موضوعی که حکایت از تداوم احتیاط در میان معامله‌گران سهام دارد. در این میان سوال اساسی این است که آیا هیجان منفی ناشی از هراس بازارها از لغو برجام تخلیه شده است یا خیر. کارشناسان معتقدند در حال حاضر سیگنال‌های مثبت از رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی، سیگنال مثبت از معاملات بورس کالا و همچنین رشد نرخ دلار و حمایت این موضوع از وضعیت سودآوری شرکت‌ها و همچنین انتظار برای گزارش‌های مناسب شش‌ماهه شرکت در تقابل با ریسک سیستماتیک اخیر (یعنی صحبت‌های رئیس‌جمهوری آمریکا) مجموعه عواملی هستند که توانسته‌اند هراس معامله‌گران از آینده برجام را تا حد زیادی تخفیف دهند. در مجموع به نظر می‌رسد هیجان منفی ناشی از ریسک‌های سیاسی اخیر در بورس تهران در تقابل با این ۴ عامل حمایتی مزبور، به تدریج اثر خود را بر فضای معاملات کاهش دهد.
کاهش هیجان حقیقی‌ها
روز گذشته بورس تهران با رشد آرامی همراه شد. در این میان حتی صنایعی که طی روزهای اخیر، ریزش قابل توجهی را تجربه کرده بودند نیز روز متعادلی را سپری کردند و بعضا معاملات مثبتی داشتند. واکنش هیجانی حقیقی‌ها در دو روز ابتدایی هفته نیز دیروز تا حدودی تعدیل شد. نگاهی به فعالیت بازیگران سهام طی معاملات روز گذشته نشان از تغییر مالکیت ۲۳میلیارد تومانی به نفع معامله‌گران حقوقی دارد. به عبارت دیگر دیروز ۲۳ میلیارد تومان از سبد سهام اشخاص حقیقی به حقوقی‌ها منتقل شد. با وجود قابل توجه بودن این رقم اما در مقایسه با دو روز ابتدای هفته شاهد تعدیل انتقال مالکیت حقیقی‌ها به بازیگران حقوقی بودیم چرا که در مجموع معاملات شنبه و یکشنبه، ۷۳ میلیارد تومان از سبد معامله‌گران حقیقی به پرتفوی حقوقی‌ها منتقل شده بود.
بازگشت پرانرژی چین به بازارهای جهانی
روز گذشته چین پس از یک هفته تعطیلات به بازارهای جهانی بازگشت و اثر تقاضای خود را بر روی بازارهای کالایی (کامودیتی‌ها) اعمال کرد. بر این اساس با افزایش تقاضا در گروه‌های فلزی این کشور، فضای بازارهای جهانی نیز متحول شد و روندی صعودی را در پیش گرفت. به این ترتیب قیمت مس روز گذشته با رشد ۵ دلاری به ۶۶۶۰ دلار در هر تن رسید. بهای آلومینیوم نیز دیروز ۵/ ۰ درصد افزایش یافت و ۲۱۵۶ دلار در هر تن معامله شد. بهای روی نیز دیروز در حالی با رشد بیش از ۱۰ دلاری به ۳۲۵۵ دلار در هر تن رسید که نگرانی‌ها درباره کاهش عرضه سبب شد تا روز گذشته شمش روی در بورس فلزی شانگهای با رشد ۸۳۰ یوآنی به بالاترین میزان در ۵/ ۹ سال اخیر برسد. همچنین بهای شمش فولاد در ناحیه تانگ‌شان چین رشد ۶/ ۳ درصدی را نشان داد. سرب اما وضعیت متفاوتی را تجربه کرد و با افت حدود یک درصدی به سطوح ۲۵۱۱ دلار در هر تن سقوط کرد. قیمت‌ها در لحظه تنظیم این گزارش ساعت ۱۵ گزارش شده‌اند.
برای بررسی دقیق چرایی شروع پرانرژی فلزات در بازارهای جهانی می‌توان به مواردی چند اشاره کرد. بانک مرکزی چین (People&#۳۹;s Bank of China) قبل از تعطیلات میزان سپرده بانک‌ها نزد بانک مرکزی را کاهش داد. این امر سبب شد طی تعطیلات هفته ملی چین، سهام بانک‌های این کشور در هنگ‌کنگ و دیگر بازارهای خارج از چین با رشد مناسبی همراه شود. در عین حال در این روزهای تعطیل شاهد انتشار شاخص تولید چین (PMI) بودیم که حکایت از رشد این شاخص به بالاترین میزان از سال ۲۰۱۲ میلادی داشت. بر اساس این آمار، PMI جدید این کشور از سوی اداره ملی آمار چین ۴/ ۵۲ درصد اعلام شده است که بیشترین رقم در پنج سال گذشته است. یکی از مهمترین آمار منتشر شده چینی‌ها طی هفته گذشته اما پیش‌بینی رشد ۵/ ۱۳ درصدی واردات این کشور در ماه جاری بود که حتی از رشد ۳/ ۱۳ درصدی واردات آگوست چینی‌ها نیز بالاتر است و می‌تواند محرک رشد قیمت محصولات معدنی باشد. در عین حال با نزدیک شدن به نشست حزب کمونیست چین در ۱۸ اکتبر، احتمال افزایشی کردن بورس‌ها و قیمت‌ها در این کشور از سوی دولت محتمل به نظر می‌رسد. در مجموع بازگشایی مثبت بازارهای جهانی با بازگشت چین از تعطیلات ملی سبب شد تا فشار فروش در نمادهای مرتبط به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند. با این وجود اما افزایش تقاضای چندانی در قیمت‌ها بالاتر مشاهده نمی‌شد. در گروه روی نیز پایداری قیمت‌ها سبب رشد قیمت‌ها شد.
