بورس تهران معاملات روز یکشنبه را با رشد چشمگیر شاخص کل و دیگر مولفههای مهم از جمله ارزش معاملات و فعالتر شدن معاملهگران حقیقی پشت سرگذاشت. بهطوریکه همزمان با جهش ۶۰۱ واحدی (معادل ۶۲/ ۰ درصدی) شاخص کل و وارد شدن دوباره این نماگر بار دیگر به کانال ۹۷ هزار واحدی، ارزش معاملات خرد سهام نسبت به روز شنبه بیش از ۳۳ درصد افزایش یافت.
موارد مزبور از ایجاد رونق نسبی در بازار سهام حکایت دارد با این حال همچنان نشانههایی از نگرانی و تردید میان معاملهگران قابل مشاهده است. ترسی که از مسائل غیراقتصادی نشات گرفته و بهعنوان مانعی در برابر رشد بیشتر قیمتها قرار دارد.بازار سهام تحت تاثیر نگرانیهای غیراقتصادی با تشدید سمت عرضه مواجه است (البته با شدت کمتری). در این میان به واسطه چهار مولفه تاثیرگذار بر بازار از جمله انتظار برای گزارش ماهانه دیماه و همچنین گزارشهای ۹ ماهه شرکتها، تداوم رشد قیمتها در بازارهای جهانی، رشد نرخ دلار و ثبات کنونی نرخ سود سپردههای بانکی میتواند ریسکهای غیر اقتصادی مزبور را تقلیل دهد و منجر به رشد قیمتها شود.در این میان ترس سهامداران از جا ماندن از مسیر رونق موضوعی است که میتواند شتاب رشد قیمتها را به دنبال داشته باشد.
عبور از نگرانیهای غیراقتصادی
در جریان معاملات روز گذشته نه تنها شاهد رشد ۶۲/ ۰ درصدی شاخص کل بورس بودیم، بلکه حجم و ارزش معاملات بازار نیز رشد بیش از ۳۰ درصدی را در مقایسه با روز شنبه تجربه کرد. به این ترتیب ارزش معاملات خرد بازار در جریان روز گذشته به بیش از ۱۷۲ میلیارد تومان رسید. امری که نشان از بازگشت دوران رونق به بازار دارد. همچنین در این میان شاهد فعالتر شدن سهامداران حقیقی در بازار بودیم؛ در حالی طی روزهای اخیر مشارکت بازیگران بازار بسیار اندک بود. این امر در روز گذشته بهبود نسبی یافت و با خالص خرید ۲۷ میلیارد تومانی حقیقیها همراه شد. تمامی موارد مزبور نشان از ایجاد رونق نسبی در بازار سرمایه دارد؛ نمادهای پیشرو و بزرگ بازار مجدد در جریان رشد قیمتی قرار گرفته و تاثیری قابلتوجهی بر رشد شاخص کل بورس ایجاد کردند. اما با تمامی این موارد همچنان نشانههای از نگرانی معاملهگران در بازار مشاهده میشود. ترسی که به واسطه مسائل غیراقتصادی استارت خورده و با توجه به ابهامات موجود در آینده برجام، همچنان ادامه دارد . این ترس بهعنوان مانعی در برابر رشد پرشتاب قیمتها در بورس قرار گرفته است. تجربهای که از ابتدای سال بسیاری از سهامداران با آن مواجه شدند؛ در حالی بسیاری از سهام مطرح بازار با توجه به برخورداری از پتانسیل بالا، قابلیت رشد قیمتی بیشتر و ورود سهامداران با حجم بالاتری داشتند که این امر به واسطه عدم اطمینان از شرایط بازار، مانع از ورود سرمایهگذاران شد. سهامدارانی که به دلیل ترس از سد عرضه حتی بهرغم وجود وضعیت بنیادی مطلوب در این نمادها، استقبال چندانی در خرید آنها نداشتند و به اصطلاح از خرید سهام مزبور جاماندند. تجربه بیتوجهی به عوامل بنیادی در گذشته سبب شد تا عده زیادی از سهامداران فرصت خرید را از دست بدهند. در شرایط کنونی نیز همچنان سد عرضه ناشی از عوامل غیراقتصادی در معاملات سهام وجود دارد. با این حال رصد پتانسیل موجود در بازار سهام برای رشد و رونق بیشتر میتواند سناریوی هراس از جاماندگی از معاملات را به وجود آورد. این موضوع میتواند جهش قیمتها و در مجموع صعود پرقدرت بورس را به دنبال داشته باشد.
۴گانههای اثرگذار بر بازار
در این راستا ۴ مولفه اصلی و تاثیرگذار بر روند آتی بازار، نویدبخش جهش مزبور خواهد بود؛ انتظار برای گزارش ماهانه دیماه و همچنین گزارشهای ۹ ماهه شرکتها، پایداری سطوح بالای قیمتی در بازارهای جهانی، نوسانات نرخ دلار و ثبات کنونی نرخ سود سپردههای بانکی از جمله مهمترین عوامل تاثیرگذار بر روند آتی بازار خواهد بود.
