سرکوب سفته‌بازی با رفتار متناسب حقوقی‌ها
در شرایطی که به نظر می‌رسد خبری از ورود پول‌های جدید به بورس سهام نیست، نقدینگی فعلی غالبا طی جریان‌های موج‌سوارانه جذب معاملات بازار شده است. این جبهه موج‌سوار به دنبال فعالیت‌های زودبازده بوده و سعی دارد تا با حرکت از گروه‌های مختلف موج مثبتی را ایجاد کند. در این میان اما فعالیت کم بازیگران حقیقی بورس مانعی در موفقیت این رفتار موج‌سوارانه شده است و شاهد رفتاری منطقی از بازار هستیم.
به عبارتی هر از گاهی شاهد افزایش فعالیت این جبهه موج‌سوار در گروه‌های کوچک بازار همچون قندی‌ها، غذایی‌ها و ساختمانی‌ها هستیم؛ تحرکاتی که تاکنون ناکام مانده است. به این ترتیب در صورت افزایش تحرک سهامداران حقیقی، بازار موج‌سواری می‌تواند داغ‌تر شود. در آن سو اما ورود معامله‌گران حقیقی در کنار تداوم مشارکت حقوقی‌ها می‌تواند سدی در برابر افزایش رفتارهای هیجانی در بازار باشد تا به موجب آن بورس سهام رونق پایدارتری را تجربه کند. در عین حال عرضه 40 شرکت جدید تا پایان سال که روز گذشته مدیر پذیرش شرکت بورس تهران از آن خبر داد، می‌تواند مانعی دیگر در برابر افزایش رفتارهای سفته‌بازانه در بورس تهران باشد. مشروح این خبر را می‌توانید امروز در صفحه 10 روزنامه «دنیای اقتصاد» مطالعه کنید.
حضور کمرنگ حقیقی‌ها در معاملات
همواره یکی از پیش‌فرض‌های بازار سهام این است که با فعال شدن حقیقی‌ها، می‌توان در انتظار چشم‌انداز مثبتی برای بازار سهام در کوتاه‌مدت بود. به عبارتی دیگر در زمان مثبت شدن خالص خرید بازیگران حقیقی می‌توان انتظار داشت روندها حداقل در کوتاه‌مدت صعودی باشد. در مقابل نیز به دنبال کاهش تحرک این معامله‌گران در سمت خرید، بازار از رشد قیمت‌ها ناامید شده و در بهترین حالت ثبات بر روند قیمت‌ها حاکم می‌شود. روند معاملات بازار طی روز گذشته نیز نشان میدهد که بازیگران حقیقی بازار بیش از آنکه در مقام خریدار حاضر شده باشند، فروشنده سهام بودند. به‌طوری که دیروز خالص تغییر مالکیت به میزان 5/ 8 میلیارد تومان به نفع حقوقی‌ها رقم خورد.
بزرگان بازار در انتظار گزارش‌های 6ماهه
نگاهی به روند معاملات صنایع بورسی از ابتدای تیرماه تاکنون نشان میدهد که در این بازه زمانی به واسطه رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی، فلزی‌ها و معدنی‌ها بیشترین بازدهی را در کارنامه فصلی خود ثبت کرده‌اند. به‌طوری که دو گروه فلزات اساسی و کانه‌های فلزی از ابتدای تیر تا تابستان سال جاری به ترتیب با رشد 5/ 39 و 37 درصدی همراه شده‌اند. همان‌طور که اشاره شد رشد قیمت‌های جهانی مهمترین علت توجه بازارها به نمادهای کامودیتی‌محور (کالایی‌ها) بود. موضوعی که زمینه افزایش قیمت این نمادها را که به‌عنوان نمادهای با ارزش بالای بورس تهران شناخته می‌شود فراهم آورد. این در حالی است که در حال حاضر به نظر می‌رسد توجه معامله‌گران به ریسک‌های پیرامون این نمادها افزایش یافته است. شرایطی که شاید بیش‌واکنشی بازار را نیز در پی داشته باشد.
در شرایط کنونی مهمترین ریسک مورد توجه فعالان این گروه‌ها، وضعیت قیمت‌ها در بازارهای جهانی است. رفتار سنتی بورس تهران نشان میدهد که این روزها به دلیل تعطیلی بازارهای جهانی، معامله‌گران در لاک انتظاری فرو رفته و چشم به بازگشایی بازارهای جهانی دوخته‌اند. این مهم در روند معاملات دیروز فلزی‌ها و معدنی‌ها بی‌تاثیر نبود اما به نظر می‌رسد علاوه بر پایداری قیمت‌ها در بازارهای جهانی، این گزارش‌های 6 ماهه هستند که می‌توانند به‌عنوان محرک جدی گروه‌های بزرگ بازار سهام ظاهر شده و سوخت جدید رشد بورس را فراهم آورد.
طی هفته‌های آتی به مرور شاهد انتشار گزارش‌های دوره‌ای شرکت‌های سهامی روی سامانه کدال خواهیم بود. این گزارش‌ها از آنجا برای سرمایه‌گذاران و فعالان بازار از اهمیت برخوردار است که حاوی نکات مهمی از عملکرد شرکت‌ها است. به عبارتی دیگر، در گزارش‌های 6 ماهه شرکت‌های بورسی، درآمد عملیاتی 6 ماه نخست سال مشاهده می‌شود که می‌تواند مبنای تحلیل پیش‌بینی درآمد هر سهم این شرکت‌ها که در روزهای پایانی مهرماه منتشر می‌شود، قرار گیرد. بر این اساس در بازه یک ماهه باقیمانده تا انتشار پیش‌بینی شرکت‌ها بر اساس عملکرد 6 ماهه، می‌توانیم شاهد رفتاری بر مبنای تحلیل از سوی معامله‌گران به واسطه انتشار گزارش عملکرد 6 ماهه باشیم.
