نماگر بورس تهران پس از تجربه دو روز ریزش سنگین و اصلاح ۴/ ۳ درصدی، معاملات روز گذشته خود را با رشد ۷/ ۰ درصدی به پایان رساند. به‌نظر می‌رسد اصلاح قابل‌توجه قیمت سهام کالایی بازار در روزهای ماقبل، در نگاه معامله‌گران کف‌های جذابی را ایجاد کرده بود تا بار دیگر فرصت مناسبی برای خرید سهام مزبور فراهم شود. به این ترتیب افزایش تقاضا برای خرید سهام دلاری بازار در کنار تایید یکی دیگر از لوایح اصلاح قانون مبارزه با تروریسم توسط شورای نگهبان و آرامش نسبی در بازار ارز و سکه در ساعات معاملات بورس تهران زمینه رشد ۸۸۸ واحدی نماگر بورس تهران را فراهم آورد.
جذابیت سهام دلاری پس از اصلاح دو روزه
روند منفی حاکم بر بورس تهران که از روز پایانی هفته گذشته آغاز شد، عمدتا نمادهای بزرگ کالایی بازار را هدف گرفت و به اصلاح حدود ۱۰ درصدی بهای اغلب سهام این مجموعه منجر شد. این در حالی بود که به باور غالب اهالی بازار آزادسازی نرخ دلار پتانسیل کافی برای حرکت بورس به سوی فتح قله‌های بیشتر را داشت.این امر در کنار اصلاح قیمتی سبب شد تا نمادهای دلار محور بار دیگر در چشم فعالان بازار، جذاب ارزیابی شوند و زمینه برای افزایش تقاضا در معاملات روز گذشته فراهم شود. به موجب این شرایط، دیروز شاهد بازگشت قیمت سهام بزرگان پتروشیمی و فلزی به محدوده مثبت بودیم. حتی برخی از نمادهای مورد‌بحث، در جریان دادوستدهای این روز برای مقاطعی با صف خرید نیز همراه شدند. سهامی که طی دو روز معاملاتی ماقبل خود، فشار سنگینی در سمت فروش سهام متحمل شده بودند. همانطور که در گزارش‌های پیشین «دنیای‌اقتصاد» نیز مطرح شد، عوامل بنیادی از نگاه سهامداران دور نمی‌ماند و بازار سهام در نهایت مسیر خود را پیدا می‌کند. اقبال مجدد به سهام کالایی‌ها در شرایطی صورت گرفته است که همچنان ابهام پیرامون قیمت‌گذاری در بورس کالا و همچنین نرخ خوراک پتروشیمی سهامداران را در انتظار دستورالعمل‌هایی برای شفاف‌سازی بیشتر در این زمینه قرار داده است. رشد قیمت عمومی سهام کالایی و صادرات محور با وجود ابهامات مزبور بر میزان اثرگذاری قابل‌توجه آزادسازی نرخ دلار بر وضعیت سهام تاکید می‌کند.
سایه ریسک‌های غیراقتصادی
در حال حاضر ریسک‌های غیراقتصادی همچون ریسک بازگشت تحریم‌ها علیه ایران و احتمال کاهش صادرات ناشی از آن‌که به دنبال آن رکود اقتصادی نیز امری محتمل جلوه می‌کند، شرکت‌های سهامی را تحت‌تاثیر قرار داده و شعاع اثرگذاری آن در معاملات بورس تهران کاملا محسوس است. با وجود این ریسک‌ها اما به اعتقاد فعالان بازار، پتانسیل بنیادی شرکت‌های سهامی خود عاملی است که چشم‌انداز روشنی پیش‌روی این بازار قرار داده است. به این ترتیب در نبود ریسک‌های غیراقتصادی، می‌توان اعداد بزرگ‌تری برای شاخص سهام متصور بود.در حال‌حاضر اخبار مربوط به چگونگی پیشرفت تعاملات ایران و غرب پس از اجرایی شدن دور نخست تحریم‌ها در ۱۵ مرداد، اثرگذاری خود را با دامنه محدودی بر بازارها نشان داده است. هر‌چند برخی شنیده‌ها از سوی رسانه‌های غربی و عربی، از تقویت احتمال مذاکره ایران و آمریکا به گوش می‌رسید اما وزیر امور‌خارجه به‌طور رسمی از عدم مذاکره میان حسن روحانی و دونالد ترامپ در اجلاس شهریورماه نیویورک خبر داد. ایران همچنان تاکید دارد ایالات متحده به دلیل زیرپاگذاشتن معاهده‌های بین‌المللی همچون برجام طرف قابل اعتمادی برای از سرگیری مذاکرات مجدد نیست. در این بحبوحه، سازمان سرمایه‌گذاری خارجی ایران از تعیین تکلیف فاینانس‌ها خبر داد. شرایطی که با خروج برخی از سرمایه‌گذاران اروپایی و آسیایی و البته ورود گروه جدیدی از سرمایه‌گذاران چینی و روسی همراه شد.