گزارشهای ماهانه و ۹ماهه: نخستین عامل مطرح و تاثیرگذار بر روند آتی بازار مربوط به ارائه گزارشهای عملکرد شرکتهاست. گزارشهایی که مربوط به دوره یک ماهه منتهی به پایان دی ماه خواهد بود. انتشار این گزارشها که با گزارشهای ۹ماهه همزمان خواهد شد، میتواند نخستین جرقهها و استارت جهش بورس را به دنبال داشته باشد. در این راستا روزهای اخیر شاهد اعلام گزارشهای مختلفی از سوی بنگاههای بورسی بودیم که بعضا برخی از این گزارشها با روندی مناسب همراه بوده است. بازارهای جهانی: سهم بالای ۵۰ درصدی شرکتهای کالامحور در بورس تهران باعث میشود، نوسان بازار جهانی اثر محسوسی بر سهام بورسی داشته باشد. گرچه شاید این مساله برای بسیاری از فعالان تازگی نداشته باشد و بسیاری از بورسبازان قیمتها در بازار جهانی را رصد میکنند، اما شرایط کنونی این بازار موجب رعایت احتیاط معاملهگران در سمت ورود به نمادهای وابسته به این امر شده است. اما بررسی روند قیمتی اخیر در بازارهای جهانی نشان از آن دارد که نه تنها هنوز هیچ اصلاح جدی در این بازار صورت نگرفته بلکه نشانههایی نیز از این موضوع مشاهده نمیشود.چنانچه طی چند روز آتی نیز این روند دنبال شود و وضعیت به روال کنونی تداوم یابد، بازار جسارت بیشتری برای خرید سهام وابسته به بازارهای جهانی پیدا خواهد کرد. به این ترتیب جهشی را نیز از این ناحیه در بورس خواهیم داشت.
نوسانات دلار: نوسان نرخ ارز یکی از مهمترین رخدادهای اقتصادی در روزهای اخیر بوده که تاثیر بسزایی بر فعالیتها و ساز و کارهای اقتصادی به ویژه در بازار سرمایه داشته و دارد. بر این اساس حجم بالای تاثیرپذیری از این موضوع باعث شده تا بورس هم بهصورت مستقیم و هم غیرمستقیم متاثر از نرخ ارز قرار گیرد. بهطور کلی نرخ ارز از جنبههای مختلفی میتواند بر صنایع فعال در بازار سهام تاثیرگذار باشد. در این میان با توجه به تداوم رشد اخیر نرخ دلار و رسیدن به محدوده ۴۴۲۵ تومان ثبات در این سطوح بالا میتواند عامل حمایتی از معاملات سهام باشد. این امر نیز میتواند بهعنوان اهرمی برای جهش آتی بورس قلمداد شود. به عبارت دقیقتر ثبات نرخ ارز در ماههای آینده میتواند بستر خوبی را برای توسعه هر چه بیشتر رشد بازار سهام مهیا کند.
نرخ سود سپردههای بانکی: تداوم وضعیت فعلی بورس و رشد بیشتر قیمتها به عامل دیگری از جمله حفظ انضباط در نرخ سود بانکی وابسته است. در حالی طی ماههای گذشته شاهد ثبات در نرخ سود سپردههای بانکی بودیم که همچنان اطمینان کافی از ثبات این موضوع میان فعالان وجود ندارد. سرمایهگذاران به ویژه معاملهگران بورسی دیده تردید به ثبات نرخ سود دارند. در شرایط کنونی که حجم تقاضا در بورس بهصورت متعادلی رو به افزایش است، رفع نگرانی از بابت روند نرخ سود سپردهها یا حتی ثبات در محدوده قیمتی کنونی، میتواند به ماندگار شدن نقدینگی در بورس و حتی ورود پولهای تازه بینجامد. بهطور کلی برآیند این ۴ عامل ذکر شده یا هر کدام از مولفههای مزبور میتواند جرقه تشکیل یک موج صعودی و جهش شدید را در بازار سهام به دنبال داشته باشد.
مسوولیتهای سازمان در این برهه زمانی
طی سالهای اخیر به دفعات شاهد اقداماتی مناسب از سوی مدیران و مسوولان اصلی بازار سهام در راستای افزایش شفافیت، نقدشوندگی و رفع محدودیتهای مختلف بودیم. امری که از ابتدای سال جاری روند اجراییتری به خود گرفته است. هرچند بررسی وعدههای داده شده از سوی رئیس سازمان بورس نشان از اجرایی شدن تنها چند مورد از آنها دارد، اما حرکت به سمت افزایش و توسعه و ایجاد راهکارهای مناسب برای خروج از قفلشدن نقدینگی را میتوان به فال نیک گرفت.حال در شرایط کنونی و با توجه به گردش نسبی بازار به سمت رونق، سازمان بورس باید در قبال مسوولیتهای خود تعهدات بیشتری داشته باشد و توجه بیشتری به موارد توسعهای بازار نشان دهد. در این راستا ازسرگیری مجدد عرضههای اولیه، گامی مثبت در جهت جذب نقدینگی جدید خواهد بود که توسعه عرضی بازار را نیز به دنبال خواهد شد. ضمن اینکه محدودیتهای کنونی از جمله حذف حجم مبنا و دامنه نوسان نیز میتواند راهکاری مناسب برای ورود نقدینگی بیشتر به بازار باشد.