از روند معاملات این روزهای بورس تهران نیز می‌توان چنین استنباط کرد که فعالان بازار در انتظار انتشار گزارش‌های 6 ماهه بوده و تا حدودی دست از خرید و فروش سهام کشیده‌اند. در این میان با توجه به شرایط حاکم بر بازارهای جهانی طی ماه‌های گذشته، احتمالا شاهد گزارش‌های مناسبی از شرکت‌های کالایی خواهیم بود. با این وجود باید دید این شرکت‌ها تا چه میزان در استفاده از فضای پررونق بازارهای جهانی موفق عمل کرده‌اند. انتشار گزارش‌های محتاطانه از این شرکت‌ها اما می‌تواند در کوتاه‌مدت افت تقاضا را به همراه داشته باشد.
سیگنال ضعیف پول‌های جدید
با وجود اینکه انتظار می‌رفت با ورود به نیمه دوم سال شاهد رونق نسبی معاملات بازار سهام باشیم اما روز گذشته نه‌تنها ارزش معاملات افزایش پیدا نکرد، بلکه نسبت به روز شنبه افت حدود 4 درصدی را تجربه کرد. در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» نیز به دفعات این موضوع مورد واکاوی قرار گرفت که در حال حاضر مهمترین چالش پیش‌روی بازار سهام، کند شدن جریان ورود نقدینگی است. به عبارتی دیگر در صورت ورود نقدینگی جدید می‌توان امیدوار بود تا بازار سهام در مسیر رونق وضعیت پایدار را تجربه کند. با این وجود شرایط کنونی بازار نشان میدهد که خلاف تصورات شاهد ورود نقدینگی جدید از دیگر بازارهای پولی و مالی به بازار سهام نبودیم. این ادعا با نگاهی به ارزش معاملات روز گذشته بورس تهران قابل اثبات است. روز گذشته ارزش معاملات خرد سهام و حق تقدم به حدود 118 میلیارد تومان رسید. این در حالی است که طی روزهای پایانی شهریورماه، ارزش معاملات به حدود 140 میلیارد تومان نیز رسیده بود.
در بازار چه گذشت؟
همان‌طور که اشاره شد، در داد و ستدهای روز گذشته شاخص کل بورس تهران 210 واحد (معادل 24/ 0 درصد) افت کرد و به رقم 85 هزار و 588 واحد رسید. همچنین دیروز سهامداران بورس تهران (با کسر معاملات بلوکی و اوراق مشارکت) حدود 545 میلیون برگه سهم دست‌به‌دست کردند که ارزش این مبادلات 118 میلیارد تومان برآورد شد. در عین حال روز گذشته 39 درصد از ارزش معاملات در اختیار 10 نماد قرار گرفت. در این میان نماد معاملاتی شرکت‌های تولیدی چدن‌سازان، آسان پرداخت پرشین، سایپا، ایران‌خودرو و آلومینیوم ایران بیشترین ارزش معاملات این روز بورس تهران را تجربه کردند.
بررسی روند صنایع بورسی در روز گذشته نشان از افزایش تقاضا در گروه‌های کوچکتر سهامی دارد به‌طوری که از 38 صنعت مورد بررسی، شاخص 19 صنعت با رشد و تنها شاخص 16 صنعت با افت همراه بوده است (شاخص 3 صنعت بدون تغییر ماند). در این میان گروه محصولات چوبی با تک نماد «چفیبر» رشد 2/ 2 درصدی را تجربه کرد و عنوان پربازده‌ترین صنعت روز گذشته بورس تهران را در اختیار گرفت. گروه محصولات چرمی نیز با تک نماد «وملی» در رده دوم بیشترین رشد شاخص ایستاد. پس از آن خودرویی‌ها که طی روزهای اخیر در کانون توجه معامله‌گران قرار گرفته‌اند، علاوه بر رشد 4/ 1 درصدی با بیشترین حجم و ارزش معاملات در میان صنایع 38گانه بورسی واقع شدند. در آن‌سوی بازار اما صنایع بزرگ بورسی عمدتا بازدهی منفی را تجربه کردند. به این ترتیب پس از استخراج نفت و گاز، گروه‌های کانه‌های فلزی و فلزات اساسی با تحمیل زیان 8/ 1 و 7/ 1 درصدی به سهامداران خود در قعر جدول بازدهی روز گذشته صنایع بورسی قرار گرفتند.
قندی‌ها که چند روزی است با تفکر سنتی بتای منفی (رابطه معکوس با شاخص کل) مورد توجه معامله‌گران قرار گرفته‌اند، روز گذشته نیز روند مثبتی را تجربه کردند به‌طوری که از 12 نماد فعال در این گروه تنها 4 نماد معاملات خود را در بازه منفی به پایان رساندند. پالایشی‌ها اما روز گذشته به دنبال مصوبه جدید وزارت نفت روندی نزولی را تجربه کردند. براساس اعلام شركت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي از چهارم آبان ماه، نرخ خوراك مايع و نفتاي پتروشيمي‌ها براساس نرخ ارز آزاد محاسبه مي‌شود. در حالی غلبه وضعیتی هیجانی بر معاملات دیروز پالایشی‌ها، افت قیمت را در اغلب نمادهای این گروه رقم زد که به نظر می‌رسد مصوبه مذکور نمی‌تواند کاهش سود نگران‌کننده‌ای در این شرکت‌ها ایجاد کند. به عبارت دیگر رشد پرشتاب قیمت‌های جهانی طی هفته‌های اخیر از اثرات منفی این امر کاسته است.