آیا سیستمهای کسب و کار الکترونیکی فرهنگ خاصی دارند؟

سیستمهای کسب و کار الکترونیکی (EBS) که آخرین نسل سیستمهای اطلاعاتیهستند توسط افرادی در کشورهای مختلف و با زمینه های فرهنگی متفاوت مورداستفاده قرار میگیرند. تا کنون ملاحظات فرهنگی در خصوص نرم افزارها بهتغییر زبان رابط کاربر و محلی سازی علایم و مقیاسها محدود شده است وتحقیقات چندانی در خصوص هسته مرکزی سیستمهای نرم افزاری EBS تا کنون صورتنپذیرفته و عمده نرم افزارهای تولید شده تابع فرهنگ کاربردی غربی هستند.این پدیده بعنوان یک مصنوع یک بعدی (از لحاظ فرهنگی) ممکن است در میان مدتباعث تغییرات فرهنگی و حتی ایجاد فرهنگ یکپارچه جدیدی در میان کاربراناینگونه سیستمها شود.
برای جلوگیری از بروز چنین دگرگونیهای فرهنگی بایستی پوسته و هسته مرکزیاین سیستمها به یک میزان مورد توجه قرار گیرند. در حال حاضر دو نوع نگرشبرای حل این مشکل وجود دارد. روش اول معتقد به توسعه بومی سازی نرمافزارها در حدی بالاتر از رابط کاربر است. روش دوم بر بکارگیری راهکارهایجدید طراحی نرم افزار بر اساس مدل Meta-Object تاکید دارد.
سیستمهای EBS بر اساس توسعه در ورای سازمانها و مقدور ساختن ارتباطات درونسازمانی و برون سازمانی شکل گرفته اند. سازمان بکارگیرنده این سیستمهامیتواند یک سازمان تجاری و یا هر سازمانی که در زمینه تبادل اطلاعات،ارایه خدمات بورس و یا جابجایی کالا عمل میکند باشد.
یک سیستم کسب و کار الکترونیکی در خیلی از جهات با سایر سیستمهای اطلاعاتیتفاوتهای بنیادین دارد. این سیستمها متمرکز بر ساختارهای شبکه بوده و حیاتخود را از اتصال دایمی به اینترنت بدست میاورند. سیستمهای کارگزار بهکارگزار نیازمند یکپارچگی بسیار بالای فرایندهای کاری در سطح بین سازمانها(مانند مدیریت زنجیره تامین) میباشد در حالیکه سیستمها کارگزار به مشتریبایستی این امکان را فراهم کنند که تعداد بسیار زیادی از مشتریان از طریقاینترنت به سازمان ارایه دهنده کالا و یا خدمات دسترسی پیدا کند. رابطکاربر معمولا در چنین حالتی از طریق یک مرورگر وب تامین میشود و درک روشکار آنها آسان بوده و سایر نرم افزارهای کاربردی نیز بطور عمومی از اینرابط کاربر استفاده میکنند.
علاوه بر اینها فراگیربودن اینترنت و کاربرد گسترده آن در بین مردممیتواند فرصتهای بیشماری برای تغییر فرایندهای کاری و ایجاد روشهای جدیدیاز تعامل را باعث شود.
سیستمهای EBS برای پیاده سازی فرایندهای کاری و ایجاد ارتباطات گستردهدرون و برون سازی نیازمند بکارگیری آخرین پیشرفتها در زمینه نرم افزاروسخت افزار هستند. این سیستمها دایما براساس برخورداری از امکانات سیستمهایپشتیبانی کننده تصمیم و مذاکره، سیستمهای پایگاه دانش، عملگرهای نرمافزاری و سایر سیستمهای نرم افزاری توسعه میابند. محدوده این سیستمها سایرسیستمهای اطلاعاتی یکپارچه برپا شده در واحدهای صف و ستاد در سازمانها رادرنوردیده و سازمانهای فعال در زنجیره های تامین و حتی سازمانهای رقیب رانیز تحت تاثیر قرار میدهند.
از لحاظ تاثیرگذاری نیز بعلت اینکه این سیستمها توسط افراد و سازمانهایبسیاری در سراسر دنیا استفاده میشوند، ساختارهای سازمانی را متحول نموده،فرایندهای کاری را دگرگون کرده و حتی روشهای ارتباط با مشتری و نحوه تصمیمگیری مشتریان در مورد خرید را نیز تحت تاثیر قرار میدهند.
درحل حاضر اغلب سیستمهای کاربردی در زمینه کسب و کار الکترونیکی که بهجهان معرفی میشوند در Silicon Valley آمریکا تولید میشوند. حتی آنسیستمهایی که در جاهای دیگر نیز تولید میشوند تمایل زیادی به استفاده ازنگرشهای اقتصادی و تجاری Silicon Valley دارند.
نگرش غالب در توسعه سیستمهای EBS در نگاه نئولیبرال دانشمندان به جهانریشه دارد. بر طبق این نگاه جهان در مقیاس بزرگ، از پیشگامان و پیروانتشکیل یافته است. پیشگامان دارای نگرش خاص بوده و قواعد، خودشان و هرکسیرا که قرار است با این قواعد کار کند را تعریف میکنند. در نتیجه این کارطبقه جدیدی شکل یافته و فرهنگ سوم شکل میگیرد. پیروان در این فرهنگتکنوکراتیک بعلت سیاستهایی که موجب کندی پیشرفت ایشان میشود کلافه شده ودر نتیجه غالبا باعث کندی روند حرکت پیشگامان نیز میشوند.