در بازار چه گذشت؟
در دادوستدهای روز گذشته شاخص کل بورس تهران ۶۰۱ واحد (معادل ۶/ ۰ درصد) رشد کرد و به رقم ۹۷ هزار و ۲۲۹ واحد رسید. شاخص کل هم وزن (با اثر یکسان نمادها) نیز با رشد حدود ۰۷/ ۰ درصدی همراه شد. در این روز نماد معاملاتی شرکتهای فولاد مبارکه اصفهان، پالایش نفت اصفهان، معدنی و صنعتی چادرملو و پالایش نفت تهران در صدر نمادهای با بیشترین تاثیر مثبت بر شاخص کل بازار سهام قرار گرفتند.
همچنین دیروز ارزش معاملات خرد بورس تهران ۱۷۲ میلیارد تومان بود که بیش از ۴۵ درصد از این رقم در اختیار ۱۰ نماد با بیشترین ارزش معاملات قرار داشت. بررسی روند صنایع بورسی در روز گذشته نشان میدهد از ۳۸ صنعت مورد بررسی، شاخص ۱۳ صنعت با رشد همراه شد و ۱۹ صنعت نیز معاملات روزانه خود را با افت پشت سر گذاشتند. (شاخص ۶ صنعت بدون تغییر ماند). در این میان گروه استخراج زغالسنگ به واسطه رشد تک نماد «کطبس» بیشترین بازدهی (۵/ ۸ درصد) در میان صنایع بورسی را کسب کرد. پس از آن نیز پالایشیها با رشد ۵/ ۲ درصدی همراه شدند و معدنیها بازدهی ۱/ ۲ درصدی را تجربه کردند. در مقابل اما گروه محصولات کاغذی با تحمیل زیان حدود ۶/ ۱ درصدی به سهامداران خود در قعر جدول بازدهی روز گذشته صنایع بورسی قرار گرفتند. در عین حال روند صنایع روز گذشته پالایشیها با ثبت ارزش معاملات ۶/ ۳۹ میلیارد تومان در صدر دیگر صنایع بورسی قرار گرفتند. بیشترین حجم معاملات نیز با دادوستد ۱۱۰ میلیون سهم به خودروییها اختصاص پیدا کرد. بیشترین افزایش قیمت روز گذشته بورس تهران نیز به نماد معاملاتی شرکتهای زغالسنگ نگین طبس، داروسازی اسوه، پالایش نفت تبریز و پتروشیمی آبادان اختصاص پیدا کرد. در مقابل اما نماد معاملاتی شرکتهای معادن منگنز ایران، پست بانک ایران، موتورسازان تراکتورسازی ایران و شیر پاستوریزه پگاه اصفهان بیشترین کاهش قیمت یکشنبه بورس تهران را تجربه کردند.
در عین حال روز گذشته خالص تغییر مالکیت میان بازیگران اصلی بازار بیش از ۹۶ میلیون سهم و در مسیر حقوقی به حقیقی بود. این جابهجایی رقمی معادل ۲۷ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان از پرتفوی حقوقیها به سبد سهام معاملهگران حقیقیها منتقل کرد. بیشترین میزان خالص خرید در معاملهگران حقیقی به نماد معاملاتی شرکت فولاد مبارکه اصفهان اختصاص داشت. به این ترتیب دیروز افزون بر ۳۰ میلیون سهم «فولاد» به ارزش ۸ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان به پرتفوی حقیقیها منتقل شد. پس از «فولاد»، بیشترین خالص خرید حقیقیها در نماد معاملاتی شرکت پالایش نفت تبریز شکل گرفت بهطوریکه خالص خرید حقیقیها در نماد «شبریز» به حدود ۱۱ میلیون سهم به ارزش ۸ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان رسید.در آن سوی بازار نیز بیشترین تحرک حقوقیها را در نماد معاملاتی شرکتهای پست بانک ایران، تامین سرمایه امید و لیزینگ رایان سایپا دیده شد. به این ترتیب دیروز بیش از ۹ میلیون سهم «وپست» به پرتفوی سهامداران حقوقی منتقل شد. این جابهجایی رقمی معادل یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان به پرتفوی این گروه از معاملهگران منتقل کرد. «امید» نیز دیروز مورد توجه سهامداران حقوقی قرار گرفته است. نماد معاملاتی شرکت تامین سرمایه امید در این روز شاهد تغییر مالکیت ۷۸۶ میلیون تومانی به نفع این معاملهگران بود. در «ولساپا» نیز ۴ میلیون و ۴۰۰ هزار سهم به ارزش ۵۳۶ میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی منتقل شد.