سه گام به سوی بورس حرفه‌ای

با آغاز سال 96 سازمان بورس و اوراق بهادار برنامه‌های متنوعی برای بهبود کیفی و کمی بازار ارائه داد. برنامه‌هایی که اجرایی شدن هر یک می‌تواند بورس تهران را یک قدم به حرفه‌ای‌تر شدن نزدیک کند. در همین راستا روز یک‌شنبه هفته جاری از سه اقدام جدید این سازمان رونمایی شد. موضوع اول درخصوص تغییر آرایش انتشار گزارش‌های مالی با حذف پیش‌بینی سود هر سهم و ارائه گزارش تحلیلی مدیریتی شرکت‌ها عنوان کرد. تغییر نگرشی که می‌تواند به عمق بخشی و تحلیل‌پذیر شدن هر‌چه بیشتر بازار بینجامد. دومین مورد درخصوص کاهش نقش اجرایی سازمان در زمینه انتشار اطلاعات و تغییر در سایت TSETMC است. موضوعی که می‌تواند بازار سهام ایران را به سمت الگوهای جهانی سوق دهد و به فعالیت حرفه‌ای ارکان مختلف بازار سرمایه کمک کند. اما آخرین اقدام سازمان بورس و اوراق بهادار در زمینه افزایش امکانات برای کاربران آنلاین از طریق شرکت‌های ارائه دهنده خدمات است. برهمین اساس، عمق مظنه‌های برتر برای کاربران آنلاین از سه مظنه به 5 مورد افزایش می‌یابد.

گزارش‌های تحلیلی مدیریتی به‌جای ارائه پیش‌بینی سود هر سهم

«دنیای اقتصاد» در بسیاری از گزارش‌های خود به معضلات انتشار گزارش‌های مالی شرکت‌ها و موضوع پیش‌بینی سود هر سهم اشاره کرده بود. ارائه اولین پیش‌بینی سود از سوی شرکت‌ها علاوه بر اینکه وقت و هزینه زیادی را برای شرکت‌ها درپی ‌دارد، در بسیاری از مواقع این پیش‌بینی‌ها به تحقق نمی‌رسد و در تحلیل سهامداران اثرات اشتباهی به جای می‌گذارد. همچنین این موضوع در زمان توقف و بازگشایی نمادها اثرگذار است. معضلی که طی سال‌های اخیر به‌خصوص سال 95 مشکلات بسیاری بر سر مسیر فعالیت سهامداران به‌وجود آورد. در همین زمینه روز گذشته مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار از اصلاح موضوع ارائه پیش‌بینی سود هر سهم در گزارش‌ها خبر داد. تحولی که می‌تواند علاوه بر عمق بخشی به بازار در تحلیل‌پذیرتر شدن بورس و سهامداران نیز اثر داشته باشد. خدابخش با اشاره به موضوع اختیاری شدن ارائه پیش‌بینی EPS گفت: سازمان بورس در تلاش است نحوه توقف و گشایش نمادها را اصلاح و زمان بسته بودن آنها را به حداقل برساند و در این میان یکی از موارد قابل توجه و اصلاح الزام شرکت‌ها به ارائه پیش‌بینی EPS است.

وی ادامه داد: در بررسی‌هایی که تاکنون صورت گرفته مشخص شد می‌توان به جای پیش‌بینی EPS یک گزارش تحلیلی مدیریتی ارائه کرد، سپس تحلیلگران بازار سرمایه با توجه به اطلاعات و گزارش‌های مدیریتی، وضعیت سودآوری شرکت‌ها را پیش بینی کنند. خدابخش افزود: به دنبال این هستیم تا گزارش‌های مدیریتی به مرور جایگزین پیش‌بینی EPS شود. در دنیا هم به همین شکل است. مفروضات اعلام می‌شود و تحلیلگر بر اساس متغیرهای بین‌المللی و داخلی می‌گوید شرکت به چه سمتی حرکت خواهد کرد و این امر در نهایت به حرفه‌ای شدن بازار کمک می‌کند. مدیر نظارت بر بورس‌ها با بیان اینکه افزایش شفافیت همواره در دستور کار سازمان بورس قرار دارد، گفت: انجام نظارت‌ها به‌صورت اتوماتیک، کاهش دخالت نیروی انسانی در امر نظارت و افزایش شفافیت ابزار‌های جدید مالی به حداکثر ممکن، از مهم‌ترین برنامه‌های در حال اجراست.