FATF در مسیر تصویب
روز شنبه، سخنگوی شورای نگهبان از تصویب لایحه مبارزه با تامین مالی تروریسم خبر داد. تصویب FATF از آن‌رو اهمیت دارد که برخی از مقام‌های رسمی اروپایی به‌طور تلویحی از شرط تصویب FATF برای ادامه همکاری اروپا با ایران خبر داده بودند. به این ترتیب به‌نظر می‌رسد ارسال سیگنال‌های مثبت ناشی از انتشار این خبر که طی روزهای اخیر به نمادی سیاسی مبدل شده بود، در بهبود فضای بازارها موثر واقع شده است.
دو نیمه متفاوت بازارهای موازی
بازار سهام اما تنها بازاری نبود که در شعاع اثرگذاری این لایحه قرار گرفت. دیروز در بازارهای ارز و سکه نیز شاهد اصلاح نسبی قیمت‌ها بودیم. این آرامش اما چندان پابرجا نماند و در ادامه بار دیگر شاهد رشد قیمت‌ها در این دو بازار بودیم. به این ترتیب در دومین روز هفته، بازارها دو نیمه متفاوت را تجربه کردند. در ساعات ابتدایی معاملات نرخ دلار در بازارهای غیررسمی تا محدود ۱۰ هزار و ۲۰۰ تومانی عقب‌نشینی کرده بود. در بازار سکه نیز در ابتدای روز شاهد عقب‌نشینی قیمت‌ها تا کانال ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومانی بودیم. در ادامه اما افزایش تقاضا سبب جهش مجدد قیمت‌ها شد. به این ترتیب ساعت ۱۶ روز یکشنبه، بهای دلار آزاد به ۱۰ هزار و ۴۰۰ تومان رسید. سکه نیز تا ۳ میلیون و ۷۹۰ هزار تومان پیش رفت. تغییر مسیر دلار خود عامل رشد قیمت سکه بود. با وجود این بازگشت قیمتی در دو بازار ارز و سکه، اما آرامش نسبی ساعات ابتدایی معاملات، بورس را نیز تحت‌تاثیر قرار داد.
ادامه ابهام بسته ارزی
با وجود اینکه یک هفته از رونمایی بسته جدید ارزی توسط رئیس کل بانک مرکزی می‌گذرد، همچنان ابهاماتی درخصوص تعیین تکلیف ارزی برای برخی صنایع باقی مانده است. این در حالی است که روز پنج‌شنبه جلسات مختلفی در ستاد اقتصادی دولت و همچنین بانک مرکزی با صرافان برپا شد. با این حال همچنان برای صرافان معلوم نیست حواله‌های شخصی را با چه مکانیسمی به انجام برسانند. همین ابهامات بهانه‌ای برای تشدید عرضه سهام در روزهای اخیر شده بود.در این میان، روز گذشته نشستی میان تولیدکنندگان صنایع مختلف با نهاد تنظیم‌کننده بازار بر سر تعیین قیمت‌ها برگزار شد. انجمن‌های پتروشیمی و فولاد نیز در حال مذاکره برای بررسی و تعیین قیمت خوراک بنگاه‌های زیرمجموعه صنعت پتروشیمی و همچنین قیمت پایه عرضه محصولات در بورس کالا هستند. شرکت ملی مس ایران نیز روز گذشته در گزارش کنفرانس شفاف‌سازی خود به عدم توافق با بورس کالا برای تعیین قیمت محصولاتش با نرخ‌های جدید بازار ثانویه ارز اشاره کرد. جلساتی از این دست می‌تواند به برخی از ابهامات فعالان بازار و صنایع پاسخ دهد و در نهایت مسیر مشخص‌تری پیش پای معاملات سهام قرار دهد.
نبض بازار در دست بزرگان
همانطور که اشاره شد دیروز پس از اصلاح جدی ۴۵۷۱ واحدی شاخص سهام طی دو روز متوالی، شاهد بازگشت تقاضا به معاملات سهام و رشد ۸۸۸ نماگر اصلی بورس تهران بودیم. ارزش معاملات در این روز نیز همچنان در سطوح قابل قبولی قرار دارد. دیروز این متغیر رقم ۴۲۲ میلیارد تومان را نشان داد. بزرگان بازار در این روز بیشترین اثر بر رشد شاخص را به دوش کشیدند. به این ترتیب نمادهای معاملاتی «پارس»، «فولاد» و «فارس» که در روزهای اخیر مهمترین متهم اصلاح شاخص سهام بودند، دیروز نقشی اثرگذار در رشد این نماگر ایفا کردند. در ابتدای معاملات نیز شکل‌گیری تقاضای قوی در نمادهای پتروشیمی سبب شد تا نماگر بازار وارد کانال ۱۳۰ هزار واحدی شود. در ادامه اما با افزایش عرضه‌ها، شاخص تا حدودی عقب نشست.