این واقعیت انکارناپذیر است که چون کشور آمریکا نقش پیشرو در طراحی وتوسعه اینگونه سیستمها را بعهده داشته، قواعد و سیاستهای اقتصادی و فرهنگیاینگونه سیستمها نیز طبعا تابع سیاستهای کلان اقتصادی و اجتماعی آمریکاخواهد بود.
اما خوشبختانه کشورهای دیگر نیز با آگاهی از این موضوع کوشش میکنند کهچنین سیستمهایی را بر اساس مدلهای فرهنگ کاری خودشان طراحی و تولید کنندکه کشور هندوستان در این زمینه فعالیتهای زیادی را انجام داده است.
بطور قطع اینترنت بعنوان یک رسانه، مرزهای جغرافیایی را کمرنگ کرده و باعثگستردگی بازارهای محلی و منطقه ای تا سطح جهانی شده و محدوده های سازمانهارا تا حد بسیار زیادی توسعه داده است. آنچه در این میان میتواند در مقامیک پیرو مارا در عرصه بکارگیری این پدیده ( بعنوان عاملی موثر در افزایشبهره وری اقتصادی و اثربخشی فعالیتها ) کمک نماید جهت گیری صحیح تحلیلگرانو طراحان سیستم ها در شناخت صحیح از ساختارها و روابط درون و برونسازمانی، فرایندهای کاری و تمایلات فرهنگی کاربران این سیستمها در هر بخشاز اقتصاد است.
● وضعیت در ایران
در کشور ما با وجود سابقه نسبتا کوتاه حضور اینترنت در عرصه کسب و کار واقتصاد کشور، بارقه هایی از گرایش سازمانها و بنگاههای اقتصادی به استفادهکاربردی از این پدیده مشاهده میشود که موجب امیدواری است. در حال حاضربسیاری از شرکتها و سازمانهای ایرانی نیاز به استفاده از نرم افزارهایکاربردی را کاملا درک کرده و در بسیاری از موارد بطور گسترده ای فعالیتهایخود را از طریق اینگونه نرم افزارها سازماندهی نموده اند.
متاسفانه مرجع آماری رسمی و مستندی در کشور نیست که میزان سرمایه گذاریهاینرم افزاری و آموزشی شرکتها و موسسات ( بعنوان زیربنای ایجاد مغز افزار –Brainware – و مالکیت دانش - Intellectual Property ) را نشان دهد تا ازاین طریق بتوان به میزان نفوذ و فراگیرشدن نرم افزارهای کاربردی در عرصهاقتصاد کشور پی برد. اما آنچه که مشخص است از یکسو با تلاشهای انجام شدهدر زمینه جذب سرمایه های خارجی و عضویت در سازمان تجارت جهانی (WTO) وارتباط با شرکتها و سازمانهای بین المللی و از سو ی دیگر با توسعه فرهنگاستفاده کاربردی از فن آوری اطلاعات و اینترنت در بین مدیران ارشد اقتصادکشور، نیاز به توسعه سیستمهای EBS در کشور بطور چشمگیری توسعه خواهد یافت.
در این خصوص ضروری بنظر میرسد که پیش از حرکت عجولانه بسوی استفاده ازمدلهای طراحی و توسعه سیستمهای EBS با نگرشهای رایج در Silicon Valleyنسبت به شناخت دقیق و موشکافانه از فرایندهای کاری سازمانهای ایرانی وزمینه فرهنگی هریک از آنها اقدام کرده و با آگاهی از مقاومتهای فرهنگی کهانسانها در برابر اعمال تغییرات در روالهای رایج کار از خود نشان میدهندنسبت به مهندسی مجدد و پیاده سازی فرایندهای کاری جدید در سیستمهای EBSاقدام نمود.
در نتیجه چنین نگرشی، ایجاد فرایندهای کاری که با روحیه و فرهنگ کاری مردمکشورمان نزدیکتر بوده و حداقل میزان تغییرات را در زیربنای سازمانها ایجادکند امکانپذیر شده و از سوی دیگر تا حد زیادی امکان توسعه مرزهای کاریسازمانها و ارتباط موثر با سایر عوامل کاری در داخل و خارج از کشور ازطریق بستر اینترنت را میسر میسازد
متاسفانه سرمایه گذاریهای آموزشی در خصوص فرهنگسازی برای توسعه سیستمهاینرم افزاری بر پایه اینترنت در کشورمان بسیار پایین بوده و بسیاری ازمدیران ارشد اقتصادی در کشورمان هنوز اعتقادی به استفاده کاربردی ازاینترنت برای سازمان دادن به فرایندهای کاری سازمان تحت امر خویش ندارند.در قیاس با سرمایه گذاریهای سازمانهای ایرانی در خصوص سخت افزار و خدماتوابسته به آن، متاسفانه سطح سرمایه گذاریهای نرم افزاری و آموزشی بسیارنازل بوده است. طبعا رواج فرهنگ و دانش مرتبط با این موضوع در بین مدیرانارشد تا حد بسیار زیادی میتواند نگرش صحیح مدیران تصمیم گیرنده و اثرگذاربر تحول سازمانها را تقویت کرده و باعث شکل گیری صحیح هسته سیستمهای EBSدر سازمانها گردد.

اپلیکیشن اندروید تلگرام اینستاگرام