بانک مرکزی قیمت‌های پیش‌فروش سکه در سال جدید را تغییر داد. از امروز پیش‌فروش ۶ ماهه به قیمت یک میلیون و ۴۷۵ هزار تومان و پیش‌فروش یک‌ساله به قیمت یک میلیون و ۳۵۰ هزار تومان ادامه خواهد یافت. این افزایش حدود ۴ تا ۵ درصدی در قیمت‌ها، کمی از جذابیت فرصت‌های آربیتراژی خواهد کاست؛ اما همچنان اختلاف قیمت‌ها در پیش‌فروش، بازار نقدی و بازار آتی، سود ۱۸ تا ۲۴ درصدی را در بازه ۷ ماهه ممکن کرده است. در نتیجه هنوز سود تعادلی اقتصاد از این ناحیه در خطر است.
قیمت پیش‌فروش سکه در سال جدید به‌روزرسانی شد. بانک مرکزی تصمیم گرفت تا کمی از شکاف ایجاد شده بین قیمت پیش‌فروش و قیمت فعلی بازار بکاهد. بر اساس این تصمیم از امروز ۱۸ فروردین ۹۷، قیمت پیش‌فروش سکه طلا با سررسید ۶ماهه یک میلیون و ۴۷۵ هزار تومان و پیش‌فروش سکه با سررسید یک‌ساله، یک میلیون و ۳۵۰ هزار تومان خواهد بود. «دنیای‌اقتصاد» در این گزارش به بررسی سودهای آربیتراژی در حالت جدید و اثرات افزایش نرخ پیش‌فروش پرداخته است. به‌رغم اینکه سود آربیتراژی در حالت جدید اندکی عقب‌نشینی کرده است اما همچنان رقیبی جذاب برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد اقتصاد به‌شمار می‌رود که چندان با شعار حمایت از تولید همخوانی ندارد.
میزان نسبی تغییرات جدید
۱۱۳۰ شعبه بانک ملی از امروز سکه طلا را با قیمتی جدید پیش‌فروش خواهند کرد. پیش‌فروش سکه که از ۲۸ بهمن سال گذشته تا روز چهارشنبه هفته قبل با یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان برای سررسید ۶ ماهه و یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان برای سررسید یک‌ساله به فروش می‌رسید، به تصمیم بانک مرکزی با تغییر قیمت مواجه شدند. پیش‌فروش ۶ ماهه در قالب جدید با رشد ۳/ ۵ درصدی قیمت با رقم یک میلیون و ۴۷۵ هزار تومان ادامه خواهد یافت. افزایش قیمت پیش‌فروش یک‌ساله نیز ۸/ ۳ درصد خواهد بود که نسبت به پیش‌فروش ۶ماهه، رشد کمتری محسوب می‌شود. اما این آمار و ارقام می‌تواند کدی از تخمین سیاستگذار ارزی از نرخ ارز در ۶ ماه و یک سال آینده باشد. اگر قیمت اونس جهانی را ۱۳۳۰ دلار در زمان سررسید در نظر بگیریم، بانک مرکزی قیمت دلار در ۶ ماه بعد را حدود ۴۷۰۰ تومان و در یک سال بعد را معادل ۴۳۰۰ تومان درنظر گرفته است که این قیمت‌ها حتی از نرخ‌های موجود در سامانه سنا در حال‌حاضر نیز کمتر است. این در حالی است که نرخ‌های پیش‌بینی شده در بازار آتی سکه رقم بالایی را برای نرخ دلار در نظر گرفته است. در حال‌حاضر در بازار آتی قیمت سررسید سکه در شهریورماه یک میلیون و ۸۴۵ هزار تومان است؛ حتی اگر قیمت اونس جهانی در شهریورماه را ۱۴۰۰ دلار درنظر بگیریم، قیمت دلار باید در حدود ۵۵۰۰ تومان باشد. این یعنی فاصله تخمین فعالان بازار از نرخ دلار و سیاستگذار ارزی در حال ایجاد شکافی بزرگ است.
