روز گذشته در بازار جهانی، ارزش طلا با کاهش بیش از یک درصدی مواجه شد تا همچنان در حوالی مرز ۱۸۵۰ دلاری نوسان کند. با وجود این طلا در دومین هفته ماه دسامبر همچنان بازدهی مثبتی دارد و افزایش امیدواری‌ها به توافق نمایندگان کنگره آمریکا درباره بسته محرک مالی جدید باعث شده است برخی از تحلیلگران بر این باور باشند که فلز زرد در آخرین ماه سال ۲۰۲۰ میلادی می‌تواند از مرز ۱۹۰۰ دلاری نیز عبور کند به ویژه که عوامل حمایت‌کننده کلان صعود ارزش طلا همچنان به قوت خود باقی هستند. از سوی دیگر آغاز کمپین واکسیناسیون در بریتانیا سبب شد تا سطح ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران در بازارها افزایش پیدا کند و از همین رو ارزش شاخص بازارهای سهام جهانی همچنان به رکوردزنی خود ادامه دهد.
تقلای طلا پشت مرز 1900 دلاری
با اینکه این امیدواری وجود دارد که طلا در ماه‌های آینده بتواند مجددا به مرز ۲ هزار دلاری نزدیک شود و حتی بتواند به هزاره سوم قیمتی خود مجددا ورود کند، اما موضوعی که در هفته‌های اخیر به وضوح در مورد طلا مشاهده می‌شود این است که این فلز ارزشمند تکانه صعودی خود را از دست داده است. بسیاری دربازارها مقصر اصلی کم‌رونق شدن بازار طلا را بیت‌کوین می‌دانند؛ پرطرفدارترین رمز ارز جهان که در دو ماه اکتبر و نوامبر به‌طور مجموع بیش از ۷۰ درصد بازدهی مثبت داشت. بیت‌کوین همچنین در خلال روند صعودی خود توانست رکورد قیمتی تاریخی خود را بشکند و تا یک قدمی ارزش ۲۰ هزار دلاری نیز پیشروی کند. اما چرا بسیاری از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بیت‌کوین را عامل اصلی توقف روند صعودی طلا می‌دانند و در واقعیت چنین ادعایی چقدر صحت دارد؟ تحلیلگران می‌گویند با اینکه می‌توان افزایش جذابیت بازار بیت‌کوین را یکی از عوامل توضیح‌دهنده کاهش ارزش طلا دانست، اما عوامل دیگری نیز از جمله کاهش تقاضای بانک‌های مرکزی نیز در این زمینه موثرند. اکنون تحلیلگران بر این باورند با وجود اینکه می‌توان انتظار افزایش قیمت طلا در میان‌مدت را داشت، اما چشم‌انداز قیمتی این فلز به‌طور چشمگیری صعودی نیست.
تاثیر ETFها بر قیمت طلا
آیا این موضوع که بسیاری علت کم‌فروغ شدن طلا در ماه‌های اخیر را جذاب شدن بازار رمزارزها به ویژه بیت‌کوین می‌دانند، فرضیه درستی است. به‌طور کلی تحلیلگران بر این باورند که جذابیت بالای بازار رمزارزها به ویژه بیت‌کوین یکی از دلایل کم شدن تقاضای طلا در هفته‌های اخیر است. یکی از دلایلی که سبب شد تا طلا در ماه نوامبر ۳۷/ ۵ درصد از ارزش خود را از دست بدهد، پایین آمدن جذابیت این فلز برای سرمایه‌گذاران بود؛ این موضوع زمانی شفاف می‌شود که به مقدار خروج طلا از صندوق‌های قابل معامله در بورس با پشتوانه طلا توجه شود. صندوق‌هایی که در ماه نوامبر با خروجی بسیار بزرگی مواجه شدند. حدود ۴ میلیون اونس در ماه نوامبر از این صندوق‌ها خارج شدند و همین موضوع یکی از عوامل اصلی ضعف قیمت طلا در ماه نوامبر بود. این در حالی بود که صندوق‌های قابل معامله در بورس با پشتوانه طلا در سال‌جاری با افزایش تقاضای بسیار زیادی مواجه شده بودند که نقطه اوج آن در ماه اکتبر بود. داده‌های مربوط به حجم تقاضا برای این صندوق‌ها و مقایسه فصل آخر سال ۲۰۱۹ با فصل دوم سال‌جاری به خوبی این افزایش تقاضا را نشان میدهد. اما پس از ماه اکتبر داده‌ها نشان میدهد که تقاضای این صندوق‌ها به مقدار قابل توجهی کاهش پیدا کرده است.
