در زمانی که موعد ماشه آمریکایی‌ها رسید، هر دو بازار ارز و سکه راه کاهشی را در پیش گرفتند. دلار ۲۰۰ تومان افت را به ثبت رساند و به محدوده ۲۶۷۰۰ تومان نزول کرد. سکه طرح جدید هم با ۶۰ هزار تومان کاهش روی عدد ۱۲ میلیون و ۷۹۵ هزار تومان قرار گرفت. برای اینکه این افت ادامه پیدا کند، نیاز به شکسته شدن سطح حمایتی ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی در بازار سکه و ۲۶ هزار و ۵۰۰ تومانی در بازار دلار است. در غیر این صورت احتمال چرخش رفتاری معامله‌گران وجود دارد.
اولین روز هفته، برخلاف انتظار شماری از معامله‌گران ارزی، صحنه افت قیمت دلار بود. این اتفاق در حالی رخ داد که بسیاری انتظار داشتند با بالا رفتن احتمال چکانده شدن مکانیزم ماشه توسط ایالات متحده، بازارهای دارایی داخلی بیش از پیش آشفته شوند و قیمت‌ها در سربالایی صعود قرار بگیرند. این اتفاق حداقل در روز شنبه رخ نداد. در بیست و نهمین روز شهریورماه، اسکناس آمریکایی از همان ابتدای روز تمایلات کاهشی از خود نشان می‌داد، چرا که با قیمت ۲۶ هزار و ۷۰۰ تومان معاملات خود را آغاز کرد که ۲۰۰ تومان کمتر از روز پنج‌شنبه بود. در ادامه روز، رفتار کاهشی دلار ادامه یافت تا اینکه به محدوده ۲۶ هزار و ۴۵۰ تومان برخورد کرد. پس از آن قیمت کمی مورد حمایت قرار گرفت و اسکناس آمریکایی حوالی ساعت ۴ بعدازظهر روی عدد ۲۶ هزار و ۵۵۰ تومان به کار خود پایان داد که ۱۱۰ تومان بیشتر از کف روزانه، ولی ۳۵۰ تومان کمتر از قیمت بسته شده روز پنج‌شنبه بود.
سکه کاهشی شد
در روز کاهشی دلار، طبیعی بود که قیمت سکه تمام بهار آزادی نیز تحت فشار قرار بگیرد، خصوصا آنکه در بازارهای جهانی حمایتی برای این فلز ارزشمند وجود نداشت. طلای جهانی روز جمعه معاملات هفتگی خود را زیر مرز حساس هزار و ۹۵۰ دلار خاتمه داده بود و این پایان، برای معامله‌گران افزایشی بازار سکه، ناامید‌کننده بود. با این حال، عامل اصلی افت سکه در روز سه‌شنبه فشار قیمتی دلار بود. سکه از همان ابتدای روز فشار دلار را روی شانه‌های خود احساس کرد و نشانه آن هم شروع معاملات در محدوده ۱۲ میلیون و ۷۷۰ هزار تومان بود، چرا که بیش از ۸۰ هزار تومان کمتر از انتهای روز پنج‌شنبه بود. افت سکه در ادامه روز تا ابتدای کانال ۱۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومانی هم ادامه یافت ولی از این نقطه خریدها زیاد شدند و در نهایت ساعت ۴ بعدازظهر روی عدد ۱۲ میلیون و ۷۹۵ هزار تومان به کار خود پایان داد. این قیمت ۶۰ هزار تومان کمتر از روز پنج‌شنبه بود. البته شاید برای بازیگران بازار سکه جدا از افت قیمت، فاصله‌گیری این فلز ارزشمند از مرز ۱۳ میلیون تومانی اهمیت داشت. گفته می‌شد فلز گرانبهای داخلی روز جمعه در معاملات پشت‌خطی بالای ۱۳ میلیون تومان مورد معامله قرار گرفته بود.
رفتارهای احتیاطی
با توجه به حساسیت بازار و حرکت در مرزهای مهم، ممکن است پس از ساعت ۴ بعدازظهر نیز در معاملات پشت خطی، خرید و فروش‌هایی صورت بگیرد که روند بازار در روز جاری را تحت‌تاثیر قرار دهد. آنچه مسلم است، دیروز معامله‌گران سکه و دلار عموما با احتیاط بیشتری نسبت به قبل رفتار می‌کردند و ترجیح می‌دادند با همان احتیاط بیشتر فروشنده باشند تا خریدار. با این حال، فروش‌های خود را هم حاضر نبودند به اندازه‌ای بالا ببرند که قیمت دچار شوک کاهشی شود.
