نماگر بورس تهران در پایان معاملات روز گذشته با رشد حدود ۵۹ واحدی در سطح ۸۸ هزار و ۲۶۱ واحد قرار گرفت. رشد ۰۷/ ۰ درصدی شاخص کل بورس در حالی رقم خورد که سهامداران از ساعات ابتدایی معاملات شاهد توجه دوباره معامله‌گران به نمادهای پالایشی بودند.این در حالی است که ابهامات و تردیدها درخصوص نمادهای زیرمجموعه این گروه همچنان ادامه دارد. در شرایط فعلی هر چند عوامل متعددی از وضعیت سهام پالایشی حمایت می‌کند با این حال ابهاماتی بر سر معاملات این گروه وجود دارد. ابهاماتی که البته به‌نظر می‌رسد خیلی مدنظر سهامداران قرار ندارد.شایدتوجه معامله‌گران به عوامل بنیادی حمایت‌کننده از سهام پالایشی نوعی تحلیل باشد اما در نظر نگرفتن ابهامات موجود در این گروه نشان میدهد که هیجان بر تحلیل غالب شده است. به عبارت دیگر خریداران سهام پالایشی تنها احساس تحلیل دارند.اینجاست که کارشناسان می‌گویند مرز میان هیجان و تحلیل باریک است. همین شرایط است که بسیاری از معامله‌گران پالایشی را به خطا برده است.
پالایشی‌ها بر مدار هیجان
همانطور که اشاره شد سهامداران روز گذشته به دنبال افزایش تقاضا در نمادهای پالایشی از سوی معامله‌گران حقیقی شاهد افزایش قیمت این نمادها بودند؛ به‌طوری که این نمادها بیشترین تاثیر را بر رشد شاخص کل داشتند. این در حالی است که نمادهای زیرمجموعه گروه فرآورده‌های نفتی در شرایط کنونی همچنان با ابهامات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند. در این‌خصوص می‌توان به وضعیت نامشخص نرخ‌گذاری محصولات توسط شرکت پالایش و پخش اشاره کرد. موضوعی که با تغییر مدیرعامل این شرکت، حالا بیش از پیش با ابهام مواجه شده است.در عین حال با آنکه گزارش اطلاعات و صورت‌های مالی شش ماهه اغلب شرکت‌های سهامی منتشر شده است، اما همچنان هیچ اثری از گزارش پالایشی‌ها روی سامانه کدال مشاهده نمی‌شود.در این میان بسیاری از معامله‌گران تنها به واسطه رشد بهای نفت در بازارهای جهانی (به دلیل افزایش تنش‌های سیاسی در منطقه) و همچنین افزایش نرخ دلار چشم به افزایش سودآوری نمادهای پالایشی دوخته و به جمع خریداران این نمادها پیوسته‌اند. درست است که دو متغیر مذکور تاثیر مثبتی بر سودآوری پالایشگاه‌ها بر جای می‌گذارند، اما همچنان شدت این اثرگذاری مشخص نیست و سقفی برای انتظارات قیمتی سهامداران وجود ندارد. به این ترتیب جریان معاملات بازار سهام طی هفته‌های اخیر نشان میدهد که معامله‌گران تنها بر اساس اخبار و شایعات پیرامون پالایشی‌ها که عمدتا در کانال‌های تلگرامی منتشر می‌شود، به خرید و فروش مبادرت می‌کنند. به علاوه افزایش خرید نمادهای پالایشی از سوی معامله‌گران حقوقی خود به‌عنوان سیگنالی برای حقیقی‌های بازار سهام عمل کرده‌است.این شرایط همواره در نمادهای کوچک بورس تهران مشاهده شده است اما در نمادهای پالایشی وضعیت متفاوت است. پالایشی‌ها در زمره نمادهای بزرگ بورس تهران جای دارند و همانطور که به دنبال هیجانات کنونی، صعودهای عجیبی را تجربه می‌کنند، احتمال ریزش‌های شدید قیمتی این نمادها نیز وجود دارد.
