در 73 هزار نوبت معاملاتی انجام شد. از این میزان 173 میلیارد تومان به معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهای عادی اختصاص یافت. همان‌طور که انتظار می‌رفت، پس از عبور از مقاومت 78 هزار و 800 واحد در هفته گذشته، ارزش معاملات تا حدودی کاهش یافته است و کلیت بازار هنوز در فاز احتیاطی به‌سر می‌برد.همچنین روز گذشته شاخص بازار اول 84 واحد بالا رفت و شاخص بازار دوم 223 واحد افت را به ثبت رساند. شاخص هم‌وزن نیز با رشد 25 واحدی به سطح 17 هزار و 601 واحدی رسید و تقریبا 15/ 0 درصد رشد نشان داد. گفتنی است که بخش قابل‌توجهی از این رشد مرهون بازگشایی نماد «غشهد» با 50 درصد رشد قیمت بود.دیروزخدمات انفورماتیک، بانک ملت، ارتباطات سیار و بانک تجارت با بیشترین تاثیر مثبت بر شاخص رشد این متغیر را رقم زدند. در مقابل نمادهای پتروشیمی مبین، پالایش نفت اصفهان و سایپا با بیشترین تاثیر منفی بر شاخص مانع رشد بیشتر این متغیر شدند. همان‌طور که اشاره شد گروه بانکی روز گذشته بخش قابل‌توجهی از رشد شاخص بورس را رقم زد.
همچنین دیروز گروه‌های خودرو، فرآورده‌های نفتی و فلزات اساسی با بیشترین حجم و ارزش معاملات در صدر برترین گروه‌های بازار قرار گرفتند. پس از مدت‌ها گروه بانکی در زمره پرمعامله‌ترین گروه‌ها قرار گرفت و پس از گروه‌های مذکور در رده پنجم ارزش معاملات قرار گرفت. گفتنی است از میان گروه‌های 37 گانه بورسی، شاخص 19 صنعت با رشد مواجه شد. در صدر این فهرست، گروه‌های انتشار و چاپ، محصولات کاغذی و قند و شکر قرار گرفتند. از طرف دیگر شاخص 13 صنعت در روز گذشته با افت مواجه شد. سهامداران گروه‌های خودرویی، تأمین آب و برق و فنی- مهندسی بیشترین زیان روزانه را به سهامداران خود تحمیل کردند.
صدرنشینی بازار با بیشترین رشد قیمت متعلق به نمادهای شهد ایران، قند نیشابور، نصیر ماشین، کاغذسازی کاوه، شهد، افست و نورد و قطعات فولادی بود. در مقابل نمادهای لامپ پارس‌شهاب، گسترش صنایع و خدمات کشاورزی، سایپا‌دیزل، صنایع جوشکاب‌یزد، کویر تایر، سرمایه‌گذاری ملت و پگاه آذربایجان‌غربی با بیشترین کاهش قیمت در انتهای جدول معاملات قرار گرفتند.در جریان داد و ستدهای دیروز سرمایه‌گذاران برای خرید اوراق مشارکت شهرداری سبزوار، سهام افست، قند اصفهان، واحدهای صندوق پارند‌پایدار‌سپهر، کیان، سهام شهد و اوراق صکوک سایپا بیشترین تقاضا را ثبت کردند. در مقابل گروهی دیگر برای خروج از سهام پارس‌خودرو، واحدهای صندوق پارند‌پایدار‌سپهر، اوراق مشارکت ملی نفت ایران، سهام سایپا‌دیزل، اوراق صکوک ساخت توسعه ملی، سهم فولاد خراسان و اوراق مشارکت کارکنان نفت سنگین‌ترین صف‌های فروش را تشکیل دادند.