در واقع، افت قیمتی دلار و سکه در زمانی که آمریکا تلاش می‌کند کلیه تحریم‌های بین‌المللی را بر علیه ایران فعال کند، با احتیاط صورت گرفت. در این میان، روز شنبه نه کشورهای اروپایی همراهی خاصی را با آمریکا نشان دادند و نه در سازمان ملل خبری مبنی بر توجه به طرح آمریکا شد. در چنین فضایی بود که سکه‌بازان و دلارکاران ترجیح دادند با احتیاط در موقعیت فروش بگیرند. ممکن است طی روزهای آتی، رئیس‌جمهوری آمریکا یک فرمان اجرایی را برای بازگشت تحریم‌ها به کار بیندازد و باید دید در آن هنگام بازار، چقدر تصمیم آمریکا را جدی خواهد گرفت و به آن توجه خواهد کرد. این در حالی است که گروهی در بازار باور دارند، اخبار سیاسی دیگر اثر چندانی در بازار ندارند و زمانی که در سمت عرضه ارز اختلالی رخ ندهد، قیمت‌ها نیز از این بیشتر رشد نخواهند کرد. مسلما افزایشی‌ها با دیدگاه این گروه موافق نیستند و روی ورود بیشتر تقاضای احتیاطی به بازار حساب کرده‌اند.
دو تصور نوسان‌گیران دلار
«دولت برای اینکه نشان دهد، فعال شدن «مکانیزم ماشه» هیچ تاثیری روی اقتصاد و بازار ایران ندارد، عرضه ارز خود را افزایش خواهد داد و به دنبال آن قیمت‌ها در مسیر نزولی قرار خواهد گرفت.»
این پیام تصور گروهی از فعالان و نوسان‌گیران بازار را آشکار می‌کند که نگران بودند، بازارساز در اولین روز هفته عرضه خود را به شدت افزایش دهد و در نتیجه آن، قیمت‌ها راه نزولی را در پیش بگیرند. چنین تصوری موجب می‌شد که نوسان‌گیران خود به تدریج در موقعیت فروش قرار بگیرند و عرضه بازارساز را هم رصد کنند. واضح است که اگر آنها احساس کنند، عرضه بازارساز توان عقب بردن قیمت‌ها را ندارد، بار دیگر در موقعیت خرید قرار خواهند گرفت. البته خریداران یک مقاومت مهم را پیش روی خود دارند و آن هم مرز ۲۷ هزار تومانی است که طی هفته گذشته، به‌رغم تلاش نوسان‌گیران شکسته نشد.
«شنبه و یکشنبه زمان مناسبی برای مال جمع کردن است». پیام دومی که از سوی نوسان‌گیران در مورد بازار ارز شنبه و یکشنبه به گوش می‌رسید، صحبت‌های گروهی بود که احساس می‌کردند روزهای اول و دوم هفته بهترین وقت برای خرید دلار در قیمت‌های پایین‌تر است. از نگاه این گروه، پس از این تاریخ قیمت‌ها بار دیگر سیر صعودی خواهند گرفت و با توجه به ریسک انتخابات آمریکا در آبان ماه، بازارها فرصت یک حرکت افزایشی دیگر را خواهند داشت.
به این ترتیب می‌توان گفت در حالی که گروهی از نوسان‌گیران سایر معامله‌گران را توصیه به فروش می‌کردند، گروهی نیز پیشنهاد می‌دادند که در قیمت‌های پایین‌تر به‌دنبال خرید باشند.
واضح است که بازارساز باید چنین انتظاراتی را رصد کند و با تحرکات خود اثرگذاری آنها را مدیریت کند. قیمت دلار و سکه در محدوده‌هایی قرار گرفته‌اند که مدیریت قیمت‌ها بیش از گذشته اهمیت دارد. در واقع در درجه اول مهم است که بازارساز بتواند مانع از افزایش بیشتر قیمت‌ها شود و در مرحله بعد سعی کند به آرامی قیمت‌ها را در جهت نزولی حرکت دهد. در این راه مسلما با توجه به تحریم‌های شدید و هزینه‌های داخلی، دشواری‌هایی وجود دارد؛ ولی هنوز ابزارهایی در دست سیاست‌گذار است که بتواند مانع از نوسانات بیشتر در بازارها شود. مهمترین موضوع آن است که بازارساز بتواند تصمیم‌هایی را اتخاذ کند که به جذاب شدن ریال کمک و در این راه، تایید سایر ارکان حکمرانی برای حمایت از این تصمیم‌ها را جلب کند.
در این میان، گروهی از تحلیل‌گران باور دارند، دسترسی به بخشی از درآمدهای ارزی در خارج از کشور به تنهایی می‌تواند بخش زیادی از مشکلات بازارها را حل کند. در نتیجه جدا از بازارساز، تلاش‌های ارکان دیپلماسی نیز از اهمیت زیادی برخوردار خواهد بود.
بازارساز در سمت عرضه ارز نیز نسبت به گذشته سیاست‌های هوشمندانه‌تری را اتخاذ کرده است. عرضه ارز توسط صرافی‌های بانکی با قیمت‌های نزدیک به بازار آزاد، یکی از سیاست‌هایی بود که در هفته گذشته توانست رانت ارز ارزان را تا حدی حذف و تقاضای کاذب را هم از بازار دور کند. دیروز هم صرافی‌های بانکی در حوالی ۲۶ هزار و ۵۰۰ تومان عرضه خود را انجام می‌دادند که فاصله چندانی با قیمت بازار آزاد نداشت.