رشدهای منطقی در گروه فلزی
همانطور که اشاره شد مرز باریکی میان رفتار بر مبنای تحلیل و منطق و رفتار هیجانی وجود دارد که می‌تواند معامله‌گران را به اشتباه بیندازد. باید توجه داشت که رشدهای منطقی، اصولا رشدهای تدریجی و آرام هستند. به‌عنوان نمونه می‌توان به رشد قیمتی بسیاری از نمادهای فلزی – معدنی طی ماه‌های اخیر اشاره کرد. رشد بهای فلزات اساسی در بازارهای جهانی و پیشی‌گرفتن این نرخ‌ها از متغیرهای پیش‌بینی شده در بودجه شرکت‌های مرتبط با بازارهای جهانی در کنار افزایش نرخ دلار و تداوم رشد قیمت فلزات در بورس کالا، زمینه رشد قیمتی نمادهای زیرمجموعه گروه‌های فلزی – معدنی را فراهم آورد؛ به‌طوری که در عملکرد تابستان ۹۶، گروه‌های کامودیتی‌محور (کالایی‌ها) بیشترین بازدهی را کسب کردند. تداوم این شرایط مثبت سبب شد تا رشد قیمتی این نمادها نیز ادامه پیدا کند.در این خصوص وجود تحلیل‌های بنیادی سقفی از انتظارات را برای سهامداران ایجاد می‌کند تا با تکیه بر این انتظارات به خرید و فروش سهام بپردازند. موضوعی که درخصوص نوسانات هیجانی قیمت سهام پالایشی مشاهده نمی‌شود.
مروری بر بازگشایی بازارهای جهانی
روز گذشته در بازگشایی بازارهای جهانی، قیمت مس با افت ۴۷/ ۰ درصدی همراه شد و به ۶۷۶۶ دلار در هر تن رسید. بهای آلومینیوم نیز دیروز ۳۱ دلار کاهش یافت و ۲۰۷۷ دلار در هر تن معامله شد. روی نیز با افت ۶۳/ ۰ درصدی به سطح ۳۱۶۱ دلار در هر تن رسید. سرب نیز وضعیت مشابهی را تجربه کرد و با افت ۴۹/ ۰ درصدی ۲۴۳۲ دلار در هر تن گزارش شد(قیمت‌ها در لحظه تنظیم این گزارش ساعت ۱۵ ذکر شده است).قیمت بیلت فولاد اما در معاملات دیروز با رشد همراه شد. در این خصوص با شروع محدودیت تولید واحدهای فولادی و زغال‌سنگ، سرمایه‌گذاران خوش‌بین به تداوم روند مطلوب قیمت‌ها، شاهد افزایش تقاضا در بورس‌های شانگهای و دالیان برای این کامودیتی‌ها بودند و آثار مثبت این تقاضا، روی سایر بخش‌های فولادسازی نیز دیده شد. در عین حال روز گذشته، شرکت فولاد Shagang (بزرگ‌ترین مصرف‌کننده قراضه چین و هفتمین تولید‌کننده بزرگ فولاد جهان) قیمت خود را برای خرید قراضه حدود ۲۳ دلار بالا برد و به ۳۲۱ دلار در هر تن (بالاترین سطح قیمت در ۳۸ ماه گذشته) رساند.به این ترتیب در معاملات روز گذشته، هر تن نورد گرم فولادی در شانگهای چین طی پرحجم‌ترین قرارداد دیروز با افزایش ۶ دلاری در سطح ۸۷۴ دلار قرار گرفت. میلگرد نیز رشد مشابهی را تجربه کرد و به قیمت ۵۵۷ دلار معامله شد. سنگ‌آهن نیز رشد بیش از یک درصدی را تجربه کرد. بهای زغال‌سنگ نیز ۴/ ۲ درصد افزایش یافت.
در بازار چه گذشت؟
در دادوستدهای روز گذشته، شاخص کل بورس تهران ۵۹ واحد (معادل ۰۷/ ۰ درصد) رشد کرد و به رقم ۸۸ هزار و ۲۶۱ واحد رسید. شاخص کل هم وزن (با اثر یکسان نمادها) اما با افت ۰۹/ ۰ درصدی مواجه شد. موضوعی که نشان از تاثیرگذاری نمادهای بزرگ بازار سهام بر نماگر این بازار دارد. ارزش معاملات خرد بورس تهران نیز دیروز به حدود ۱۱۰ میلیارد تومان رسید که حدود ۴۴ درصد از این رقم در اختیار ۱۰ نماد با بیشترین ارزش معاملات قرار داشت. بررسی روند صنایع بورسی در روز گذشته نشان میدهد از ۳۸ صنعت مورد بررسی، شاخص ۱۵ صنعت با رشد همراه شد و ۱۷ صنعت نیز معاملات روزانه خود را با افت پشت سر گذاشتند. (شاخص ۶ صنعت بدون تغییر ماند). در این میان گروه محصولات کاغذی بیشترین بازدهی (بیش از ۳ درصد) را در میان صنایع بورسی کسب کرد. در این گروه نماد معاملات شرکت کارتن ایران با اقبال معامله‌گران همراه شد به‌طوری که معاملات روز گذشته را با صف خرید ۱۲ میلیون سهمی به پایان رساند.