آمارهای حرفه‌ای در انتظار سهامداران

یکی از موضوعاتی که در بورس‌های معتبر جهانی رایج است، پرداخت هزینه از سوی سهامداران در ازای دریافت اطلاعات مالی شرکت‌ها است. در بسیاری از بورس‌های بزرگ دنیا، قیمت سهم‌ها به‌صورت آنلاین، رایگان در اختیار سهامداران قرار نمی‌گیرد. از سوی دیگر انتقال مدیریت این داده‌ها از سازمان به نهادهای پردازش اطلاعات مالی می‌تواند در جهت ارتقای آمارها و دیتاها موثر باشد. به‌عنوان مثال برخی از آمارهای کنونی منتشر شده از سوی TSETMC از دقت چندانی برخوردار نیستند، در این حالت نهادهای پردازشگر متخصص می‌توانند اطلاعات مزبور را تکمیل کرده و داده قابل اعتمادتری را در اختیار سهامداران قرار دهند. در هفته‌های اخیر در اولین اقدامات مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار از انتقال نمودارهای سایت TSETMC به خارج با هدف رونق و توسعه کسب و کارهای مرتبط با پردازش اطلاعات مالی خبر داد. سازمان بورس در توضیح این اقدام از لزوم انتشار اطلاعات حرفه‌ای و ایجاد بازارهای جدید برای ارائه خدمات حرفه‌ای‌تر به بازار اشاره کرد. روح‌الله دهقان، مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس در توضیح حذف نمودارهای تکنیکال گفت: تحلیل تکنیکال یک نوع خدمات پردازش اطلاعات مالی است و اگر ارائه این خدمات از سوی مدیریت فناوری انجام شود، هم بحث صحت‌سنجی اطلاعات و هم بحث کسب‌و‌کارهای مرتبط با داده مطرح خواهد شد.

وی در این خصوص که در صورت ارائه این اطلاعات، سازمان وارد حوزه‌ای می‌شود که به مسوولیتش مربوط نمی‌شود و این موضوع بر رشد کسب و کارهای مبتنی بر داده و ارائه سرویس در بخش خصوصی تاثیر منفی خواهد گذاشت، گفت: به خاطر همین موضوع، تصمیم بر این شد که آن بخش از اطلاعات سایت که با ذات مسوولیت‌های سازمان به‌عنوان نهاد ناظر مغایرت دارد، از سایت حذف شود. دهقان افزود: ما قصد حذف اطلاعات را برای محدود کردن دسترسی به اطلاعات نداریم و تمام شرکت‌های مرتبط با بازار سرمایه که کار تحلیلی انجام می‌دهند به دیتای خام دسترسی خواهند داشت. مسلما در جاهایی که رقابت شکل گرفته و بخش خصوصی ورود پیدا کرده و سازمان نقش نظارتی خود را حفظ کرده، رونق بسیار زیادی ایجاد شده است.