حجم ضرب سکه برای بانک مرکزی
طرح پیش‌فروش سکه که در قالب بسته ضدالتهاب ارزی ازسوی بانک مرکزی ارائه شد، طبق آخرین آمار با فروش ۸۲۰ هزار تایی مواجه شده بود. در مدت حدودا ۲ ماهی که طرح اجرا شده بود، حدود ۲۲۸ هزار قطعه سکه تمام بهار آزادی به صورت شش ماهه و ۵۹۲ هزار قطعه سکه تمام بهار آزادی به صورت یک ساله پیش‌فروش شده است. این آمار نشان میدهد که استقبال از طرح یک‌ساله تقریبا ۵/ ۲ برابر طرح ۶ ماهه بوده است و سرمایه‌گذاران طرح یک‌ساله را جذاب‌تر بین دو گزینه موجود یافتند. بر اساس آمار منتشر شده، این تعداد سکه را ۱۶ هزار و ۹۸۹ نفر خریداری کرده‌اند. می‌توان گفت که تقریبا هریک از این سرمایه‌گذاران به طور میانگین اقدام به خرید ۵۰ سکه تمام بهار آزادی کرده‌اند اما هدف بانک مرکزی که جذب نقدینگی سرگردان در جامعه بود تا چه حد تامین شده است؟ از محل پیش‌فروش یک‌ساله تقریبا ۷۷۰ میلیارد تومان منابع و از محل پیش‌فروش ۶ماه حدود ۳۲۰ میلیارد تومان منابع جذب بانک مرکزی شد. مجموع این دو عدد نشان میدهد که بانک مرکزی موفق شد حدود ۱۰۹۰ میلیارد تومان نقدینگی را از سطح جامعه جذب کند. هرچند اظهارات رئیس‌کل بانک مرکزی در سال گذشته نشان می‌داد که میزان استقبال از طرح دو هفته‌ای نرخ سود ۲۰ درصد در شبکه بانکی به مراتب از این طرح بیشتر بود و ولی‌الله سیف آن را نشانه نبود دید منفی نسبت به بازار سکه تلقی می‌کرد. به هر حال بانک مرکزی بابت این نقدینگی جذب شده در زمان سررسید، باید اقدام به ضرب سکه تمام بهار آزادی کند. هر سکه تمام بهار آزادی از ۳/ ۷ گرم طلای خالص برخوردار است. در نتیجه بانک مرکزی برای ضرب ۸۲۰ هزار سکه، نیازمند استفاده از حدود ۶ تن از طلاهای خود است. ۶ تن طلایی که جزو ذخایر ملی است و در زمان سررسید، نمایی از یک حراج واقعی با قیمت نازل را تصویر خواهد کرد. باید دید که حراج ۶ تن طلا از ذخایر بانک مرکزی می‌تواند هدف سیاستگذار را تامین کند یا خیر.اگر قیمت اونس جهانی طلا را در محدوده فعلی در نظر بگیریم(معادل ۱۳۳۰ دلار)، این حجم از طلا معادل ۲۵۰ میلیون دلار از ذخایر بانک مرکزی خواهد کاست. اگر با قیمت‌های جدید نیز استقبال همانند قیمت‌های گذشته باشد، بانک مرکزی باید خود را برای تخلیه حدود ۱۲ تن از طلاهای خود آماده کند که منابعی در حدود نیم میلیارد دلار نیاز خواهد داشت.