پتروشیمی‌ها در این روز با رشد ۴۵/ ۱ درصدی شاخص صنعت خود همراه شدند و معدنی‌ها نیز شاهد افزایش ۱/ ۱ درصدی بودند. استقبال معامله‌گران از نمادهای زیرمجموعه گروه فلزات اساسی نیز سبب شد تا شاخص این گروه با افزایش ۴/ ۰ درصدی همراه شود. پالایشی‌ها اما شاهد اصلاح ۷/ ۰ درصدی بودند. با این حال ۶۶ درصد از ارزش معاملات خرد سهام به این گروه‌ها اختصاص داشت. به این ترتیب ارزش دادوستدها در نمادهای مزبور به ۲۷۸ میلیارد رسید.در مجموع بررسی روند صنایع بورسی نشان میدهد از ۳۸ صنعت مورد بررسی، ۲۱ صنعت با رشد شاخص همراه شدند و در مقابل شاهد کاهش شاخص ۱۴ صنعت بورسی بودیم. هر چند عمده رشد شاخص سهام بر دوش گروه‌های بزرگ صادرات محور بود اما گروه‌های کوچک و تک نماد بازار با بیشترین رشد شاخص همراه شدند. رشد ۵ درصدی گروه محصولات چوبی با تک نماد «چفیبر»، افزایش ۸/ ۴ درصدی شاخص گروه سایر معادن با تک‌نماد «کماسه» و رشد ۳/ ۴ درصدی شاخص صنعت استخراج زغال‌سنگ با تک‌نماد «کطبس»این صنایع را در صدر جدول گروه‌ها با بیشترین بازدهی قرار دادند. با این حال وزن کم این صنایع بر شاخص کل سهام اثر چندانی به جا نگذاشت.نکته جالب توجه بازار دیروز، اقبال حقیقی‌ها به نمادهای زیرمجموعه گروه خودرو و ساخت قطعات در لحظات پایانی معاملات بود. موضوعی که به نظر می‌رسد به افزایش قیمت خودروهای داخلی در روز شنبه بازمی‌گردد.از دیگر تحولات روز گذشته بورس تهران، می‌توان به معامله بلوک ۶۷۵ میلیون سهمی فولاد مبارکه اصفهان در نماد «فولاد۲» اشاره کرد. این بلوک در بازار بین دو حقوقی در قیمت ۳/ ۴۶۲ تومان و با ارزش ۳۱۲ میلیارد تومان معامله شد.
همگام با بازیگران
روز یکشنبه، پس از سه روز متوالی غلبه حقوقی‌ها، خالص تغییر مالکیت به نام معامله‌گران خرد بازار رقم خورد. بر همین اساس دیروز افزون بر ۱۵ میلیون سهم به ارزش ۱۳ میلیارد تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران حقیقی بازار افزوده شد. بیشترین خالص خرید سهامداران خرد در نمادهای زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی به ثبت رسید. به این ترتیب خالص خرید حقیقی‌ها در پتروشیمی‌ها به ۸ میلیارد و ۹۱۳ میلیون تومان رسید. گروه فنی و مهندسی نیز در این روز شاهد تغییر مالکیت افزون بر ۵ میلیارد تومانی به نفع حقیقی‌ها بود. خودرو، دیگر گروهی بود که با خالص خرید ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومانی توسط معامله‌گران خرد بازار همراه شد.
در صدر خرید معامله‌گران حقیقی، تمایل به جمع‌آوری سهام شرکت پتروشیمی پردیس قرار داشت. خالص خرید حقیقی‌ها در نماد مزبور به ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار سهم به ارزش حدود ۱۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان بالغ شد. نماد معاملاتی گروه مپنا نیز در این روز شاهد جابه‌جایی ۱۵ میلیون و ۵۰۰ هزار سهم به ارزش ۵ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومانی در مسیر حقوقی به حقیقی بود. نماد معاملاتی شرکت نفت سپاهان از دیگر نمادهای دیروز بورس تهران بود که مورد اقبال معامله‌گران خرد بازار قرار گرفت. به این ترتیب دیروز افزون بر ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار سهم «شسپا» به ارزش ۵ میلیارد و ۷۹ میلیون تومان به سبد سهام حقیقی‌ها اضافه شد. این نماد پالایشی، معاملات روز گذشته خود را با صف خرید ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار سهمی به پایان رساند.در آن سوی بازار اما سهام فلزات اساسی با محوریت «فملی» در صدر خرید حقوقی قرار داشتند. نماد معاملاتی ملی مس ایران در این روز شاهد جابه‌جایی ۲۴ میلیون و ۶۰۰ هزار سهم به ارزش ۹ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بود. با این حال «فملی» دیروز شاهد افت بیش از ۲ درصدی بود. شرایطی که سبب شد تا این نماد با فشار ۱۲۲ واحدی خود مانع از رشد بیشتر شاخص سهام شود. نماد معاملاتی معدنی و صنعتی گل‌گهر از دیگر نمادهای دیروز بورس تهران بود که مورد توجه سهامداران عمده بازار قرار گرفت. بر این اساس حدود ۴ میلیون سهم «کگل» به ارزش ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان از سبد سهام حقیقی‌ها به پرتفوی معامله‌گران حقوقی افزوده شد.