پس از آن نیز پالایشی‌ها در مرکز توجه معامله‌گران قرار داشتند. به این ترتیب دیروز شاخص گروه فرآورده‌های نفتی با رشد بیش از یک درصدی همراه شد. گروه‌های استخراج زغال‌سنگ، فلزات اساسی و لاستیک و پلاستیک نیز در میان ۵ صنعت با بیشترین بازدهی روزانه قرار گرفتند.در مقابل اما گروه‌های ساخت محصولات فلزی، لیزینگی‌ها و خودرویی‌ها با تحمیل زیان حدود یک درصد به سهامداران خود در قعر جدول بازدهی روز گذشته صنایع بورسی قرار گرفتند. در عین حال بررسی روند صنایع روز گذشته نشان میدهد خودرویی‌ها به لطف معاملات پرحجم در دو نماد «خساپا» و «خپارس»، در رده نخست صنایع بورسی از منظر حجم معاملات قرار گرفتند. پالایشی‌ها نیز بیشترین ارزش معاملات در میان صنایع بورسی را به خود اختصاص دادند.
اکثر نمادهای قندی طی معاملات روز گذشته با رشد قیمت همراه شدند. از میان نمادهای این گروه «قزوین» بیشترین رشد قیمت را به خود اختصاص داده است. در خصوص عوامل تاثیرگذار بر روند سودآوری شرکت‌های قندی، گفته می‌شود نرخ شکر ۸ درصدافزایش یافته است. این موضوع پیش از این نیز کاملا مورد انتظار بود. در این شرایط همانطور که در گزارش‌های «دنیای بورس» اشاره شده است، نکته اصلی در یارانه پرداختی از سوی دولت است. در میان شرکت‌های این گروه قند قزوین از جمله شرکت‌هایی است که جنبه احتیاط را به درستی در بخش فروش شکر حاصل از چغندر رعایت کرده است. در مجموع اما احتمال می‌رود معاملات این گروه با انتظار برای نحوه محاسبه یارانه دولتی طی ماه‌های آتی در فضای مبهم دنبال شود.بیشترین افزایش قیمت روز گذشته بورس تهران نیز از آن نماد معاملاتی شرکت‌های موتوژن، سیمان ایلام، پتروشیمی شیراز و نیروکلر شد. در مقابل اما نماد معاملاتی شرکت‌های سرماآفرین، نیروترانس، تولیدی گرانیت بهسرام، کشت و صنعت پیاذر و سیمان غرب بیشترین کاهش قیمت دوشنبه بورس تهران را تجربه کردند.
همگام با بازیگران بازار
روز گذشته خالص تغییر مالکیت میان بازیگران اصلی بازار ۷/ ۵۰ میلیون سهم و در مسیر حقوقی به حقیقی بود. این جابه‌جایی رقمی معادل ۵ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران حقیقی منتقل کرد. بیشترین میزان خالص خرید در معامله‌گران حقیقی به نماد معاملاتی شرکت حمل و نقل بین‌المللی خلیج فارس اختصاص داشت. به این ترتیب دیروز بیش از ۱۳ میلیون سهم «حفارس» به ارزش ۷/ ۳ میلیارد تومان به نفع معامله‌گران حقیقی بازار جابه‌جا شد.پس از «حفارس»، بیشترین خالص خرید حقیقی‌ها در نماد معاملاتی شرکت فولاد مبارکه اصفهان شکل گرفت. به این ترتیب دیروز ۴/ ۱۳ میلیون سهم «فولاد» به ارزش ۳/ ۳ میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد.در آن سوی بازار اما بیشترین تحرک حقوقی‌ها در نماد معاملاتی شرکت‌های سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران، پتروشیمی خارک و سرمایه‌گذاری آتیه دماوند دیده شد. به این ترتیب دیروز افزون بر ۴ میلیون سهم «شیران» از سبد سهام حقیقی‌ها به پرتفوی سهامداران حقوقی منتقل شد. این جابه‌جایی رقمی معادل یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به پرتفوی این گروه از معامله‌گران منتقل کرد.«شخارک» نیز دیروز شاهد تغییر مالکیت بیش از ۷۰۰ میلیون تومانی به نفع حقوقی‌ها بود. در «واتی» نیز دیروز حدود ۳ میلیون سهم به ارزش ۶۳۰ میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی منتقل شد.