تاثیر بیت‌کوین بر تقاضای طلا
تحلیلگران بر این باورند که یکی از توضیحاتی که می‌تواند این کاهش تقاضا را توجیه کند، رالی قیمتی بیت‌کوین در ماه‌های اکتبر و نوامبر است. تقاضای بیت‌کوین پس از عبور قیمت این رمز ارز از مرز ۱۹ هزار دلاری شدت بسیار بیشتری گرفت و در نهایت سبب شد تا این رمز ارز رکورد تاریخی قیمتی خود را برای ساعاتی پشت‌سر بگذارد، به همین دلیل است که کارشناسان بیت‌کوین را طلای‌دیجیتال جدید نام‌گذاری کرده‌اند؛ طلای‌دیجیتالی که با توجه به خیزش ناگهانی‌اش از میانه سال‌جاری میلادی چالش‌های فزاینده‌ای برای بازاری مانند طلا ایجاد کرده است. قیمت بیت‌کوین از اوایل ماه سپتامبر تا آخرین روزهای ماه نوامبر یعنی بازه زمانی سه ماهه، تقریبا دو برابر شده است. نفوذ بیشتر بیت‌کوین در فرآیندهای پرداخت و پذیرش بیشتر آن در سامانه‌های پرداخت، عواملی است که سبب رالی اخیر قیمت بیت‌کوین شده است.
در روزهایی که بیت‌کوین با قدرت در حال فتح قله‌های قیمتی بود بسیاری اعلام کردند که بیت‌کوین همان طلای عصر جدید است و فضای بازارها به نحوی بود که به سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌شد تا سرمایه‌های خود را از طلا خارج کنند و به بازار بیت‌کوین ورود کنند. البته مقدار دقیق این جابه‌جایی میان دو بازار اکنون مشخص نیست، اما همان‌طور که گفته شد این جابه‌جایی پول و دارایی میان دو بازار را می‌توان یکی از عوامل توضیح‌دهنده کاهش ارزش طلا در بازار جهانی دانست.
کاهش تقاضای بانک‌های مرکزی
علاوه‌بر موضوع بیت‌کوین، یکی دیگر از عوامل ضعف در تقاضای فلز زرد در هفته‌های گذشته کاهش خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی است. داده‌ها حاکی از آن است که خرید خالص طلا توسط بانک‌های مرکزی ۱۲۰ تن در فصل اول و ۱۱۱ تن در سه ماه دوم سال‌جاری بوده است. اما این تقاضا برای فصل سوم سال ۲۰۲۰ به مقدار غیرمنتظره‌ای افت کرد و به ۱۲ تن رسید. یکی از دلایل کاهش تقاضای بانک‌های مرکزی در فصل سوم سال‌جاری، افزایش قیمت طلا در این ماه‌ها بوده است. همچنین بانک‌های مرکزی به ویژه در آسیا و همچنین بانک‌های مرکزی اقتصادهای نوظهور به‌دلیل تضعیف ارزش دلار آمریکا سعی کردند برای جلوگیری از افزایش ارزش ارزهای خود، بیشتر به افزایش ذخایر ارزی خود روی بیاورند. البته پیش‌بینی تحلیلگران این است که در افق زمانی بلندمدت تقاضای بانک‌های مرکزی برای طلا افزایش پیدا خواهد کرد. بسیاری از این بانک‌ها مجبورند به‌صورت دوره‌ای و برای تنوع بخشی به سبد دارایی‌های خود اقدام به خرید طلا کنند.