آفت آربیتراژی حاصل
اختلاف قیمت‌ها در بازارهای گوناگون برای یک کالا، فرصت‌های آربیتراژی را برای سرمایه‌گذاران روشن می‌کند. برای سکه نیز از زمان آغاز طرح پیش‌فروش در اواخر بهمن ماه، فرصت‌های آربیتراژی جذابی وجود داشته است. فرصت‌هایی که تعادل سود در دیگر بازارها را نیز تحت‌الشعاع قرار میدهد و بازارهای دیگر مانند بازار سرمایه را از روند طبیعی خود دور می‌کند. احتمالا بانک مرکزی برای کمرنگ کردن فرصت‌های آربیتراژی و کم‌شدن شکاف به‌وجود آمده، تصمیم به افزایش قیمت‌های پیش‌فروش گرفته است. اما محاسبات نشان میدهد که همچنان فرصت‌های آربیتراژی موجود، بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند. قیمت کنونی سکه در بازار در آستانه یک میلیون و ۷۵۰ هزار تومان قرار دارد. اگر در حال‌حاضر، شخصی که سکه دارد، سکه خود را در بازار بفروشد و بلافاصله سکه را در بانک ملی پیش‌خرید کند، از یک سود قطعی برخوردار خواهد بود. اگر او در طرح ۶ ماهه شرکت کند، ۲۷۵ هزار تومان سود نصیب سرمایه‌اش می‌شود، ضمن اینکه سرمایه شخص از افزایش احتمالی قیمت سکه در طول ۶ ماه آینده نیز بی‌نصیب نمی‌ماند و در زمان سررسید شخص می‌تواند سکه را در بازار به فروش رساند. در هر حال در سناریوی اول در طرح پیش‌فروش ۶ ماهه سود قطعی ۱۸ درصدی نصیب فرد در بازه ۶ ماهه خواهد شد. در حالت پیش‌فروش یک‌ساله نیز سود قطعی حدود ۳۰ درصدی در بازه یک‌ساله برای شخص قابل‌تصور است. ضمن اینکه برای سکه‌داران فعلی، سود حاصل از افزایش احتمالی قیمت سکه نیز به سود محاسبه شده افزوده می‌شود. اما یک فرصت دیگر آربیتراژی موجود، برآمده از شکاف قیمت‌ها در پیش‌فروش بانک مرکزی و بازار آتی سکه است. محاسبات در این حالت با توجه به سازوکار موجود در بازار آتی، کمی پیچیده‌تر می‌شود. انجام هر معامله پیش‌فروش در بازار آتی به معنی فروش ۱۰ سکه طلا در زمان سررسید است. در نتیجه شخص باید ابتدا ۱۰ سکه از بانک ملی پیش‌خرید کند. در حالت جدید برای پیش‌خرید ۶ ماهه نیاز به ۱۴ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان سرمایه است. برای انجام یک معامله پیش‌فروش در بازار آتی نیز وجه تضمینی را باید در حساب خود بسپارد. این وجه تضمین برای یک معامله در حال‌حاضر ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان برآورد می‌شود. در نتیجه کل سرمایه لازم با احتساب کارمزد برای ورود به بازار آتی، حدود ۱۷ میلیون تومان خواهد بود. اما در ازای ۱۷ میلیون تومان سرمایه‌گذاری چه سودی نصیب شخص خواهد شد؟ قیمت سررسید آبان‌ماه در حال‌حاضر حدود یک میلیون و ۸۹۰ هزار تومان است. اگر فرض بر این باشد که قیمت سکه در زمان سررسید در بازار نقدی در حدود یک میلیون و ۸۹۰ هزار تومان باشد، در این حالت به ازای هر معامله شخص ۴ میلیون و ۱۵۰ هزار تومان سود خواهد کرد. در نتیجه سود ۳/ ۲۴ درصدی در بازه ۷ ماهه قابل تضمین است. چنین فرصت‌هایی عملا بخش سرمایه‌گذاری واقعی را از سرمایه‌های موردنیاز دور می‌کند؛ چراکه چنین فرصت‌های بکری برای کسب سود تضمین شده عملا شانس سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی را پایین می‌آورد. هرچند با اقدام جدید بانک مرکزی میزان سود آربیتراژی با کاهش روبه‌رو شده است.