سیگنال بورس کالا به بورس سهام
دیروز ارسال سیگنال‌های مثبت از معاملات بورس کالا به معاملات نمادهای زیرمجموعه گروه وابسته به بازارهای کالایی، حلقه‌های حمایت از معاملات سهام گروه‌های وابسته را تکمیل کرد. فلزی‌ها روز گذشته متاثر از عرضه فولاد در بورس کالا وضعیت مناسبی را تجربه کردند؛ به‌طوری که از ۱۷ نماد فعال در این گروه، تنها ۴ نماد معاملات خود را در محدوده منفی به پایان رساندند. دیروز ورق گرم و سرد فولاد مبارکه اصفهان در بورس کالا دادوستد شد و گرچه قیمت پایه ورق گرم B، ۲۳۴۸۰ ریال ثبت شده بود با اقبال بازار تا قیمت ۲۵۰۲۹ ریال رقابت شد و در پایان به ۲۴۷۸۲ ریال رسید. ورق گالوانیزه این شرکت نیز با افزایش ۳ درصدی نسبت به قیمت پایه معامله شد.
انتظار برای گزارش‌های نیمه نخست سال
همانطور که بارها مورد تاکید قرار گرفته است، گزارش‌های ۶ ماهه می‌توانند به‌عنوان محرک جدی گروه‌های بزرگ بازار سهام ظاهر شده و سوخت جدید رشد بورس را فراهم آورند. از ابتدای مهرماه تاکنون شاهد انتشار بخش زیادی از گزارش‌های ماهانه روی سامانه کدال بودیم. روندی که طی دو هفته آتی ادامه خواهد یافت. این گزارش‌ها از آنجا برای سرمایه‌گذاران و فعالان بازار از اهمیت برخوردار است که حاوی نکات مهمی از عملکرد شرکت‌ها است. در حال حاضر گزارش‌های ماهانه ارسال شده روی سامانه کدال، حکایت از وضعیت مناسب شرکت‌ها به ویژه فلزی – معدنی دارد. شرایطی که به دنبال آن انتظار می‌رود گزارش‌های ۶ ماهه این شرکت‌ها نیز حاوی آمارهای مناسبی باشد.
در سومین روز هفته، قیمت دلار به مسیر صعودی خود ادامه داد. بر این اساس روز گذشته هر دلار آمریکا به نرخ ۴۰۵۰تومان معامله شد (بیشترین رقم از ۸ دی ۹۵). هر چند از ابتدای مهر، رشد تقاضای آربیتراژی در کنار چشم‌انداز رشد تقاضای ارز تجاری با بازگشایی بازارهای چین و همچنین افزایش واردات در ماه‌های پایانی سال میلادی و تقاضای ارز برای اربعین عامل حمایت از دلار است اما به نظر می‌رسد نزدیک شدن به زمان اعلام تصمیم نهایی ترامپ در مورد برجام واکنش هیجانی بازار ارز را به دنبال داشته است. نرخ ارز همواره از متغیرهای تاثیرگذار بر شاخص قیمت سهام در بورس‌های معتبر دنیا است.
در واقع نرخ ارز، قیمت نسبی پول خارجی به پول داخلی است که به‌عنوان یکی از عوامل کلان اقتصادی، همواره مورد توجه جامعه اقتصادی و مالی بوده است. این نرخ بیانگر شرایط اقتصادی کشور بوده و عاملی برای مقایسه اقتصاد ملی با اقتصاد سایر کشورها است. در این میان با توجه به صادراتی و وارداتی بودن شرکت‌های فعال در بازار سهام و میزان وابستگی آنها به نرخ ارز، نوسانات نرخ ارز می‌تواند تاثیرات متفاوتی بر منابع پذیرفته شده در بورس و شرکت‌ها بگذارد. به عبارت دیگر در صورتی که یک بنگاه اقتصادی برای تامین مواد اولیه، خرید تجهیزات و تکنولوژی تولید از تقاضاکنندگان ارز باشد، تغییرات نرخ ارز می‌تواند برنامه‌های تولیدی این شرکت‌ها را دستخوش تغییراتی کرده و بهای تمام شده محصولات تولیدی این دسته از بنگاه‌ها را افزایش یا کاهش دهد. در مقابل افزایش نرخ ارز برای شرکت‌های صادرات محور، اثری مثبت در پی دارد.
به این ترتیب با رشد نرخ ارز به ویژه دلار، محصولات تولیدی این کشورها با قیمت بالاتری به فروش رفته و سودآوری بیشتری نصیب شرکت‌های صادرکننده می‌شود. در حال حاضر برآیند افزایش نرخ دلار به نفع ۵۰ درصد شرکت‌های بورس تهران ارزیابی می‌شود، نقش حمایتی رشد این نرخ بر وضعیت آتی بورس تهران کاملا عیان است. این عامل حمایتی اما تنها مختص نرخ ارز در بازار آزاد نیست. در حال حاضر نرخ تسعیر ارز در یکی از صنایع بزرگ بورس تهران نرخ مبادله‌ای است. همانطور که پیش از این نیز در گزارش‌های «دنیای‌اقتصاد» بررسی شد، رشد نرخ ارز مبادله‌ای در میان پالایشی‌ها به‌طور همزمان بر خرید و فروش این شرکت‌ها تاثیرگذار است و با افزایش حاشیه سود پالایشی‌ها، افزایش سودآوری را به دنبال دارد. رصد نوسانات نرخ دلار مبادله‌ای از ابتدای سال تاکنون نیز نشان‌دهنده رشد بیش از ۱۳/ ۵ درصدی این ارز دارد.