دهقان ادامه داد: زمانی بازار ما آمادگی عرضه نمودارها به‌صورت عموم را نداشت و در آن زمان شرکت خصوصی فعالی در این زمینه نیز وجود نداشت. بر همین اساس، شرکت مدیریت فناوری به‌عنوان زیر مجموعه سازمان بورس، برای رونق گرفتن بازار سرمایه این اطلاعات را روی سایت قرار داد که در آن زمان بهترین تصمیم برای این بازار بود. ولی در حال حاضر شرکت‌های خصوصی با کیفیت بالاتر و قابلیت‌های توسعه‌پذیری بیشتر ایجاد شده‌اند تا همین اطلاعات را به‌طور رایگان در اختیار متقاضیان قرار دهند. پس نقش سازمان از نقش ایجادکننده بستر، به نقش حمایت‌کننده تغییر پیدا می‌کند و به رشد کسب‌و‌کارهای این‌چنینی کمک می‌کند. وی درخصوص نحوه ارائه دیتا در دیگر کشورها نیز توضیح داد: انتشار دیتا در دنیا به این نحوی که ما در اختیار عموم قرار می‌دهیم وجود ندارد. فقط در ایران است که این حجم از اطلاعات به‌صورت آنلاین و پردازش‌شده در اختیار همگان قرار می‌گیرد.

احمد عراقچی، مدیر اجرایی سازمان بورس نیز در این زمینه گفت: یکی از دغدغه‌های فعالان بازار کاهش تصدی‌گری سازمان در جاهایی که نیازی به آن نبود، عنوان می‌شد. با این هدف تصمیم بر آن شد تا آن بخش از اطلاعاتی که در سایت TSETMC وجود دارد، اصلاح و کم شود. تصمیم برای این موضوع از قبل گرفته شده بود و برگزاری نمایشگاه و حضور استارت‌آپ‌ها و دیگر فعالان بازار سرمایه، ما را در این زمینه مصمم‌تر کرد؛ زیرا دستاوردهای زیادی در زمینه پردازش اطلاعات ارائه شده بود که می‌توان به خوبی از آنها استفاده کرد. عراقچی درخصوص آینده سایت TSETMC تصریح کرد: این سایت، از سایت‌های مرجع بازار سرمایه است. مواردی وجود دارد که در آینده به ارتقا نیاز دارد، تمرکز بر صحت اطلاعات یکی از این موارد است، برای مثال همین نمودارهای حذف شده در برخی مواقع اطلاعات دقیقی را ارائه نمی‌داد. سهولت کاربری و ظاهر این سایت از موارد دیگر است. همچنین اگر در موارد دیگری باز هم احساس شود که حضور سازمان در آن زمینه ضرورتی ندارد، تصمیم به حذف آن قسمت گرفته خواهد شد.

کاربران آنلاین و داده‌های جدید

براساس اقدامات جدید سازمان بورس و اوراق بهادار، کاربران آنلاین می‌توانند دسترسی بیشتری به اطلاعات معاملاتی داشته باشند. در شرایط کنونی تمامی سهامداران از طریق سایت tsetmc می‌توانند سه ردیف از معاملات سهم‌ها در بخش خرید و فروش را مشاهده کنند، اما با ابلاغیه جدید سازمان بورس و اوراق بهادار معامله‌گران می‌توانند در سامانه برخط معاملات از طریق کارگزاری‌ها تا 5 سطر معاملاتی را مشاهده کنند. در این ابلاغیه چند شرکت ارائه‌دهنده خدمات نرم افزاری معرفی شده‌اند که 5 مظنه برتر برای کاربران آنلاین را ارائه دهد. این حرکت می‌تواند به نوعی فضای رقابتی میان شرکت‌ها را افزایش دهد و بسیاری از نهادهای مربوطه را مشتاق به حضور در بازار کند. با این وجود کارگزارها الزامی برای اجرای این قانون ندارند، بلکه از این پس مجاز به انتشار این اطلاعات هستند.با این حال کارگزاران بیان می‌کنند هم‌اکنون بسترهای لازم برای انتشار این اطلاعات به‌طور کامل فراهم نیست. نرم‌افزارهای بسیاری از کارگزاری‌ها توانایی انتشار این اطلاعات را ندارند و پیش‌بینی می‌شود این موضوع زمان‌بر باشد.